Αμαλία Φλέμινγκ: Δεν ήταν άνθρωποι, ήθελα να κάνω εμετό

Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του περασμένου αιώνα, στις 28 Ιουνίου 1912, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη η Αμαλία Φλέμινγκ, διαπρεπής επιστήμων και πολιτικός με αντιδικτατορική δράση και κοινωνική ευαισθησία.

Κόρη διακεκριμένου δερματολόγου της Πόλης, η Αμαλία Κουτσούρη –αυτό ήταν το πατρικό της– σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ Μικροβιολογίας) και συνέχισε τις σπουδές της στο εξωτερικό.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής η Κουτσούρη (σύζυγος από τα φοιτητικά της ήδη χρόνια του σημαντικότατου αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Βουρέκα) ανέπτυξε αντιστασιακή δράση.

Το 1945, κατόπιν χορηγήσεως υποτροφίας από το Βρετανικό Συμβούλιο, η διαζευγμένη πλέον Κουτσούρη μετέβη στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μικροβιολογίας Ράιτ – Φλέμινγκ, στο πλευρό του σκωτσέζου νομπελίστα μικροβιολόγου και ερευνητή σερ Αλεξάντερ Φλέμινγκ (1881-1955), ο οποίος είχε ανακαλύψει την πενικιλίνη.

Το 1949 η Κουτσούρη επέστρεψε στην Ελλάδα, προκειμένου να αναλάβει τη διεύθυνση του Μικροβιολογικού Τμήματος του «Ευαγγελισμού».

Το 1953 παντρεύτηκε τον Φλέμινγκ, αλλά ο ευτυχισμένος γάμος τους έμελλε να κρατήσει μόνο δύο χρόνια, καθώς ο σύζυγός της απεβίωσε το 1955.

Επί χούντας η Φλέμινγκ ανέπτυξε έντονη αντικαθεστωτική δράση, γεγονός που οδήγησε στη σύλληψή της, το 1971.

Αφού υπέφερε μαρτύρια κατά τη διάρκεια της κράτησής της, η Φλέμινγκ καταδικάστηκε από το έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών, αποφυλακίστηκε εξαιτίας ανήκεστης βλάβης στην υγεία της και απελάθηκε από το χουντικό καθεστώς, το οποίο της αφαίρεσε και την ελληνική ιθαγένεια.

Η Φλέμινγκ επέστρεψε από το Λονδίνο στην Ελλάδα μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος.

Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης η Φλέμινγκ εξελέγη βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ σε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις (Επικρατείας το 1977, βουλευτής Α’ Αθηνών το 1981 και το 1985), ενώ ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα για την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και για την ειρήνη.

Η Αμαλία Φλέμινγκ απεβίωσε στις 26 Φεβρουαρίου 1986, χωρίς δυστυχώς να προλάβει να δει εν λειτουργία το μεγάλο της όραμα, το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Aλέξανδρος Φλέμινγκ» (ιδρύθηκε στη Βάρη Αττικής το 1998).

Στη δίκη των βασανιστών της χούντας στο Διαρκές Στρατοδικείο, το 1975, είχε καταθέσει τη δική της συγκλονιστική μαρτυρία και η Αμαλία Φλέμινγκ. Στη μακροσκελή της κατάθεση, μεταξύ πολλών άλλων, είχε πει τα εξής (πηγή: «Το Βήμα», Τρίτη 12 Αυγούστου 1975):

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.8.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Είχα να κάνω με τον Θεοφιλογιαννάκο. Επίσης, με τον Μπάμπαλη και τον Μάλλιο, που ήταν και αυτοί στην ΕΣΑ, σε ορισμένες ώρες «ανακουφίσεως». Πριν με συλλάβουν, με κάλεσαν στην ΕΣΑ. Με κράτησαν 12 ώρες και με ανέκριναν. Πρώτος με ανέκρινε ο Θεοφιλογιαννάκος, δυο-τρεις φορές. Άρχισε να μου λέη κομπλιμέντα για τη δράση μου στην Κατοχή και μου επεσήμανε ότι δεν ήθελε να συμπεριφερθή άσχημα σε ανθρώπους σαν και μένα, και δεν θα διέτασσε να μου βγάλουν τα δόντια και τα νύχια. Μου έκανε μια αυτοπαρουσίαση λέγοντας ότι εμπρός του όλοι τρέμουν, ότι βγάζει δόντια και νύχια και ότι θα με στείλη φυλακή. Όταν τα έλεγε αυτά έδειχνε πολύ ευχαριστημένος, και σε μια στιγμή με πλησίασε πολύ κοντά με σηκωμένο χέρι προς το πρόσωπό μου, αλλά τελικά δεν με χτύπησε.

Στις 23 Αυγούστου 1971 με συνέλαβαν. Ήλθαν τρεις Εσατζήδες στο διαμέρισμά μου. Ένας έβαλε το πιστόλι του στο πλευρό μου, ενώ οι άλλοι κρατούσαν άλλα όπλα. Με πήγαν στην ΕΣΑ και μ’ έκλεισαν σ’ ένα δωμάτιο. Μπήκαν πολλοί μαζί μέσα στο δωμάτιο και άρχισαν όλοι μαζί να ουρλιάζουν. Μου έδωσαν ένα χαρτί και μου έλεγαν να το υπογράψω. Τους κατείχε υστερία. Ήταν 15 Εσατζήδες. Δεν ήταν άνθρωποι. Ήθελα να κάνω εμετό. Τους το είπα. Αυτό τους ενθουσίασε, είδα. Είναι ένα μέρος της μεθόδου των χυδαιοτήτων και των εξευτελισμών που εφήρμοζαν. Ήξερα ότι πασάλειψαν κρατουμένους με τον εμετό που έκαναν κατά τις ανακρίσεις. Τους είδα να ξεκαρδίζονται στα γέλια μόλις τους είπα ότι θέλω να κάνω εμετό. Ακούμπησα το κεφάλι μου σ’ ένα τραπέζι και έβαλα το χέρι μου στο στόμα, προσπαθώντας να συγκρατήσω τον εμετό. Τότε οι μισοί Εσατζήδες άρπαξαν από τις δυο μεριές το τραπέζι και άρχισαν να το κινούν πάνω-κάτω, προσπαθώντας να με ζαλίσουν. Ταυτόχρονα, τρεις άλλοι Εσατζήδες έσπρωχναν τα συρτάρια προς την κατεύθυνσή μου και με χτυπούσαν στο στομάχι.

[…]

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.8.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ζήτησα να πάω στην τουαλέτα για να κάνω εμετό. Ο φρουρός μου δεν μου το επέτρεψε.

[…]

Προς το τέλος της κρατήσεώς μου ήλθε μέσα στο κελί μου ο Θεοφιλογιαννάκος και μου είπε ότι αυτά που έπαθα εγώ εκεί ήταν «λουλούδια» μπροστά σε κείνα που υπέστησαν οι άλλοι. Και όμως, εγώ από αυτά τα «λουλούδια» έχασα 25 κιλά, έπαθα αιματουρία και μου έμεινε μια μόνιμη ταχυκαρδία. Σε σύγκριση μ’ αυτά που θα ακούσετε, όσα υπέστην εγώ ήταν πραγματικά «λουλούδια». Το δικό μου το μαρτύριο ήταν διαφορετικό από εκείνο που υπέστησαν άλλοι μέσα στην ΕΣΑ. Με μένα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Αλλά καταλάβαινα τι γινόταν στα διπλανά κελιά.

[…]

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.8.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Επειδή δεν τους έδινα τα ονόματα που ήθελαν και επειδή φαίνεται δεν ήθελαν να με βασανίσουν, εμένα προσωπικά, μου έκαναν έναν ανήθικο εκβιασμό: μου είπαν ότι θα φέρουν κρατουμένους και θα τους βασανίσουν μπροστά μου. Και αυτό για να με αναγκάσουν να μιλήσω. Ήθελαν να με τρελάνουν. Ήξεραν ότι αλλιώς δεν θα τους έλεγα τα ονόματα που ζητούσαν. Έτσι κι αλλιώς δεν μίλησα και δεν τους είπα τίποτα.

Σε μια στιγμή, ενώ με πίεζαν να μιλήσω, τους ζήτησα νερό. Τότε είδα μια λάμψη χαράς στα μάτια τους. Φαίνεται πως είχαν εντολές να μη με χτυπήσουν, αλλά όταν κατάλαβαν ότι διψούσα, είδαν ότι μπορούσαν να ασκήσουν μια άλλου είδους πίεση επάνω μου. Δεν μου έδωσαν νερό.

Σε μιαν άλλη ώρα ανακρίσεως ήταν εκεί ο Θεοφιλογιαννάκος, ο Μπάμπαλης και ο Μάλλιος. Ο Θεοφιλογιαννάκος με απειλούσε πότε ότι θα μου βγάλη τα δόντια, πότε ότι θα σαπίσω στη φυλακή, και σε μια στιγμή μού πρότεινε να με πάη στον Παπαδόπουλο. Τρεις φορές μού πρόσφερε υπουργείο! Μου είπε ότι θα με κάνουν υπουργό. Κατά πόσον θα με κάνανε υπουργό, αν το δεχόμουνα, αυτό δεν το ξέρω.

[…]

Μετά τη δίκη και την καταδίκη μας με ξαναπήγαν στην ΕΣΑ και με κράτησαν δύο ημέρες. Την παραμονή της δίκης ο Θεοφιλογιαννάκος μού είπε: «Αυτό θα το πληρώσης ακριβά». Μ’ έβγαλαν από τη φυλακή λόγω ανηκέστου βλάβης, και αυτό έγινε γιατί ήμουνα εγώ και γιατί έγραψαν για μένα οι ξένες εφημερίδες.