Οι παγίδες και τα μυστικά της νηστείας

Η περασμένη Καθαρά Δευτέρα αποτέλεσε την επίσημη έναρξη της νηστείας της Σαρακοστής που διαρκεί έως το Σάββατο 15 Απριλίου. Μάλιστα, οι οπαδοί της αυξάνονται συνεχώς και όχι πάντα για θρησκευτικούς λόγους, δεδομένου πως οι 48 ημέρες στέρησης από τρόφιμα ζωικής προέλευσης αποτελούν μία ιδανική ευκαιρία για αποτοξίνωση του οργανισμού. Εκείνοι που επιλέγουν να νηστέψουν αποκλείουν από το διαιτολόγιο για εφτά εβδομάδες το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αβγά, ενώ καταναλώνουν τροφές όπως δημητριακά, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, μαλάκια και οστρακοειδή.

Μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια είναι πως στην αυστηρή εκδοχή της νηστείας το λάδι και το κρασί επιτρέπονται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές (εκτός φυσικά από το Μεγάλο Σάββατο) ενώ μία ακόμη εξαίρεση αποτελούν η 25η Μαρτίου και η Κυριακή των Βαΐων καθώς τις δύο αυτές ημέρες όσοι νηστεύουν τρώνε ψάρι. Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες επισημαίνουν πως οι καταναλωτές οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), στη χώρα μας έχουν σημειωθεί κατά καιρούς την περίοδο αυτή κρούσματα γαστρεντερίτιδας μετά από κατανάλωση οστρακοειδών, η οποία παρουσιάζει αύξηση την περίοδο της Σαρακοστής, τόσο εντός όσο και εκτός του οικιακού περιβάλλοντος.

«Αυτό συμβαίνει διότι ιοί όπως ο νοροϊός, που έχουν διεθνώς συσχετιστεί με την εμφάνιση επιδημιών γαστρεντερίτιδας ύστερα από κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένων/ωμών οστρακοειδών (μύδια, στρείδια κ.τ.λ.), είναι ανθεκτικοί τόσο στο μαγείρεμα στον ατμό όσο και σε θερμοκρασίες μέχρι 60^οC» εξηγούν οι ειδικοί του Οργανισμού.

Μάλιστα και με αφορμή τις παρατηρήσεις αυτές δίνουν χρήσιμες συμβουλές για την ασφαλή κατανάλωση θαλασσινών/οστρακοειδών.

Πώς διαλέγουμε σαρακοστιανά εδέσματα. Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) σε πρόσφατη ανακοίνωσή του αναφέρει πως η σωστή επιλογή των σαρακοστιανών εδεσμάτων έχει πολλά μυστικά, με έμφαση στα θαλασσινά καθώς είναι από τη φύση τους ευαλλοίωτα. Η ορθή επιλογή των τροφίμων, η μεταφορά στο σπίτι όσων χρειάζονται ψύξη το συντομότερο δυνατό αλλά και προσεκτικοί χειρισμοί των τροφίμων στο σπίτι (π.χ. καθαριότητα, συντήρηση σε κατάλληλη θερμοκρασία κ.λπ.) αποτελούν πρακτικές πρωταρχικής σημασίας για την αποφυγή επιπτώσεων στην υγεία.

«Γενικά ως καταναλωτές είναι καλό να έχουμε πάντα στο μυαλό μας πόσο σημαντικό είναι να συμβουλευόμαστε τις ενδείξεις της συσκευασίας. Στα κατεψυγμένα προϊόντα πρέπει πάντα να υπάρχει το σήμα αναγνώρισης της εγκατάστασης, που καταψύχθηκε το προϊόν. Τα αποψυγμένα προϊόντα έχουν εμφανή ένδειξη της αποψυγμένης κατάστασής τους. Αν έχουμε κάποια αλλεργία, δίνουμε μεγάλη προσοχή στην ένδειξη αλλεργιογόνων συστατικών, τα οποία αναγράφονται υποχρεωτικά» σημειώνεται στην ίδια ανακοίνωση. Επειτα οι ειδικοί δίνουν τις εξής χρήσιμες συμβουλές:

Κεφαλόποδα (π.χ. χταπόδια, καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές).Στην αγορά τα συναντάμε νωπά, κατεψυγμένα ή αποψυγμένα.

Στα νωπά προσέχουμε:

• Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή, οσμή αμμωνίας ή οποιαδήποτε άλλη οσμή, ξένη προς το προϊόν, αλλά να αναδίδουν τη χαρακτηριστική οσμή της θάλασσας.
• Η επιφάνεια του σώματος να είναι υγρή και γυαλιστερή, ενώ τα πλοκάμια και οι βεντούζες να αντέχουν σε ελαφρύ τράβηγμα και να μην αποσπώνται εύκολα.
• Η σάρκα να είναι συμπαγής, ελαστική και γυαλιστερή, ενώ τα μάτια να είναι γυαλιστερά, ζωηρά χωρίς κηλίδες.

Tακατεψυγμένα(συσκευασμένα ή χύμα) κεφαλόποδα δεν πρέπει να πωλούνται με αλλοιωμένη χροιά, ενώ συνήθως καλύπτονται από ένα στρώμα πάγου. Μετά την απόψυξη το περιεχόμενο πρέπει να έχει το χρώμα και την οσμή του νωπού προϊόντος. Τα αποψυγμένα αλιεύματα κατά την πώλησή τους πρέπει υποχρεωτικά να έχουν εμφανή ένδειξη της αποψυγμένης κατάστασής τους στην ενδεικτική πινακίδα πώλησης, εκτός από τις ενδείξεις στη συσκευασία τους.

Οστρακοειδή (π.χ. μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, χτένια). Εφόσον πωλούνται με κέλυφος θα πρέπει να είναι ζωντανά και αυτό φαίνεται από:

• Τα κελύφη που πρέπει να είναι κλειστά και να ανοίγουν πολύ δύσκολα ή αν είναι μερικώς ανοιχτά με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφός τους να κλείνουν μόνα τους ερμητικά.
• Το περιεχόμενο που πρέπει να είναι υγρό, καθαρό και άοσμο.
• Τη σάρκα που πρέπει να είναι υγρή, γερά προσκολλημένη στο κέλυφος (με τσίμπημα καρφίτσας ή με λίγες σταγόνες λεμονιού να προκαλείται συστολή του σώματος).

Οσον αφορά τα αποφλοιωμένα μύδια που πωλούνται πάνω σε πάγο, θα πρέπει η σάρκα τους να είναι γυαλιστερή, συνεκτική και να αναδίδει μυρωδιά θάλασσας.

Τα μύδια πωλούνται επίσης και κατεψυγμένα με κέλυφος ή χωρίς κελύφη.

Μαλακόστρακα (π.χ. γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια).Διατίθενται νωπά, κατεψυγμένα ή αποψυγμένα. Τα νωπά πρέπει:

• Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή, αλλά να αναδίδουν τη χαρακτηριστική οσμή της θάλασσας.
• Τα πόδια τους να είναι στερεά κολλημένα στο σώμα και σκληρά.
• Η μεμβράνη του θώρακα να είναι τεντωμένη, ανθεκτική και διαφανής.
• Το κεφάλι και ο θώρακας να είναι ανοιχτό χρώμα, όχι μελανού χρώματος και να μην έχουν μαύρες κηλίδες.
• Να έχουν αντανακλαστικές κινήσεις στα μάτια, στις κεραίες και στα πόδια όταν είναι ζωντανά.

Μία σημαντική λεπτομέρεια είναι πως οι φρέσκες γαρίδες γλιστρούν εύκολα από το χέρι.

Αχινοί. Οι αχινοί πρέπει κατά την αγορά τους να είναι ζωντανοί, κάτι που διακρίνεται εύκολα από την κίνηση των αγκαθιών τους.

Οταν επιλέγουμε κονσέρβες ιχθυηρών που διατηρούνται στο ψυγείο ή εκτός ψυγείου προσέχουμε να είναι ακέραιες και σφραγισμένες, χωρίς βαθουλώματα ή διογκώσεις.\

Αλλα σαρακοστιανά εδέσματα. Αλλα δημοφιλή σαρακοστιανά εδέσματα είναι ο χαλβάς (ιδιαίτερη προσοχή στα αλλεργιογόνα), το τουρσί και ο ταραμάς.

Ο ταραμάς συναντάται σε μορφή πάστας και πρέπει να έχει χρώμα ομοιόμορφο. Πιθανή αλλοίωση στον ταραμά διαπιστώνεται από την εμφάνιση μούχλας, την ξηρότητα, την τάγγιση, την πικρή ή ξινή γεύση.