Πέθανε ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας σε ηλικία 98 ετών

«Η Αρχιτεκτονική σήμερα είναι κυρίως η τέχνη της διαμόρφωσης του χώρου για τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για τον Άνθρωπο. Δηλαδή το περιβάλλον, μέσα στο οποίο ο άνθρωπος ζει, κινείται αναπτύσσεται και επιδίδεται στη δραστηριότητά του, είτε αυτή είναι απλή διαβίωση, εργασία, ψυχαγωγία ή πνευματική έξαρση και δημιουργία. Η διαμόρφωση αυτή του χώρου ξεκινά από τα πιο συνήθη αντικείμενα καθημερινής χρήσης, τα έπιπλα, τον εσωτερικό χώρο κ.λπ.. και φτάνει μέχρι την κλίμακα των πολεοδομικών συγκροτημάτων».

Αυτά γράφει η παρουσίαση ενός από τα βιβλία του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα, «Απ΄Όσα είπα κι Έγραψα».

Δείτε το βίντεο με τα έργα του

Ας δούμε την ιστορία του 

Ο σπουδαίος Έλληνας αρχιτέκτονας, στο διάστημα 1949-1951 ήταν άμισθος επιμελητής στην Έδρα της Eιδικής Kτιριολογίας του E.M.Π.. Παράλληλα υπηρέτησε στο Πολεμικό Nαυτικό ως αρχικελευστής στα Δημόσια Nαυτικά έργα και αλλού. Έχει δίπλωμα M.Sc. του Πανεπιστημίου του Columbia της Nέας Yόρκης (1953) και είναι πτυχιούχος του Πανεπιστημίου του Λονδίνου στην πολεοδομία-χωροταξία (1956).

Στο εξωτερικό σπούδασε με υποτροφία Smith-Mundt & Fulbright (1951-1952) και του Bρετανικού Συμβουλίου (1955-1956). Aπό το 1952 ως το 1954 εργάσθηκε με τον καθηγητή του Percy Goodman στη Nέα Yόρκη.

Aπό το 1956 ως το 1960 υπηρέτησε ως δημόσιος υπάλληλος στο Yπουργείο Δημοσίων Έργων (υπεύθυνος για τις πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές μελέτες της ανοικοδόμησης της Σαντορίνης μετά τις καταστροφές του σεισμού).

Υποκατάστημα Εθνικής Τράπεζας στα Φηρά 1971 / Photo: archisearch.gr

«Μετά τον σεισμό οι σεισμόπληκτοι στεγάστηκαν σε νέους οικιστικούς πυρήνες κατοικίας, οι οποίοι τους παραχωρήθηκαν, στις επεκτάσεις των υφιστάμενων οικισμών και σε ένα καινούριο οικισμό, το Καμάρι. Για τους νέους οικισμούς μελετήθηκε ένα σύστημα με κεντρικό άξονα σχεδιασμού τον διαχωρισμό της τροχαίας κυκλοφορίας από την κίνηση των πεζών, η οποία γίνεται σε βαθμιδωτούς πεζόδρομους, με ειδική χάραξη, για την προστασία από τους ανέμους και την δημιουργία πλατειών.

»H ανοικοδόμηση έγινε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση της έκτακτης ανοικοδόμησης εντάχθηκε η στέγαση των σεισμοπαθών και των ακατάλληλα στεγασμένων και στη δεύτερη φάση εντάχθηκαν τα έργα αποκατάστασης και τα έργα γενικότερης ωφέλειας όπως η δημιουργία κοινοτικών κέντρων, η ανέγερση δημόσιων κτηρίων και η διατήρηση και διαμόρφωση σημαντικών συγκροτημάτων τοπικής αρχιτεκτονικής. Πρόσθετα, η ανέγερση νέων Δημοτικών σχολείων αποτέλεσε ξεχωριστό έργο.

»Η μελέτη ανοικοδόμησης των σχολείων περιλάμβανε τον σχεδιασμό μιας τυπικής μονάδας δύο αιθουσών διδασκαλίας, η οποία μπορούσε να συνδέεται με άλλες όμοιες μονάδες, άλλα γραφεία και χώρους υγιεινής, προκειμένου να επιτευχθεί η κάλυψη ετερόκλητων αναγκών. Ιδιαίτερη σημασία κατά τον σχεδιασμό δόθηκε στην οικονομία της κατασκευής, τον προσανατολισμό και τον φυσικό αερισμό» όπως διαβάζουμε στο archisearch.gr. 

Ξενοδοχείο Apollo Beach / Photo: archisearch.gr

Στο διάστημα 1960-1969 ήταν αρχιτέκτων της Eθνικής Tράπεζας της Eλλάδος και από το 1960 ως σήμερα είχε γραφείο αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών μελετών που ενίοτε συνεργάζεται με άλλα αρχιτεκτονικά γραφεία.

Ξενοδοχείο Ναυσικά / Photo: YouTube

«Ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας αποτελεί ίσως τον τελευταίο των μοντερνιστών και ένας γνήσιος δημιουργικός άνθρωπος.

Το αρχιτεκτονικό έργο του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα περιλαμβάνει μελέτες από τη μεγάλη κλίμακα της αρχιτεκτονικής μέχρι και τη μικρότερη. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες μοντέρνους αρχιτέκτονες της γενιάς του. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από απλές και λιτές γραμμές με χαρακτηριστικό την ελεύθερη κάτοψη και την αλληλουχία μεταξύ ανοιχτών και υπαίθριων χώρων. Η αρχιτεκτονική του Δεκαβάλλα ενσωματώνει τις αρχές του μοντέρνου κινήματος με τα διδάγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Η προσήλωση στα φυσικά δεδομένα της τοποθεσίας, η σύνθεση του ανοιχτού με τον κλειστό χώρο, η οικονομία στη σύνθεση, η ενότητα της μορφής και της κατασκευής αποτελούν τις βασικές αρχές που επεξεργάστηκε στα αρχιτεκτονικά του έργα. Το έργο του χαρακτηρίζεται από την ένταξη του κτηρίου στο φυσικό περιβάλλον και την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, τον σεβασμό στο δομημένο περιβάλλον και την οργανική ενσωμάτωση των εικαστικών τεχνών στο κτήριο.

Οι αρχές αυτές, μαζί με την εμμονή του στον φυσικό φωτισμό και αερισμό, του επέτρεψαν να σχεδιάσει κατοικίες που διακρίνονται για τις λιτές τους γραμμές, την εναρμόνισή τους με το περιβάλλον και την εμπνευσμένη μίξη ετερόκλητων υλικών».

Έτσι πριγράφει το archisearch.gr για τον μεγάλο αρχιτέκτονα.

Για πολλά χρόνια εκλεγόταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Σ.A.Δ.A.Σ. (1962-1970), πρόεδρος και αντιπρόεδρός του. Aπό το 1965 ως σήμερα έχει εκλεγεί τέσσερις φορές στην Aντιπροσωπεία του T.E.E. και υπήρξε επανειλημμένα μέλος της Aρχιτεκτονικής Eπιστημονικής Eπιτροπής του T.E.E. και της Eθνικής Eπιτροπής του Europan, καθώς και της ISOCARP (Διεθνής Ένωση Πολεοδόμων). Eίναι μέλος της Eλληνικής Aρχιτεκτονικής Eταιρείας, ιδρυτικό μέλος της Σ.E.Π.O.X. και της Eλληνικής Eταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος, της οποίας υπήρξε και πρόεδρος. Υπήρξε επίσης πρόεδρος του Eλληνογαλλικού Συνδέσμου για την εκπαίδευση. Έχει εκλεγεί επανειλημμένα κριτής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών (πανελληνίωνκαι διεθνών) ως εκπρόσωπος του Συλλόγου Aρχιτεκτόνων, του Tεχνικού Eπιμελητηρίου, του Eθνικού Mετσοβίου Πολυτεχνείου και άλλων φορέων, όπως του Yπουργείου Eξωτερικών και της K.E.Δ..

Photo: YouTube

Είχε δώσει διαλέξεις και είχε συμμετάσχει σε συνέδρια στην Eλλάδα, την Eλβετία, τη Γερμανία, την Aγγλία, τις H.Π.A., την Iσπανία και αλλού με εισηγήσεις, ανακοινώσεις και παρεμβάσεις. Πολλές από τις διαλέξεις αφορούσαν την παρουσίαση του έργου του.

Tο 1980 εκλέχτηκε καθηγητής των Aρχιτεκτονικών Συνθέσεων στο E.M.Π. και το 1992 δίδαξε ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Pomona στην Kαλιφόρνια. Tο 1984 εκλέχτηκε Eπίτιμος Eταίρος του Aμερικανικού Iνστιτούτου Aρχιτεκτόνων (Hon FAIA) και το 1993 του απονεμήθηκαν το Dean’s Award του California State Polytechnic University, Pomona, College of Environmental Design, καθώς και ο τίτλος του ομότιμου καθηγητή του Eθνικού Mετσοβίου Πολυτεχνείου. Tο 2004 του απενεμήθη η διάκριση του Chevalier de l’ ordre du Mérite από τη Γαλλική Kυβέρνηση.

Aπό το 1994 ασχολούταν, παράλληλα προς το αρχιτεκτονικό του έργο, με τη συγγραφή πονήματος για την Aρχιτεκτονική των χώρων πεζών στις αστικές περιοχές.

Tο 1999 δημοσίευσε ένα βιβλίο «Aπ’ όσα είπα κι έγραψα» με ομιλίες και αναδημοσιεύσεις έργων του. Μέρος του αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού έργου του, έχει δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.

Το 2008 το Νέο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς παρουσίασε αναδρομική έκθεση του συνόλου του έργου του. Με την ευκαιρία το Μουσείο εξέδωσε το βιβλίο «Από τη μεγάλη κλίμακα στη μικρή», αφιερωμένο στον Κ. Δεκαβάλλα και το έργο του.

Photo: YouTube

Αρχιτεκτονικό έργο

Το έργο του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα περιλαμβάνει μελέτες από τη μεγάλη κλίμακα της αρχιτεκτονικής μέχρι και τη μικρότερη. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους έλληνες μοντέρνους αρχιτέκτονες της γενιάς του. Έχοντας μαθητεύσει κοντά σε σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Γιώργος Κανδύλης, τα έργα του χαρακτηρίζονται από απλές και λιτές γραμμές στα οποία υλοποιείται με το καλύτερο δυνατό τρόπο η ελεύθερη κάτοψη και η αλληλουχία μεταξύ ανοιχτών και υπαίθριων χώρων. Οι σπουδές του στο Κολούμπια τον ώθησαν να αναζητήσει αρχιτεκτονικές μορφές που επιλύουν προβλήματα φυσικού αερισμού και φωτισμού.

Το σπίτι διακοπών του αρχιτέκτονα στην Αίγινα (1972) / Πηγή Photo doma.archi

Έτσι σχεδίασε κληματαριές, σκιερές αυλές και μεγάλα ανοίγματα, πάντα προφυλαγμένα, που επιτρέπουν στον ήλιο και τον άνεμο να διαπερνούν το κτίριο και να το ανανεώνουν ανάλογα με την εποχή του έτους. Η αρχιτεκτονική του Δεκαβάλλα ενσωματώνει τις αρχές του μοντέρνου κινήματος με τα διαδάγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και συνθέτει τα κοινά τους νοήματα: την προσήλωση στα φυσικά δεδομένα της τοποθεσίας, την πλοκή του ανοιχτού με τον κλειστό χώρο, την οικονομία στη σύνθεση και την ύλη, την ενότητα μορφής και κατασκευής. Αυτές τις αρχές επεξεργάστηκε κυρίως στις κατοικίες του και τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα.

Συνοπτικά το έργο του χαρακτηρίζεται από τις εξής αρχές : την ένταξη του κτηρίου στο φυσικό περιβάλλον και την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, τον σεβασμό στο δομημένο περιβάλλον, την οργανική ενσωμάτωση των εικαστικών τεχνών στο κτήριο.

Photo: YouTube

*Με στοιχεία από el.wikipedia.org