«Ας μιλήσουμε ανοιχτά για το σεξ»

Οι ερευνητές που συνέταξαν αυτό το ερωτηματολόγιο, συνολικά 607 ερωτήσεις, είχαν δύσκολο έργο. Επρεπε να αποφύγουν και τους υπερβολικά κλινικούς και τους υπερβολικά λαϊκούς όρους, και τις λέξεις που μπορεί να ακουστούν επικριτικές, και τις ερωτήσεις που μπορεί να θεωρηθούν υποβολιμαίες. Δεν είναι εύκολο να μιλά κανείς για το σεξ. Ακόμα πιο αμήχανο, είναι το να εμφανίζεται κάποιος στο σπίτι ενός ξένου, να του χτυπάει την πόρτα και να τον ρωτάει πότε έκανε για τελευταία φορά σεξ, τι είδους, αν χρησιμοποίησε προστασία, και αν ήταν καλό. Η Βρετανία, ωστόσο, το θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό, για λόγους δημόσιας υγείας. Για τους επόμενους 12 μήνες, λοιπόν, περίπου 400 «απογραφείς», υπό την καθοδήγηση καθηγητών στο University College του Λονδίνου (UCL), θα οργώσουν τη χώρα, εξοπλισμένοι με τυχαία επιλεγμένες διευθύνσεις και προσεκτικά διατυπωμένα ερωτηματολόγια ώστε να αποτιμήσουν τις σεξουαλικές της συνήθειες.

Κάθε δέκα χρόνια

Είναι η τέταρτη κατά σειρά Εθνική Ερευνα Σεξουαλικών Συμπεριφορών και Τρόπων Ζωής (Natsal) της Βρετανίας, που πραγματοποιείται κάθε δέκα χρόνια, με στόχο τη συμμετοχή 10.000 πολιτών. Οι δημοσιογράφοι του «Economist» που είχαν την ευκαιρία να μελετήσουν το ερωτηματολόγιο μιλούν για μία ανακουφιστική εμπειρία. Στα χέρια των ποιητών, το σεξουαλικό πάθος είναι κάτι θυελλώδες. Στη Natsal, θυμίζει λίγο μαθηματικό πρόβλημα σε κατατακτήριες εξετάσεις. «Σκεπτόμενοι όλα τα άτομα με τα οποία κάνατε σεξ τα τελευταία πέντε χρόνια», ρωτάει μία τυπική ερώτηση, «υπήρξε κάποια χρονική αλληλοεπικάλυψη ανάμεσά τους; Με άλλα λόγια, κάνατε σεξ με κάποιο άτομο (Α), έπειτα κάνατε σεξ με κάποιο άλλο άτομο (Β) και στη συνέχεια κάνατε ξανά σεξ με το πρώτο άτομο (Α);».

Μαθηματικό πρόβλημα

Στο κάτω κάτω, θυμίζει ο «Economist», η ίδια η Natsal προέκυψε από ένα κατ’ ουσίαν μαθηματικό πρόβλημα – την ανάγκη υπολογισμού του μέσου αριθμού των ανθρώπων που μολύνονταν με τον ιό HIV από κάθε μολυσμένο άνθρωπο. Γιατί τώρα μπορεί κανείς να κρυφογελάσει με την έρευνα, όταν ξεκίνησε, ωστόσο, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, η υπόθεση δεν σήκωνε αστεία. Είχε εμφανιστεί μία τρομερή νέα αρρώστια, και εξαπλωνόταν πρωτίστως ανάμεσα στους γκέι. Υπήρχε «τεράστιος φόβος και αβεβαιότητα», επισημαίνει η Αν Τζόνσον, επιδημιολόγος στο UCL. Οι ερευνητές έπρεπε να καταλάβουν πόσο εύκολα εξαπλωνόταν το AIDS. Κανείς όμως δεν είχε ιδέα για το ποιος έκανε τι, με ποιον, και πόσο συχνά – έτσι γεννήθηκε η ιδέα της Natsal.

Εκπαιδευμένοι και ανέκφραστοι

Οι ερευνητές καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες να αποφύγουν τα ελαττώματα παλαιότερων ερευνών γύρω από το σεξ. Η τυχαιοποίηση των συμμετεχόντων είναι σχολαστική, οι απογραφείς είναι εκπαιδευμένοι ώστε να παραμένουν ανέκφραστοι. Τα αποτελέσματα θα δημοσιευτούν το 2025, αντανακλώντας και κάποιες αλλαγές στην ίδια την έρευνα – για πρώτη φορά, η Natsal περιλαμβάνει ερωτήσεις για τη σεξουαλική ικανοποίηση. Η βασικότερη αλλαγή, ωστόσο, είναι ότι οι Βρετανοί συζητούν όλο και πιο άνετα για αυτά τα θέματα. Οταν ξεκίνησε η έρευνα, σημειώνει η Τζόνσον, «δεν είχαμε τη γλώσσα να μιλήσουμε για το σεξ». Υπήρχαν οι ευφημισμοί, η ποίηση, ή η σιωπή. Τώρα πια, οι περισσότεροι είναι εξοικειωμένοι με τους όρους που χρησιμοποιεί η Natsal. Καιρός δεν είναι για μία ανάλογη μεγάλη έρευνα και στην Ελλάδα;