Qatargate: Η ΕΕ περνά στην αντεπίθεση για την αποτροπή νέου σκανδάλου

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα μπορούσαν να μην δουλεύουν για λόμπι για δύο χρόνια μετά την αποχώρησή τους από το αξίωμα, σύμφωνα με την αναμόρφωση των κανόνων του σώματος για το lobbying και τη διαφάνεια, που πρόκειται να προτείνει αυτή την εβδομάδα η πρόεδρος της Ευρωβουλής, Ρομπέρτα Μέτσολα, καθώς η ΕΕ ταλανίζεται από το σκάνδαλο διαφθοράς Qatargate.

Σύμφωνα με δύο άτομα στο Κοινοβούλιο που έχουν ενημερωθεί για το θέμα, η Μέτσολα θα υποβάλει συνολικά 14 προτάσεις. Εκτός από την προσωρινή απαγόρευση του lobbying, οι προτάσεις – που είδε το POLITICO – θα υποχρεώνουν επίσης οποιονδήποτε εισέρχεται στις δύο έδρες του Κοινοβουλίου, στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο, να δηλώνει ποιον συναντά.

Επιπλέον, θα απαγορεύουν τις ανεπίσημες ομάδες φιλίας των ευρωβουλευτών με χώρες εκτός ΕΕ και θα απαιτούν από τους ευρωβουλευτές να παρέχουν στοιχεία για τις άλλες πηγές εισοδήματός τους.

«Τα πρώτα βήματα»

Η αξιοπιστία του Κοινοβουλίου υπέστη πλήγμα τον Δεκέμβριο, όταν οι βελγικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα για νυν και πρώην ευρωβουλευτές, που κατηγορούνται ότι έλαβαν χρήματα από το Κατάρ και το Μαρόκο, με αντάλλαγμα κάποιες… χάρες υπέρ των δύο κρατών.

«Υπάρχει μια δυναμική εδώ ότι οι άνθρωποι είναι πραγματικά εξοργισμένοι και οργισμένοι με αυτό που συνέβη και όλοι καταλαβαίνουν ότι πρέπει να αντιδράσουμε», δήλωσε ένας από τους δύο ανθρώπους που μίλησαν στο POLITICO.

Πολλές από τις προτάσεις είναι γρήγορες λύσεις που – εφόσον λάβουν την υποστήριξη των ευρωβουλευτών – μπορούν να εφαρμοστούν μέσα σε λίγους μήνες. Το σχέδιο Μέτσολα περιγράφει τα μέτρα ως «πρώτα βήματα». Ωστόσο, είναι πιθανό οι ομάδες διαφάνειας να πιέσουν για περισσότερα.

Η Ρομπέρτα Μέτσολα θα κάνει την προσπάθειά της την Πέμπτη, σε μια κλειστή συνάντηση με τους επικεφαλής των εννέα πολιτικών ομάδων του Κοινοβουλίου, μια συνάντηση που ονομάζεται επισήμως «Διάσκεψη των Προέδρων».

Ενώ μπορεί να εφαρμόσει μόνη της ορισμένες από τις απλούστερες ιδέες – όπως το σχέδιο για τη δημιουργία μιας ειδικής πύλης διαφάνειας στον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – οι πιο ακανθώδεις προτάσεις θα απαιτήσουν πολιτική συναίνεση και ψηφοφορίες, ιδίως όταν πρόκειται για τις οικονομικές δηλώσεις των ευρωβουλευτών.

«Αυτά είναι πράγματα που ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε σχετικά γρήγορα, αν υπάρχει υποστήριξη», δήλωσε άτομο του Κοινοβουλίου.

«Άμμος στα γρανάζια»

Η γενική ιδέα της Μέτσολα είναι να δημιουργηθεί ένα πλέγμα απαιτήσεων που, αν και ποτέ δεν είναι 100% αλάνθαστο, θα μπορούσε να μειώσει τις πιθανότητες να ξανασυμβεί παρόμοιο σκάνδαλο.

«Σίγουρα θα το κάνουμε πιο δύσκολο. Μπορούμε να βάλουμε άμμο στα γρανάζια», δήλωσε χαρακτηριστικά στο POLITICO το πρόσωπο αυτό, περιγράφοντας τις μεταρρυθμίσεις ως τη μεγαλύτερη ανανέωση του Κοινοβουλίου εδώ και μια γενιά.

Στο επίκεντρο των προτάσεων βρίσκεται η προσπάθεια να υποχρεώνονται όλοι οι ευρωβουλευτές, οι βοηθοί ή οι δημόσιοι υπάλληλοι να αποκαλύπτουν ποιον συναντούν όταν συζητούν για το τρέχον νομοθετικό έργο, είτε οι συναντήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα σε κοινοβουλευτικούς χώρους είτε όχι.

Αυτό θα αποτελούσε σημαντική αλλαγή – αυτή τη στιγμή, μόνο οι εισηγητές ή οι πρόεδροι των Επιτροπών υποχρεούνται να προβαίνουν σε τέτοιες αποκαλύψεις. Κάθε φορά που ένας ευρωβουλευτής αναλαμβάνει τη σύνταξη μιας έκθεσης, θα πρέπει να δηλώνει τις συγκρούσεις συμφερόντων που έχει για το συγκεκριμένο θέμα.

Σύμφωνα με το προτεινόμενο σύστημα, οι υπάλληλοι της ΕΕ θα διενεργούν τυχαίους ελέγχους στις ομάδες που έχουν εγγραφεί – όπως απαιτείται – στο μητρώο διαφάνειας. Όσοι εκπροσωπούν χώρες εκτός ΕΕ, θα πρέπει επίσης να εγγράφονται στο μητρώο διαφάνειας προκειμένου να ασκούν πιέσεις.

Τι προβλέπεται για ευρωβουλευτές και ΜΚΟ

Διδάγματα αντλήθηκαν επίσης από τις δραστηριότητες του Αντόνιο Παντσέρι, πρώην ευρωβουλευτή των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος κατηγορείται για διαφθορά εν μέσω του σκανδάλου Qatargate και ο οποίος είχε απρόσκοπτη πρόσβαση στο Κοινοβούλιο μετά την αποχώρησή του το 2019 και την ίδρυση μιας ΜΚΟ, με την ονομασία «Fight Impunity».

Τώρα, πέρα από τη νέα περίοδο αναστολής για τους πρώην ευρωβουλευτές, η Μέτσολα πρότεινε να μην παίρνουν πλέον μόνιμη κάρτα πρόσβασης στο Κοινοβούλιο και αντ’ αυτού να υπογράφουν κάθε μέρα για ένα μονοήμερο πάσο σε ένα ειδικό γραφείο.

Οι «βίδες» δεν θα σφίξουν μόνο για τους ευρωβουλευτές, αλλά και για τους βοηθούς τους και τους δημόσιους υπαλλήλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θα τους απαγορευτεί να κατέχουν ταυτόχρονα διευθυντικές θέσεις σε ΜΚΟ. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι δεν θα απαγορευτεί στους ίδιους τους ευρωβουλευτές να έχουν δεύτερη δουλειά.

Όταν το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε τον περασμένο μήνα, η Μέτσολα το χαρακτήρισε ως «επίθεση ξένων δυνάμεων στη δημοκρατία της ΕΕ».

Αλλά στην πραγματικότητα, το Κοινοβούλιο έχει ένα άθλιο ιστορικό όσον αφορά στην εποπτεία των ίδιων των μελών του και στην επιβολή των δικών του εσωτερικών κανόνων και κανονισμών, σημειώνει το POLITICO.

Το μόνο όργανο του Ευρωκοινοβουλίου για τον έλεγχο των παραπτωμάτων των μελών του είναι η Συμβουλευτική Επιτροπή για τη συμπεριφορά των ευρωβουλευτών. Οι προτάσεις της Μέτσολα, πάντως, είναι ασαφείς όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ενισχύσουν τις εξουσίες αυτής της Επιτροπής, που αποτελείται από ευρωβουλευτές.