Ο Τσαρούχης στη Χαριλάου Τρικούπη

Στον Διονύση Καραβασίλη

Δεν αισθανόμαστε να εκθέτουμε έναν άνθρωπο, περιγράφοντας την κατάστασή του, πολύ περισσότερο όταν ο ίδιος την έχει εκθέσει προ πολλού σε κοινή θέα. Μιλάμε για έναν άστεγο που, στο κούφωμα ενός κτιρίου, στη συμβολή της Ακαδημίας με τη Χαριλάου Τρικούπη, χωρίς κανείς περαστικός να χρειάζεται να λοξοδρομήσει για να συνεχίσει τον δρόμο του, έχει εγκαταστήσει το «νοικοκυριό» του που φαίνεται να είναι και το άπαν των υπαρχόντων του. Ενα στρώμα, μια κουβέρτα και στο προσκεφάλι του ένα κουτί με ένα μπουκαλάκι με νερό, ένα φλιτζάνι του καφέ και ένα αντισηπτικό υγρό. Οσο οδυνηρή κι αν είναι για τον ίδιο η συνθήκη αυτή, αφού αν είχε την ευχέρεια να επιλέξει, σίγουρα θα επέλεγε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, δεν παύει ο άνθρωπος αυτός ερήμην του βέβαια να μας ευεργετεί, θυμίζοντάς μας πως όταν έστω και ένας άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει σχεδόν με το τίποτε, τότε όλοι μας θα ήταν δυνατόν να συνεχίσουμε να ζούμε με τα ελάχιστα των πραγμάτων.

Είναι μάλλον παρακινδυνευμένο, μέρες μιας γενικευμένης διάθεσης για καλοπέραση και ευωχία, να υπογραμμίζεις τη σημασία μιας συνειδητής ή όχι παραίτησης, σε σχέση με κάτι που ουσιαστικά σου είναι αχρείαστο, όμως μόνο με τον τρόπο αυτό μπορούμε να κατανοήσουμε πως το πραγματικά χρειαζούμενο είναι πάντα ουρανόσταλτο.

Αλλιώς πώς να εξηγηθεί το φαινόμενο των ηλιόλουστων ημερών μέσα στο καταχείμωνο, που αν δεν είχαν υπάρξει η ζωή του άστεγου της Χαριλάου Τρικούπη θα ήταν αφάνταστα πιο δύσκολη; Είναι όμως δυνατόν τα πράγματα της ζωής να αφήνονται σε μια σύμπτωση, όπως αυτή των ηλιόλουστων ημερών, όταν μια στοιχειώδης πρόβλεψη και οργάνωση μπορεί να μας ασφαλίσουν ώστε να αισθανόμαστε λιγότερο ή καθόλου ανήσυχοι σε σχέση με το τι πρόκειται να μας συμβεί; Ψευδαισθήσεις.

Οταν μια λυσσαλέα οργάνωση και μια ιταμή – συγγνώμη για τον χαρακτηρισμό, αλλά ο ακραιφνώς συμφεροντολογικός της χαρακτήρας τον δικαιολογεί απολύτως – πρόβλεψη έχουν ως αποτέλεσμα να αγωνιούμε για το αν τελικά θα ξεπαγιάσουμε ή όχι χάρη στην έλλειψη θερμαντικής ύλης, χωρίς να σχολιάζουμε τους λόγους που την προκαλούν, όπως αυτή που απειλεί το πλείστον των ευρωπαϊκών χωρών, αισθάνεσαι τον άστεγο που έχει εναποθέσει τα πάντα στη σύμπτωση σε αναμφισβήτητα πολύ καλύτερη θέση.

Πώς δικαιολογείται όμως η ύπαρξη του ονόματος του Γιάννη Τσαρούχη στον τίτλο της επιφυλλίδας; Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν τον ρωτούσαν σε σχέση με τις φιλοδοξίες του για το μέλλον, έλεγε πως η διακαής του επιθυμία ήταν οι ανάγκες του να γίνουν αντίστοιχες με εκείνες ενός κλοσάρ, να μη χρειάζεται τίποτα.

Εμοιαζε να θέλει να αποφορτωθεί τα πάντα. Οπως σε έναν άνθρωπο του δρόμου, ένα κομμάτι κοτόπιτα, ένα βερίκοκο ή ένα γλύκισμα τον συγκινούσε απείρως περισσότερο σε σχέση με οποιοδήποτε εγκώμιο του απονεμόταν. Μαζί με τη ματαιότητα της κατοχής υλικών αγαθών, πέραν των απολύτως στοιχειωδών για την επιβίωσή του, το ίδιο μάταιες συνειδητοποιούσε τις οποιεσδήποτε τιμές και διακρίσεις καθώς προέρχονταν συνήθως από ανθρώπους για τους οποίους είχε πει: «Λυπάμαι που κουράστηκα τόσο πολύ στη ζωή μου για να αποδείξω σε ανθρώπους που δεν εκτιμούσαν, ότι αξίζω».