Μάρμαρα του Παρθενώνα: «Να ενωθούν ξανά στην Αθήνα, εκεί όπου ανήκουν»

Του Γιάννη Ανδριτσόπουλου

Παρά την απορριπτική – αλλά αμήχανη – απάντηση της βρετανίδας πρωθυπουργού στο αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα («δεν το υποστηρίζω», είπε την περασμένη Τρίτη η Λιζ Τρας), «ΤΑ ΝΕΑ» αποκαλύπτουν σήμερα ότι ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός στελεχών και βουλευτών του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος αποδέχονται, πλέον, ότι τα αριστουργήματα του Φειδία και σύμβολα του κλασικού ιδεώδους πρέπει να επιστραφούν στον τόπο όπου δημιουργήθηκαν.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τον «πυρετό» παρασκηνιακών επαφών που κάνουν τους τελευταίους μήνες εξειδικευμένα γραφεία λόμπινγκ και δημοσίων σχέσεων του Λονδίνου με βρετανούς πολιτικούς. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεκάδες βουλευτές των Τόρις (και ακόμη περισσότεροι των Εργατικών) εμφανίζονται έτοιμοι να στηρίξουν τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων, εφόσον διαφανεί το ενδεχόμενο συμφωνίας μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της Ελλάδας. Ενας από τους πιο προβεβλημένους πολιτικούς που υποστηρίζουν με πάθος το ελληνικό αίτημα είναι ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού Εντ Βέιζι. Μιλώντας σε εκδήλωση στο συνέδριο των Συντηρητικών στο Μπέρμιγχαμ, ο Βέιζι, πάλαι ποτέ υπέρμαχος της παραμονής των Γλυπτών στο Λονδίνο, είπε: «Τα Γλυπτά αφαιρέθηκαν από τον Παρθενώνα. Πρέπει, λοιπόν, να ενωθούν ξανά στην Αθήνα, εκεί όπου ανήκουν». Ο 54χρονος λόρδος των Συντηρητικών τόνισε ότι «η επιστροφή των Γλυπτών είναι ηθικά επιβεβλημένη. Οι Ελληνες έχουν ξοδέψει πολύ χρόνο, χρήμα και κόπο για να χτίσουν ένα μουσείο που θα τα στεγάσει όπως τους αρμόζει, δίπλα στο κτίριο στο οποίο δημιουργήθηκαν. Δεν νομίζω ότι πρέπει να απορρίψουμε το αίτημά τους».

Από το βήμα της εκδήλωσης με θέμα «Ελγίνεια Μάρμαρα ή Γλυπτά του Παρθενώνα: Ποια είναι η λύση;», την οποία διοργάνωσαν το περιοδικό «Spectator» και η εκστρατεία Parthenon Project, ο λόρδος Βέιζι αποκάλεσε την απόκτηση των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο «νομιμοποιημένη κλοπή» και κάλεσε τη Βρετανία να τα επιστρέψει στην Ελλάδα. «Αυτή η τεράστια χειρονομία καλής θέλησης θα οδηγούσε σε μία αντίστοιχη χειρονομία των Ελλήνων οι οποίοι θα μας δανείσουν ανεκτίμητους αρχαιολογικούς θησαυρούς. Αυτό θα ωφελήσει εκατομμύρια επισκέπτες και θα αναζωογονήσει τον τρόπο με τον οποίο το Βρετανικό Μουσείο προβάλλει τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας».

Αναφερόμενος στον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν, τον οποίον γνωρίζει προσωπικά, εκτίμησε ότι «ενδιαφέρεται πολύ για το θέμα. Νομίζω ότι θα το θεωρούσε μια κορυφαία στιγμή στην πολιτιστική διπλωματία αν τα Γλυπτά του Παρθενώνα επέστρεφαν στον τόπο όπου γεννήθηκαν, και επομένως νομίζω ότι είναι ανοικτός σε συζητήσεις». Ως προς τον τρόπο με τον οποίον θα μπορούσαν να επιστραφούν τα αρχαιοελληνικά τεχνουργήματα, ο Βέιζι σημείωσε: «Μπορεί να υπάρξει μια διευθέτηση υπό μορφή «μακροχρόνιας κατάθεσης» (deposit), με το ζήτημα της ιδιοκτησίας να παραμένει ανοικτό. Σε τελική ανάλυση, εάν τα Γλυπτά επέστρεφαν μόνιμα στο Μουσείο Ακρόπολης, θα συντελείτο ντε φάκτο αλλαγή ιδιοκτησίας, καθώς το Βρετανικό Μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση θα έκαναν ουσιαστικά μεταβίβαση ιδιοκτησίας».

Πολιτιστική συνεργασία

Το Parthenon Project προωθεί την πολιτιστική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών μέσα από τη λογική του «win-win». Στην εκδήλωση μίλησε και ο μέχρι πρότινος υφυπουργός Πολιτισμού λόρδος Πάρκινσον, ο οποίος υπεραμύνθηκε της παραμονής των Γλυπτών στο Λονδίνο, αποδεχόμενος μόνο τον δανεισμό τους «εφόσον η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίσει ως ιδιοκτήτη το Βρετανικό Μουσείο». Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση «τύπου Παλέρμο». Οταν, όμως, του επισημάνθηκε ότι το θραύσμα Fagan επέστρεψε οριστικά από την Ιταλία στο Μουσείο Ακρόπολης, ο Πάρκινσον είπε ότι δεν πιστεύει πως το Βρετανικό Μουσείο πρέπει να κάνει αυτό που έπραξε το μουσείο του Παλέρμο Αντονίνο Σαλίνας.

Υπέρ της επανένωσης των Μαρμάρων τάχθηκε η δημοσιογράφος της «Τέλεγκραφ» Μάντλιν Γκραντ. «Νομίζω», είπε, «ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα πρέπει να τα δώσουμε πίσω. Θα ήταν μια ηθική πράξη». Η διάσημη δημοσιογράφος Σάρα Μπάξτερ, διευθύντρια του Κέντρου Διεθνούς Ρεπορτάζ Marie Colvin στο Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης, τόνισε ότι «η διαίρεση των Γλυπτών είναι ένα ανοικτό τραύμα και η επανένωσή τους στον τόπο όπου γεννήθηκαν θα ήταν μια εκπληκτική πράξη γενναιοδωρίας και ηθικής». Αναφερόμενη στη συνέντευξη που πήρε πρόσφατα από τον αναπληρωτή διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου Τζόναθαν Ουίλιαμς, η μέχρι πρότινος αναπληρώτρια διευθύντρια των «Σάντεϊ Τάιμς» ανέφερε ότι «ήταν εμφανές ότι βρισκόταν υπό πίεση, καθώς ο Οσμπορν είχε μόλις πει ότι μπορεί να γίνει μια συμφωνία. Νομίζω ότι σίγουρα υπάρχει μια τέτοια συμφωνία που μπορεί να κλειστεί και, μάλιστα, γίνονται κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση».

Η Μπάξτερ παρασημοφορήθηκε την Πέμπτη – μαζί με τη διακεκριμένη βρετανίδα ιστορικό Μπέτανι Χιουζ – με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας της Ελληνικής Δημοκρατίας. «Το Βρετανικό Μουσείο δέχεται μεγάλη πίεση από την κοινή γνώμη. Βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Πιστεύω ότι κινείται προς την κατεύθυνση μιας διπλωματικής λύσης για τα Γλυπτά, βάσει της οποίας η ελληνική κυβέρνηση θα συμφωνήσει να τα πάρει όχι με τη μορφή δανείου αλλά μακροχρόνιας κατάθεσης. Επειτα, οι συνομιλίες θα συνεχιστούν έως ότου αλλάξει ο νόμος στη Βρετανία και μείνουν για πάντα εκεί που ανήκουν: στην Ελλάδα» είπε στα «ΝΕΑ». Η παρασημοφόρηση έγινε σε ειδική τελετή στην ελληνική πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο. «Οι δύο σημαντικές κυρίες έχουν καταφέρει να εξοικειώσουν το βρετανικό και το διεθνές κοινό με το ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο πρεσβευτής Ιωάννης Ραπτάκης.