Ερωτήματα για την Ιταλία

Τόσο γειτονική χώρα και τόσο μακρινή η Ιταλία, τελικά. Και τόσο απλοϊκά τα ερμηνευτικά σχήματα για να εκλογικεύσουμε, αναλύσουμε, δραματοποιήσουμε τα πρόσφατα αποτελέσματα που φέρνουν την Τζόρτζια Μελόνι στο Παλάτσο Κίτζι. Εξέλιξη σαφώς δυσμενής αν και αναμενόμενη αφού πολλοί ξεχνούν πως η ψήφος δεν ήταν μόνον των μεσαίων, δεν ήταν μόνον των δημοσίων υπαλλήλων (της Ρώμης), ήταν και όσων ήθελαν να καταδικάσουν τον Ντράγκι αλλά και εμμέσως τις ευρω-ενωσιακές πολιτικές. Που σήμερα – για να μην ξεχνιόμαστε – ταλαντεύονται μεταξύ τού να πιέσουν τους πολίτες σε ενεργειακά λοκντάουν και από την άλλη να τους καταστήσουν ομήρους μεταξύ ΝΑΤΟ – Ρωσίας – Ζελένσκι.

Το εδώ ακραίο Κέντρο, υποστηρικτικό τυφλά στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, θύμωσε μερικές ημέρες με την όλη Αριστερά για την ελλιπή της ατζέντα ή την πλημμελή συμμαχική της τακτική (λες και αυτοί θα συμμετείχαν) αλλά και επιχείρησε να κανονικοποιήσει την ψήφο στη Μελόνι, που αναμενόμενη ήταν μεν, τραγική είναι δε.

Λίγοι στάθηκαν σε ό,τι προηγήθηκε στην Ιταλία. Στη μετάλλαξη της Αριστεράς και του πάλαι Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος που άφησε ένα κενό στον ριζοσπαστισμό εδώ και δεκαετίες. Στη στροφή του Ακίλε Οκέτο το 1989 για την οποία διάφοροι εδώ και εκεί πανηγύριζαν. Λίγοι εντόπισαν τη μετάλλαξη στο κυνικό, όλης της κοινωνίας με την περίφημη και δραματική ενδο-ρήξη στη Δεξιά που κατόρθωσε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και που μετατόπισε με τον Φίνι και τον Μπόσι μια ολόκληρη ατζέντα εδώ και δεκαετίες. Λίγοι εστίασαν στον τεχνοκρατικό κύκλο, την απαξίωση των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων, στην απαξία στην κλασική διαπραγμάτευση και διαμεσολάβηση του κόσμου της εργασίας. Λίγοι είπαν ότι περίπου είκοσι χρόνια τώρα η Ιταλία της βαριάς βιομηχανίας, της μόδας, της Αναγέννησης, των εργατικών παραδόσεων, της Τσινετσιτά (του μεγάλου αυτού πειράματος και χειρονομίας εξωστρέφειας και αναστοχασμού μετά το μουσολινικό τραύμα), της Ροσάνα Ροσάντα, του Μπερλίνγκουερ, του Λούτσιο Μάγκρι, της Λουτσιάνας Καστελίνα, είναι σε βαθιά υλική ύφεση, σε ανάσχεση της κοινωνικής της κινητικότητας, σε πολιτική κρίση που εναλλάσσονται πρόσωπα σαν τον Ρέντσι, τον Λέτα, τον Κόντε ή τον Ντράγκι απλώς σαν μηχανοδηγοί των ναυαγισμένων της δημοσιονομικών αριθμών.

Και σήμερα τι έχουμε; Μια Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να μαλώνει τους ιταλούς πολίτες για τις επιλογές τους. Μια δημόσια σφαίρα εδώ που ευθύγραμμα είδε πως «φτωχοποίηση ίσον μουσολινική ψήφος» και πως η Ευρώπη γέρνει ακροδεξιά – πριν από μήνες μιλούσαν για επιστροφή της Σοσιαλδημοκρατίας ή του Κέντρου, μάλλον δεν έχουν αποφασίσει ακόμη. Αλλά και μια ομολογουμένως λοξή ματιά που θέλει για όλα τα δεινά να ευθύνεται η Αριστερά που δεν μιλάει στους εργάτες ή που εγκαίρως δεν κάνει συμμαχίες, τις οποίες οι ίδιοι λένε «τερατογενέσεις». Λίγοι αναρωτήθηκαν γιατί οι Πέντε Αστέρες που ξεφύτρωσαν ως αντιπολιτικό ρεύμα του Μπέπε Γκρίλο, έφτασαν να διασώζονται στον Νότο επειδή απλώς μίλησαν για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα (επί Κόντε) την ίδια ώρα που το τραγικό Δημοκρατικό Κόμμα φόβιζε με τον Πούτιν ή που ταυτιζόταν με τον Ντράγκι. Ακόμη λιγότεροι σήμερα δεν ρωτούν τι θα έλθει μετά τη βέβαιη συστημική οδό της Μελόνι, τι επανεκκίνηση απαιτείται πάνω στην προοδευτική επικράτεια.

Πόσο επείγοντα είναι τα μηνύματα των καιρών για μια νέα συνοχή, κοινωνικό συμβόλαιο, τολμηρή ατζέντα για την εργασία, το κλίμα, τη μεσαία τάξη, τη σύγκλιση Τεχνολογίας και Κοινωνίας. Αλλά και για το τέλος της εμπορευματοποίησης του ρεύματος, για σοβαρή αναδιανομή, για τον τερματισμό των αδιανόητων κοινωνικών ανισοτήτων. Στο ξέφωτο της νέας αναζήτησης θα συναντηθούν αρχικά λίγοι, αλλά το στοίχημα θα αφορά πολλούς. Οχι μόνον στην Ιταλία.