Το πρώτο Τζεμ Εβί για Αλεβίτες στην Ελλάδα

Κάθε Πέμπτη βράδυ, λίγο μετά τη δύση του ηλίου, οι Αλεβίτες φτάνουν στο Τζεμ Εβί για να προσευχηθούν. Περπατούν ομαδικά άνδρες και γυναίκες χωρίς να βιάζονται, σε ένα ραντεβού που το περίμεναν αιώνες.

Στο Μέγα Δέρειο του Εβρου, στην «πινέζα» του χάρτη κατά τη φανταρική αργκό, εκεί όπου συχνά τα όνειρα ξεθωριάζουν από το βάρος της απόστασης και του αποκλεισμού, περίπου 2.800 άνθρωποι αισθάνονται εδώ και λίγες ημέρες συμμέτοχοι στη ζωή και την ισονομία. Ο πρώτος χώρος λατρείας για Αλεβίτες στην Ελλάδα, εγκαινιάστηκε πρόσφατα στην περιοχή σε κλίμα γιορτής.

Είναι το πρώτο Τζεμ Εβί που λειτουργεί στη χώρα μας και το τρίτο στην Ευρώπη, με τα άλλα δύο να βρίσκονται στην Αυστρία και τη Γερμανία. Σε μια κίνηση έμπρακτου σεβασμού προς τη θρησκευτική ελευθερία του ατόμου η γενική γραμματεία Θρησκευμάτων έδωσε την άδεια για να αποκτήσουν το δικό τους τέμενος οι Αλεβίτες, ένας από τους παλαιότερους κλάδους του μη σουνιτικού Ισλάμ στα Βαλκάνια.

Τα μέλη τους μέχρι πρότινος προσεύχονταν σε σπίτια της περιοχής ή ασκούσαν τμήμα των θρησκευτικών τους καθηκόντων στο τζαμί, μέχρι εκεί που τους επέτρεπαν οι διαφορές τους από το παραδοσιακό Ισλάμ.  Οι οποίες δεν είναι λίγες.

Οι Αλεβίτες πίνουν κρασί, οι γυναίκες τους δεν φορούν μαντίλα και το δόγμα τους ενσωματώνει στοιχεία πολλών θρησκειών με πιο χαρακτηριστικό το ότι πιστεύουν στη δική τους Αγία Τριάδα. Υπολογίζεται ότι συνολικά 3.500 πιστοί του δόγματος ζουν στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 2.800 στη Θράκη.

«Η πιο όμορφη μέρα»

Η παρουσία τους εκεί έχει βαθιές ρίζες, τουλάχιστον επτά αιώνων. «Αυτό δείχνει ο τεκές του Σεγίτ Αλή που φτιάχτηκε στον Εβρο το 1402», λέει στα «ΝΕΑ» ο Πυρελή Μουμίν, διευθυντής του μειονοτικού σχολείου στο Μεγάλο Δέρειο, γενικός γραμματέας του τοπικού Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου και ψάλτης στο Τζεμ Εβί.

«Ομως η παρουσία Αλεβιτών στην περιοχή μπορεί να είναι και ακόμη παλαιότερη», προσθέτει. «Για εμάς η ίδρυση του Τζεμ Εβί ήταν ένα τρελό όνειρο. Οταν ξεκινήσαμε να κάνουμε σχέδια για αυτό οι περισσότεροι δεν το πίστευαν ότι θα γίνει. Ετσι, η μέρα των εγκαινίων του ήταν η ομορφότερη, η πιο ευτυχισμένη μέρα για την κοινότητα των Αλεβιτών».

«Πρόκειται όντως για μία ιστορική στιγμή», επισημαίνει από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλαντζής. «Οταν τέθηκε το ζήτημα να δοθεί άδεια για χώρο λατρείας Αλεβιτών, όπως οποιαδήποτε σοβαρή ευρωπαϊκή χώρα έτσι και εμείς, συναινέσαμε εφόσον πληρούνταν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Το Σύνταγμά μας, άλλωστε, στο άρθρο 13, λέει ότι η ελληνική Πολιτεία έχει το καθήκον να προστατεύει και να εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία όλων.

Οι Αλεβίτες της Θράκης είναι μια ιστορική θρησκευτική μειονότητα, που πέρασε μακρά περίοδο καταπίεσης από την εποχή κιόλας του οθωμανικού κράτους. Πλέον βγαίνει από τη σκιά καθώς μπορεί να εκτελεί τα θρησκευτικά της καθήκοντα όπως αρμόζει στον πολιτισμό αλλά και στην ίδια την πίστη της. Μέσω της παρουσίας μας στο Μέγα Δέρειο, ως υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, θελήσαμε να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα προστασίας της θρησκευτικής ελευθερίας», προσθέτει ο ίδιος.

Η απλότητα του τεμένους

Ενα λιτό κτίριο, με εικόνες αγίων του Αλεβισμού, όπως του Χατζή Μπεκτάς Βαλή, χωρίς μάρμαρα, χρυσό ή περίτεχνο διάκοσμο είναι το Tζεμ Εβί που καταφέρνει μες στην απλότητά του πολύ περισσότερα από τον σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε.

«Κάποιοι φοβούνταν ότι θα υπάρξει αντιπαλότητα Σουνιτών και Αλεβιτών στην περιοχή λόγω του Τζεμ Εβί αλλά δεν ήταν έτσι», λέει ο Πυρελή Μουμίν και καταλήγει: «Αντιθέτως, οι Σουνίτες με τους οποίους είχα μιλήσει αναγνώριζαν την ανάγκη να έχουν και οι Αλεβίτες τον δικό τους χώρο. Ετσι, δεν υπήρξε πρόβλημα. Οι θρησκείες, άλλωστε, υπάρχουν για να ενώνουν τους ανθρώπους. Μίσος έχουν κάποιοι που εκμεταλλεύονται τις θρησκείες για άλλους σκοπούς. Αν κάποιος κάνει 15 προσευχές την ημέρα και έπειτα βγαίνει έξω και σκοτώνει, τότε δεν είναι πιστός… Οι θρησκείες έχουν φτιαχτεί, για να είμαστε πάνω από όλα άνθρωποι».