Στοχευμένες θεραπείες αποτελεσματικές στις αιματολογικές κακοήθειες

Οι αιματολογικοί καρκίνοι είναι κακοήθη νοσήματα του αίματος και αποτελούν περίπου το 10% όλων των νεοπλασιών.

Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 2.000 νέες διαγνώσεις λεμφωμάτων, 1.500 περιπτώσεις λευχαιμίας και 600 περιπτώσεις πολλαπλού μυελώματος.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι αιματολογικών καρκίνων, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται το λέμφωμα, η λευχαιμία, το πολλαπλό μυέλωμα, τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα και τα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα.

Οι αιματολογικοί καρκίνοι είναι τύποι καρκίνου που μπορεί να προσβάλλουν το μυελό των οστών, τους λεμφαδένες, τα κύτταρα του αίματος, και άλλα μέρη του λεμφικού συστήματος, προκαλώντας ποικίλα συμπτώματα.

Ανησυχητικά συμπτώματα

Όπως εξηγεί στο in.gr ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, «Δυστυχώς, δεν υπάρχουν καθιερωμένες εξετάσεις για τη διενέργεια προσυμπτωματικού ελέγχου στον πληθυσμό στο πλαίσιο της πρόληψης των αιματολογικών καρκίνων. Ωστόσο, υπάρχουν συμπτώματα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στη διάγνωση της κακοήθειας. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η καταβολή, η εύκολη κόπωση, ψηλαφητοί λεμφαδένες (τραχηλικοί, μασχαλιαίοι, βουβωνικοί) ιδιαίτερα αν είναι ανώδυνοι κατά την πίεση, λεμφαδενοπάθεια σε απεικονιστικές εξετάσεις, κνησμός, εμπύρετο, νυχτερινές εφιδρώσεις, απρόκλητη αιμορραγία, απρόκλητοι μώλωπες ή μώλωπες κατόπιν εφαρμογής μικρής πίεσης, συχνές και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, οστικά άλγη.

Τέτοιου είδους συμπτώματα θα πρέπει να οδηγήσουν στην επίσκεψη στον ιατρό και την περαιτέρω διερεύνηση με σκοπό τη διάγνωση της αιματολογικής κακοήθειας».

Απειλή ζωής

Ο καθηγητής, σημειώνει ακόμη πως η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η έγκαιρη έναρξη ειδικής θεραπείας ανάλογα με την αιματολογική κακοήθεια μπορεί να βελτιώσει την έκβαση των ασθενών.

Αυτό ισχύει κυρίως για τις οξείες λευχαιμίες οι οποίες μπορεί να έχουν ταχεία εξέλιξη και δυνητικά να είναι απειλητικές για τη ζωή.

Αλλά και για τις υπόλοιπες αιματολογικές κακοήθειες μπορεί να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές της νόσου με την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας.

Η πρόγνωση των ασθενών εξαρτάται τόσο από τον τύπο της αιματολογικής κακοήθειας όσο και από το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, το βασικό όπλο καταπολέμησης των αιματολογικών καρκίνων ήταν η χημειοθεραπεία, η οποία είχε σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες με μέτρια έως ικανοποιητική αποτελεσματικότητα.

Στοχευμένη θεραπεία

Σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, τα τελευταία χρόνια έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική των λεμφωμάτων νεότερες στοχεύουσες θεραπείες οι οποίες στοχεύουν με μεγάλη ειδικότητα τα κακοήθη κύτταρα, έχουν σημαντική αποτελεσματικότητα και αυξάνουν την επιβίωση των ασθενών, ενώ παράλληλα αποφεύγονται οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στερούνται πλήρως παρενεργειών.

«Οι αναστολείς κινασών (BTK, PI3K), οι αναστολείς της πρωτεΐνης bcl2 και τα μονοκλωνικά αντισώματα με ιδιαίτερη έμφαση στα αμφι-ειδικά αντισώματα έχουν ενταχθεί στη θεραπευτική φαρέτρα και έχουν βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση των ασθενών.

Η ανοσοθεραπεία με CAR T-λεμφοκύτταρα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ασθενείς με ανθεκτική νόσο. Οι νεότερες ανοσοθεραπείες όπως τα Τ-λεμφοκύτταρα που φέρουν χιμαιρικό αντιγονικό υποδοχέα (chimeric antigen receptor – CAR) έχουν αξιολογηθεί τα τελευταία χρόνια σε ασθενείς με κακοήθειες προχωρημένου σταδίου, μετά από πολλαπλές προηγούμενες γραμμές θεραπείας.

Η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση έχει λάβει έγκριση για χορήγηση από τις ρυθμιστικές αρχές μόνο για αιματολογικές κακοήθειες (υποτροπιάζον ή ανθεκτικό λέμφωμα από μεγάλα Β κύτταρα, υποτροπιάζουσα ή ανθεκτική οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, υποτροπιάζον/ανθεκτικό λέμφωμα μανδύα, υποτροπιάζον και ανθεκτικό πολλαπλό μυέλωμα)», σημειώνει ο Πρύτανης και καταλήγει τονίζοντας πως «Η διαδικασία παραγωγής και χορήγησης των CAR T-λεμφοκυττάρων είναι σύνθετη, απαιτεί εξειδικευμένα κέντρα αναφοράς και διεπιστημονική προσέγγιση ιδιαίτερα για τη διαχείριση των παρενεργειών της θεραπείας, οι οποίες μπορεί να είναι σοβαρές αλλά είναι αντιμετωπίσιμες».