200 χρόνια ελευθερίας:Η έννοια της ελευθερίας τότε και σήμερα

Της Στέλλας Τζιμπιλή

«Μοναχή το δρόμο επήρες, εξανάλθες μοναχή×

Δεν είν’ εύκολες οι θύρες, εάν η χρεία τες κουρταλεί.»

Διαβάζοντας για πολλοστή φορά τον καθηλωτικό « Ύμνο εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, πάντα τριγυρνάνε έντονα στο μυαλό μου οι δυο παραπάνω στίχοι. Μάλλον κάτι τέτοιο συμβαίνει διότι ο ποιητής όχι μόνο αποτύπωσε πιστά σε δύο μόνο στίχους την τραγική κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η Ελλάδα τότε αλλά ταυτόχρονα διότι δυστυχώς προέβλεψε και τη διαχρονικότητα αυτής της κατάστασης. Οι δοξασμένοι αγωνιστές του 1821 μας χάρισαν την εξωτερική-πολιτική και κοινωνική ελευθερία μέσα από την αυταπάρνηση και την αγάπη τους για την πατρίδα και παράλληλα άνοιξαν το δρόμο και παρέδωσαν τη σκυτάλη σε εμάς,  προκειμένου να παλέψουμε  ως άξιοι απόγονοι με τη σειρά μας  να τη διατηρήσουμε. Έχοντας ως δεδομένη την εξωτερική μορφή ελευθερίας είναι αναμφισβήτητα ιερό χρέος όλων μας να παλέψουμε για μια εξίσου σημαντική μορφή ελευθερίας, την εσωτερική, πνευματική, ηθική και ψυχολογική.

Μέχρι πριν από ένα χρόνο, προ covid εποχής, θα συμφωνούσαμε ότι τουλάχιστο νιώθαμε ότι η ελευθερία  κάθε μορφής είναι δεδομένη στην Ελλάδα. Μέσα σε ένα χρόνο η αίσθηση αυτή χάθηκε. 200  χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, 200 χρόνια από την κήρυξη του απελευθερωτικού αγώνα και κάθε μορφή ελευθερίας φαίνεται ότι απειλείται. Τραγική ειρωνεία αποτελούν  οι συνεχιζόμενες προκλητικές τουρκικές απειλές υπενθυμίζοντάς μας με το χειρότερο τρόπο ότι η ελευθερία ποτέ δεν πρέπει να λαμβάνεται ως κάτι δεδομένο. Προσωπικά δε θα μου λείψει εκείνη η περίφημη φράση του Καβάφη: «Και τώρα τι θα γένουμε  χωρίς βαρβάρους; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις». Δε χρειαζόμαστε τους βαρβάρους πλέον για να επιβεβαιώσουμε την ταυτότητά μας. Το έχουμε ήδη κάνει πολλές φορές στο παρελθόν και η Ιστορία έδειξε ότι δε μας βγήκε σε καλό. Τον τελευταίο καιρό ακούω έντονα παράπονα του τύπου ότι αυτό που ζούμε λόγω covid  είναι χειρότερο και από τον πόλεμο. Ας μη μιλάμε για πόλεμο, εφόσον η γενιά μας  δεν έχει γνωρίσει τον πόλεμο. Χειρότερα δεν είναι σίγουρα, αλλά δε μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι είναι και πολύ καλύτερα.

Η ζωή γύρισε σελίδα και ένα έντονα κοινό στοιχείο που διακρίνω ανάμεσα στο τώρα και στο 1821, είναι οι Ήρωες, οι μαχητές της ζωής. Οι αγωνιστές που πριν από 200 χρόνια μας χάρισαν την ανεξαρτησία, την ελευθερία και  οι αγωνιστές του σήμερα  που παλεύουν για την   υγεία μας, που μάχονται να επαναφέρουν την κανονικότητα στη ζωή μας ή εάν θέλετε οι αγωνιστές της καθημερινότητας, ο καθένας από εμάς που αγωνίζεται με έναν αόρατο και όχι μόνο,  πλέον εχθρό, από το μετερίζι του. Οι «ελεύθεροι πολιορκημένοι» του 1821 και του 2021.Τότε πολιορκημένοι εξωτερικά και ελεύθεροι εσωτερικά, σήμερα ελεύθεροι,(αν και με περιοριστικά μέτρα) τυπικά-εξωτερικά , πολιορκημένοι εσωτερικά.

«Είμαστε όλοι Έλληνες» ανέφερε χαρακτηριστικά στο ποίημα του «Ελλάς» ο Πέρσι Σέλλευ τονίζοντας με αυτό τον τρόπο πόσο σημαντική ήταν η προσφορά  των Ελλήνων παγκοσμίως στον πολιτισμό και πόσο ιερό χρέος  είχαν κυρίως οι χώρες της Ευρώπης να στηρίξουν την Ελλάδα τότε. Ως εκ τούτου το κίνημα Φιλελληνισμού την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα κυρίως από την Αγγλία, τη Γαλλία, Ρωσία ακόμη και από την Ελβετία  ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό. Ωστόσο ας μη λησμονούμε ότι η ιδέα της ελευθερίας λαμβάνει σάρκα και οστά από τη στιγμή που εξ ονόματος της οι υπέρμαχοί της παλεύουν να γίνει από ιδέα πραγματικότητα.

Δεν ξέρω πόσες πόρτες θα χρειαστεί να χτυπήσει ακόμη η Ελλάδα, το έκανε πολλές φορές και πρόσφατα την τελευταία δεκαετία εν μέσω οικονομικής κρίσης.  Εύχομαι  την επόμενη φορά που θα το κάνει, να μη γυρίσει  μοναχή με τα χέρια αδειανά.

ΥΓ. Παρακολουθώντας την επιβλητική παρέλαση από την Κύπρο μας, τις πρωινές ώρες της 25^ης Μαρτίου ένιωσα στο αίμα μου βαθιά  τι σημαίνει να είσαι Έλληνας, τι σημαίνει να ρέει στο αίμα σου αίμα ελληνικό. Εξίσου συγκινητικές για μένα ήταν οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν για τον ελληνικό πολιτισμό και τη σχέση του με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία στη συνέντευξη του στο Νίκο Αλιάγα για τη δημόσια ελληνική τηλεόραση. Άλλωστε: «Για μένα, κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας και κάθε κακός Έλληνας ο χειρότερος βάρβαρος» Τάδε έφη .M. Αλέξανδρος.

Υπ. Διδάκτωρ Φιλοσοφίας-εκπαιδευτικός-συγγραφέας