Τουρκικά παιχνίδια με την Αμμόχωστο – Το μπαλάκι πέφτει στους πρόσφυγες

Κώστας Κωνσταντίνου

Η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κύπρο, τη  Κυριακή, «επισημοποίησε» την πρόθεση και της Αγκυρας όπως κληθούν οι πρόσφυγες της Αμμοχώστου να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους διά της Επιτροπής Αποζημιώσεων των Τουρκοκυπρίων. Τα εισαγωγικά στο «επισημοποίησε», μιας και είναι αυτονόητο πως αυτή η πρόθεση του νέου τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ – την οποία, ας σημειωθεί, αποκάλυψε για πρώτη φορά στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» στις 9 Νοεμβρίου – προέκυψε όχι αυτόβουλα αλλά κατόπιν συνεννόησης με την Αγκυρα. Ισως και καθ’ υπόδειξίν της.

Οσο όμως κι αν ήταν αναμενόμενη η «επισημοποίηση» των τουρκικών προθέσεων την περασμένη Κυριακή, η εξαγγελία αυτή δημιουργεί εκ των πραγμάτων νέα τετελεσμένα στο Κυπριακό, μαζί και ένα δίλημμα για τους αμμοχωστιανούς πρόσφυγες οι οποίοι θέλουν να επιστρέψουν. Ενα δίλημμα σε σχέση με την ανάκτηση των περιουσιών τους μέσω αυτής της επιτροπής.

Ασάφειες από την κυβέρνηση

Η επιτροπή αποζημιώσεων ή Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας, όπως είναι η επίσημη ονομασία της, αναγνωρίστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ως ένδικο μέσο της Τουρκίας στην υποτελή στην ίδια – όπως σημείωσε το ΕΔΑΔ – διοίκηση των Τουρκοκυπρίων. Ακούγεται ωραίο, στην πραγματικότητα όμως είναι ένα σοβαρό εμπόδιο, αφού οι ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, προκειμένου να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ, χρειάζεται πρώτα να περάσουν από την επιτροπή. Στην οποία οι αιτήσεις τους δεν εξετάζονται για χρόνια.

Η κυβέρνηση στη Λευκωσία ανησυχεί πως η μαζική προσφυγή των ελληνοκύπριων προσφύγων στην επιτροπή θα δώσει ένα πρόσθετο πολιτικό επιχείρημα στην άλλη πλευρά, ενόψει συνομιλιών, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί (όπως δήλωσε χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος, χωρίς όμως να γίνεται πιο επεξηγηματικός παρά τις πιέσεις) «για προώθηση της προσέγγισης κύκλων στην Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα που απώτερο στόχο έχουν τη δημιουργία τέτοιων δεδομένων στην περίκλειστη περιοχή που θα αποτελέσουν ταφόπλακα για την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας» (ΔΔΟ).

Λογική ή συναίσθημα;

Η ΔΔΟ δεν είναι βέβαια στο τραπέζι των συνομιλιών. Αυτό ξεκαθαρίστηκε και από την τουρκική πλευρά. Το δε «όχι» της κυβέρνησης Αναστασιάδη – ως προτροπή – στους Αμμοχωστιανούς δεν τους δίνει και καμία άλλη διέξοδο. Πέρα από τον φόβο που δημιουργεί στον καθένα από αυτούς ξεχωριστά – είναι λογικό πως κανείς τους δεν θέλει να κλείσει το Κυπριακό με την Αμμόχωστο και να φορτωθούν εκείνοι την εξέλιξη αντί η κυβέρνηση Αναστασιάδη λόγου χάρη με τους χειρισμούς της το 2017, αλλά και όσες προηγήθηκαν με τις ευκαιρίες που απέρριψαν για την Αμμόχωστο και τη λύση γενικά -, υπάρχει και η κοινή λογική. Και αυτή υπαγορεύει πως ο κάθε πρόσφυγας οφείλει, τώρα που μπορεί, να διεκδικήσει την περιουσία του.

Προσφυγές τώρα

Αυτή είναι και η άποψη του γνωστού νομικού και με την πάροδο του χρόνου «ειδικού» στις προσφυγές στο ΕΔΑΔ Αχιλλέα Δημητριάδη – του ανθρώπου που πέτυχε την πρώτη, αδιανόητη τότε απόφαση Τιτίνας Λοϊζίδου -, ο οποίος δημόσια απευθύνει ξανά και ξανά εκκλήσεις στους Αμμοχωστιανούς να προσφύγουν στην επιτροπή εξηγώντας πως σε διαφορετική περίπτωση απλώς θα παραιτηθούν από τα δικαιώματά τους.

Προχθές, και παρεμβαίνοντας στον δημόσιο διάλογο τον οποίο προκάλεσε όχι μόνο η δήλωση Ερντογάν για τους «πραγματικούς ιδιοκτήτες» της Αμμοχώστου, υπονοώντας το ίδρυμα των τουρκικών βακουφίων ΕΦΚΑΦ, αλλά και η ανακοίνωση του ίδιου του ιδρύματος με το οποίο εγείρετο εκ νέου το ζήτημα των «τίτλων» που κατέχει για ένα μεγάλο μέρος της γης της Αμμοχώστου, ο Αχιλλέας Δημητριάδης εξήγησε πως οι ισχυρισμοί αυτοί απορρίφθηκαν δύο φορές από το ΕΔΑΔ και πως οι πρόσφυγες επείγει να προσφύγουν ζητώντας επιστροφή των περιουσιών τους και αποζημιώσεις για την απώλεια χρήσης τους.

Καλλιεργώντας ενοχές

Οι Αμμοχωστιανοί λοιπόν, οι οποίοι πολλές φορές στοχοποιήθηκαν εύκολα από άλλους Ελληνοκύπριους ότι λειτουργούν με άλλες παραμέτρους λόγω της ιδιαιτερότητας του δικού τους ζητήματος, καλούνται να αποφασίσουν: θα ενδώσουν στις πιέσεις της κυβέρνησης με κίνδυνο, ορατό πια, να χάσουν τις περιουσίες τους για πάντα ή θα κινηθούν αυτοβούλως για να διασώσουν ό,τι μπορούν; Η λογική, με τη στήριξη όχι μόνο του συγκεκριμένου νομικού αλλά και πολλών άλλων, δείχνει το δεύτερο. Το δίλημμα όμως είναι εκεί. Kαι εκείνοι που νιώθουν άβολα να το κάνουν σε μια μικρή κοινωνία δεν είναι λίγοι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ