Το κόστος της κρυφής ανεργίας

Πέρα και πίσω από τις επίσημες προβλέψεις για την ύφεση του 2020 και την ανάπτυξη του 2021 μια επώδυνη πραγματικότητα και δυσμενής προοπτική ταυτόχρονα έχει διαμορφωθεί για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, λόγω της κρίσης του κορωνοϊού. Μια πραγματικότητα, η οποία, σε ένα μεγάλο ποσοστό της, δεν καταγράφεται στις στατιστικές προβλέψεις. Αρα είναι κρυφή, για αυτό και απειλεί να διαμορφώσει απρόβλεπτες εξελίξεις στην οικονομία και στην πολιτική.

Είναι ούτως ή άλλως ανησυχητική η πρόβλεψη του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού ότι η ανεργία φέτος θα σκαρφαλώσει στο 18,6% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας. Πολύ περισσότερο, αν υπολογίσει κανείς ότι στην πρόβλεψη αυτή δεν περιλαμβάνεται ένα κομμάτι, συνεχώς διογκούμενο, εργαζομένων που βρίσκονται σε αναστολή εργασίας για περισσότερο από 3 μήνες και αμείβονται με λιγότερο από το 50% των προηγούμενων απολαβών τους. Ανεξάρτητα από τη μεθοδολογία καταγραφής των ανέργων, και τις ευρωπαϊκές νόρμες που ακολουθεί η ΕΛΣΤΑΤ, είναι αλήθεια ότι λόγω της πανδημίας που εξαπλώνεται ξανά ραγδαία, βυθίζοντας τους τζίρους επιχειρήσεων και ολόκληρων κλάδων της οικονομίας, ο αριθμός αυτών των εργαζομένων αυξάνεται συνεχώς. Πρόκειται για εργαζομένους οι οποίοι λόγω των παραπάνω χαρακτηριστικών τους καταγράφονται ως οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός. Στην πραγματικότητα όμως πολλοί από αυτούς είναι άνεργοι, ενώ άλλοι αναγκάζονται να ζουν με ένα πολύ χαμηλό επίπεδο αμοιβής. Είναι σαφές ότι αυτή η στρατιά των εργαζομένων που βρίσκονται σε κατάσταση ανεργίας ή φτωχοποίησης δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά στοιχεία, τα οποία έτσι δεν αναδεικνύουν το πραγματικό μέγεθος της προβλήματος και πόσο απειλητικά εξελίσσεται, οδηγώντας σε παραπλανητικά συμπεράσματα.

Την ίδια στιγμή και οι εξελίξεις στο μέτωπο των μισθών είναι ανησυχητικές. Αξιόπιστες έρευνες καταγράφουν μια τάση μείωσης του γενικού επιπέδου των μισθών σε όλο το εύρος της αγοράς εργασίας, είτε λόγω επέκτασης της μερικής απασχόλησης και άλλων ευέλικτων μορφών, είτε των έκτακτων επιδομάτων, είτε λόγω μείωσης των ονομαστικών μισθών σε κλάδους που πλήττονται από την πανδημία. Και εδώ, τα δεδομένα χτυπούν καμπανάκι, καθώς οποιαδήποτε τάση μείωσης των αμοιβών των εργαζομένων στρέφεται ενάντια στις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας που καλώς ή κακώς εξακολουθεί να στηρίζεται στην κατανάλωση και όχι στις επενδύσεις.

Είναι πια φανερό ότι η υγειονομική καταιγίδα θα αφήσει στο πέρασμά της μια βαριά κληρονομιά: μεγάλη στρατιά ανέργων και φτωχοποιημένων εργαζομένων. Ενα κρίσιμο μέγεθος συμπολιτών μας θα βρεθεί χωρίς δουλειά ή επαρκή εισοδήματα, ευάλωτο όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά σε κάθε είδους πλάνες και ψευδαισθήσεις. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι μεγάλος και επιβάλλει εγρήγορση από την κυβέρνηση με θαρραλέα μέτρα στήριξης και προστασίας. Αποδεικνύεται ότι τα σημερινά μέτρα στήριξης της απασχόλησης δεν επαρκούν. Χρειάζονται και άλλα γενναία μέτρα ενίσχυσης της εργασίας και των ανέργων, καταγραφόμενων και μη.