Το «υδρογονάδικο», η ηλεκτροκίνηση και το πράσινο αποτύπωμα στην πράξη

Το πιο ευχάριστο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε έναν δημοσιογράφο είναι να έχει «ουρά» το θέμα του. Στις 16 Ιουνίου φιλοξενήθηκε στο in.gr υπό τον τίτλο «Απίστευτες ελληνικές πατέντες»: το «υδρογονάδικο» και το «βεσπάκι» με την επαναφορτιζόμενη μπαταρία, ένα δικό μου θέμα στο οποίο, μεταξύ άλλων, γινόταν λόγος για την πρωτοπόρα από άποψη καινοτομίας δραστηριότητα της εταιρείας Cyrus που βρίσκεται στο Τεχνολογικό Πάρκο «Λεύκιππος» του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στην Αγία Παρασκευή. Η Cyrus είναι εκείνη που βρίσκεται πίσω από το «υδρογονάδικο». Αντιγράφω από το δημοσιευμένο θέμα: «Το τελευταίο δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένα πρατήριο εφοδιασμού οχημάτων με υδρογόνο και μάλιστα με υδρογόνο που παράγεται αποκλειστικά και μόνο από φωτοβολταϊκά που βρίσκονται στην ταράτσα του εργαστηρίου όπου φιλοξενείται η εταιρεία που βρίσκεται πίσω από το project. Πρόκειται για μια ελληνική εταιρεία – σαρξ εκ της σαρκός του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Πιο συγκεκριμένα, η Cyrus είναι μια spin off του Κέντρου η οποία ιδρύθηκε μόλις το 2019 και  στον ίδιο χρόνο κατάφερε να βρει χρηματοδότηση από το Uni.Fund και να προχωρήσει τα σχέδιά της.

Μιλώντας με τον CEO της Cyrus Μάνο Ζούλια, με ενημέρωσε ότι το «υδρογονάδικο» θα εξυπηρετεί την κίνηση οχημάτων εντός του «Δημόκριτου» – αν συγκράτησα καλά τις πληροφορίες, θα πρόκειται για ελαφρά σκουτεράκια και για ένα όχημα σαν και εκείνα με τα οποία μετακινούνται οι παίκτες του γκολφ. Σε κάθε περίπτωση είναι μια αρχή… για ένα αμιγώς πράσινο και ελληνικό πρότζεκτ.

Αλλά, οι δουλειές της Cyrus βρίσκονται και εκτός του «Δημόκριτου» καθώς υπάρχουν δήμοι της Αττικής αλλά και της Κρήτης και της Δυτικής Μακεδονίας που είναι έτοιμοι να «τρέξουν» πιλοτικά προγράμματα για μετακινήσεις σε τοπική κλίμακα με οχήματα που θα κινούνται με υδρογόνο».

Η ενσωμάτωση εφαρμογών υδρογόνου στην πόλη

Και από το «υδρογονάδικο» ας πάμε στην «ουρά». Ενας καλός φίλος, στέλεχος επί σειρά ετών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Βασίλης Αναλυτής, μου έστειλε αμέσως μετά τη δημοσίευση ένα μήνυμα για να δηλώσει… παρουσία. Ο ίδιος, γενικός γραμματέας ενός Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τη Δυτική Οχθη (για να θυμηθούμε και τους Πυξ Λαξ), του Δήμου Αγίων Αναργύρων – Καματερού, κρατούσε το νήμα της συνέχειας του ρεπορτάζ. Η «ουρά» που λέγαμε…

Τον παρακάλεσα να συγκεντρώσει τις πληροφορίες σε ένα μικρό κείμενο. Ανταποκρίθηκε με προθυμία. Το κείμενο που ακολουθεί είναι δικό του. «Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολλή συζήτηση και συχνές αναφορές στην ηλεκτροκίνηση. Αυτό για όποιον παρακολουθεί τις εξελίξεις είναι κάτι αναμενόμενο. Η ηλεκτροκίνηση με χρήση μπαταριών αποτελεί το νέο παρόν στις μεταφορές. Ποιο είναι όμως το μέλλον;

Η απάντηση, αν παρακολουθήσει κανείς τα γεγονότα και τις εξελίξεις στον τομέα της έρευνας, αλλά και τις νέες εφαρμογές, μόνο μια μπορεί να είναι: το υδρογόνο. Εταιρείες όπως η Toyota, η Honda, η Mercedes και η Hyundai έχουν αυτοκίνητα παραγωγής που κινούνται με υδρογόνο.

Η Ελλάδα θα αναρωτηθεί κανείς πού είναι σε όλα αυτά. Η μάλλον προφανής απάντηση για κάποιον μη ειδικό θα ήταν ενδεχομένως «πουθενά». Αν έτσι απαντήσει κανείς θα διαψευστεί. Στον τομέα της έρευνας υπάρχουν ομάδες όπως αυτή του «Δημόκριτου», αλλά και σε πανεπιστήμια που διαμορφώνουν και καθορίζουν τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Αυτό θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν αποτελεί και τόσο μεγάλη έκπληξη, συμβαίνει και σε άλλους τομείς.

Η έκπληξη είναι ότι σε αυτό ακολουθεί και το κράτος. Ισως όχι το κεντρικό κράτος, που ακόμα δεν έχει συμπεριλάβει το υδρογόνο στο Εθνικό Σχέδιο για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων που έχει υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εκείνη είναι ο πρωταγωνιστής.

Υπάρχουν δήμοι όπως εκείνοι του Αλίμου και των Αγίων Αναργύρων – Καματερού που οι δήμαρχοι έχουν επιλέξει να βρεθούν με τη μεριά της καινοτομίας. Παρακολουθούν τις εξελίξεις, «βλέπουν» το μέλλον και επιθυμούν για τα συμφέροντα των δημοτών τους να είναι πρωταγωνιστές των εξελίξεων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι δημοτικοί άρχοντες όχι μόνο έχουν επενδύσει και εκπονούν στρατηγικό σχέδιο για την ενσωμάτωση εφαρμογών υδρογόνου στην πόλη, αλλά διαμορφώνουν διεκδικητικό πλαίσιο για χρηματοδοτήσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Παράδειγμα τέτοιων χρηματοδοτήσεων αποτελεί η κοινή Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Υδρογόνο και τις Κυψέλες Καυσίμου (Fuel Cells and Hydrogen Joint Undertaking – FCH JU – www.fch.europa.eu). Μάλιστα, στο πλαίσιο της τελευταίας πρωτοβουλίας θα διατεθούν για πιλοτικές εφαρμογές μέχρι το 2022 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, υπάρχει και το χρηματοδοτικό εργαλείο Connecting Europe Facility (CEF), που είναι διαθέσιμο για να επιδοτήσει τη διαφορά τιμής των υποδομών και οχημάτων υδρογόνου σε σύγκριση με τα συμβατικά.

Δήμοι όπως αυτοί του Αλίμου και των Αγίων Αναργύρων – Καματερού επενδύουν πόρους για να προετοιμαστούν ουσιαστικά με μια στρατηγική καινοτομίας για ευφυή εξειδίκευση προσαρμοσμένη στα νέα πρότυπα οικονομικής ανάπτυξης, μέσω αειφόρου σχεδιασμού».

Μείωση ρύπων και αύξηση διείσδυσης των ΑΠΕ

«Οι δυο αυτοί δήμοι έχουν υιοθετήσει μια ενεργειακή πολιτική που επικεντρώνεται στη μείωση των αερίων ρύπων και στην αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στην περιοχή, μέσω ανάπτυξης τοπικών σχεδίων δράσης (Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας, Τοπικό Σχέδιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή – Mayors Adapt και Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας). Οι βασικοί στόχοι τους είναι ένα καθαρότερο και βελτιωμένο σύστημα μεταφορών, επομένως η ανάπτυξη έργων τεχνολογιών κυψελών καυσίμου και υδρογόνου, μικρού και μεσαίου μεγέθους, στον τομέα των μεταφορών αποτελεί προτεραιότητα.

Και οι δύο δήμοι έχουν δώσει προτεραιότητα:

Α) Στον τομέα των μεταφορών: δημοτική συγκοινωνία, σάρωθρα (οχήματα οδοκαθαρισμού με σκούπες) κυψελών καυσίμου, ποδήλατα κυψελών καυσίμου, οχήματα με υδρογόνο, απορριμματοφόρα κυψελών καυσίμου, δίτροχα οχήματα (scooters) κυψελών καυσίμου.

Β) Σε σταθερές εφαρμογές: χρήση κυψελών καυσίμου για συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) με χρήση κυρίως φυσικού αερίου για τον οικιακό και τριτογενή τομέα, καθώς και για θέρμανση / ψύξη αθλητικών εγκαταστάσεων (π.χ. δημοτικό κολυμβητήριο).

Γ) Εφαρμογές εναλλακτικής παροχής ισχύος (back-up) με κυψέλες καυσίμου.

Απώτερος στόχος μέσα από την εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών είναι η μείωση του λειτουργικού κόστους του δήμου και η δημιουργία πόλεων με το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (μελέτες εκτιμούν ότι η χρήση του υδρογόνου μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε μηδενισμό του παραγόμενου CO2 και των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Στόχος λοιπών η δημιουργία φιλικών – προς το περιβάλλον και τον χρήστη – πόλεων. Πόλεων για να ζεις…».

Μια συνεργασία από το… μέλλον

Για σκεφτείτε μια συνεργασία ανάμεσα σε μια startup που πρωτοπορεί και σε έναν δήμο από την Περιφέρεια της Αθήνας που τα φώτα της δημοσιότητας δεν φτάνουν, και αν φτάνουν δεν περνούν ποτέ το όριο του ποταμού και της Δυτικής Οχθης. Μια συνεργασία από το… μέλλον, η οποία όμως έχει τη δυνατότητα να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα που δίνουν άλλο, διαφορετικά ποιοτικό νόημα στην υπόθεση της ηλεκτροκίνησης.

Σε αυτού του είδους τις συνεργασίες μπορεί να πατήσει στέρεα η πρωτοβουλία μιας κυβέρνησης για να ξεφύγει από το έτσι και αλλιώς περιοριστικό πλαίσιο επιδότησης της κατανάλωσης μέσω της αγοράς ΙΧ αυτοκινήτων. Το κρίσιμο στοίχημα θα παιχθεί στους δρόμους και στις γειτονιές στην Περιφέρεια της Αθήνας και μάλιστα στον τρόπο που οι δήμοι θα επιλέξουν να στηρίξουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς (δημοτική συγκοινωνία).

Πριν από λίγες ημέρες στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μου έφτασε ένα ενημερωτικό σημείωμα της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), όπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος θίγει το κρίσιμο ζήτημα της ηλεκτροκίνησης από μια ιδιαίτερη σκοπιά. Το ποια είναι η σκοπιά φαίνεται από τον τίτλο: «Πράσινη ηλεκτροκίνηση: αιολική, ηλιακή, ανανεώσιμη».

Ας διαβάσουμε μαζί το σημείωμα της ΕΛΕΤΑΕΝ (που ιδρύθηκε το 1990 και οι εταιρείες-μέλη της καλύπτουν όλο το εύρος της εφοδιαστικής αλυσίδας της αιολικής ενέργειας): «Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι μια θετική – περιβαλλοντική πολιτική.

Η ηλεκτροκίνηση μπορεί να είναι βασικό μέσο για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Για να επιτευχθεί αυτό, το ενεργειακό μείγμα που την τροφοδοτεί θα πρέπει να είναι καθαρό και πράσινο. Η αύξηση της καύσης ορυκτών καυσίμων για την πρόσθετη ηλεκτρική ενέργεια που θα απαιτείται πρέπει να αποφευχθεί.

Για αυτό ηλεκτροκίνηση και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι δυο απόλυτα συνδεδεμένες πολιτικές.

Για να τροφοδοτούνται τα ηλεκτρικά οχήματα με καθαρή ενέργεια, χρειάζεται αύξηση των εγκαταστάσεων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά, μικρά υδροηλεκτρικά, βιοενέργεια, γεωθερμία.

Αντιστρόφως, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης διευκολύνει τη διείσδυση των ΑΠΕ. Αυτό συμβαίνει με όλες τις λεγόμενες Power-to-X τεχνολογίες.

Ο όρος Power-to-X περιγράφει όλες τις τεχνολογίες και διαδικασίες για τη μετατροπή του ηλεκτρισμού σε κάτι άλλο, π.χ. power-to-mobility (ηλεκτροκίνηση), power-to-storage, power-to-heat, power-to-gas, power-to-hydrogen κ.λπ.

Ο εξηλεκτρισμός της οικονομίας και η υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων από πράσινο ηλεκτρισμό σε όλες τις διαδικασίες της καθημερινότητάς μας, της κίνησης, των κτιρίων και της βιομηχανίας είναι σημαντικά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης μπορεί να γίνει ένα ακόμα βήμα προς ένα πράσινο συναρπαστικό μέλλον».

Για το τέλος, επέλεξα να κρατήσω μια φράση από το σημείωμα της ΕΛΕΤΑΕΝ: «Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης διευκολύνει τη διείσδυση των ΑΠΕ». Συμφέροντα που συνδέονται και συνδυάζονται με εκείνα της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών που αντιλαμβάνεται ότι η υπόθεση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης μας αφορά όλους ανεξαιρέτως!