Μόλις οι δείκτες στις Βρυξέλλες δείξουν αύριο μεσάνυκτα, η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα εκπληρώσει τη δέσμευσή του να φέρει εις πέρας το Brexit.

Ωστόσο, δεν θα έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του για να απολαύσει τη χαρά αυτού του διαζυγίου, το οποίο για τριάμισι χρόνια συντάραξε συθέμελα τα πολιτικά πράγματα στη χώρα και οδήγησε σε πόλωση τους Βρετανούς. Η 1η Φεβρουαρίου θα σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας φάσης διαπραγματεύσεων μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών προκειμένου να συμφωνήσουν στη μορφή της μελλοντικής τους σχέσης.

Θα έχουν έως τα τέλη του 2020 –η μεταβατική περίοδος κατά την οποία η Βρετανία θα παραμένει ουσιαστικά, και όχι κατ’ όνομα πλέον, μέλος της ΕΕ – προκειμένου να καταλήξουν σε μια συμφωνία για το εμπόριο και άλλα θέματα όπως η ασφάλεια, η ενέργεια, οι μεταφορικές συνδέσεις, τα δικαιώματα για την αλιεία και η ροή των δεδομένων.

Ο Τζόνσον υποστηρίζει ότι 11 μήνες είναι αρκετό διάστημα για να επιτευχθεί μια εμπορική συμφωνία «μηδενικών δασμών, μηδενικών ποσοστώσεων» και έχει δεσμευθεί –αν και συνεχίζει να υπάρχει η επιλογή– να μην παραταθεί η περίοδος αυτή πέραν του 2020.

«ΣΑΦΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ» ΤΟ ΑΛΜΑ ΣΤΟ ΚΕΝΟ

Εάν δεν το καταφέρουν αυτό, η προεπιλογή από νομικής άποψης θα είναι ένα πιθανόν καταστροφικό ‘no-deal Brexit’ που θα έχει ως αποτέλεσμα το εμπόριο μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ να βασίζεται από το 2021 στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, κάτι που θα οδηγήσει σε δασμούς εισαγωγής και ελέγχους.

Ο σύμβουλος της ΕΕ για το Brexit Στέφαν Ντε Ρινκ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ένα άλμα στο κενό (cliff edge) «παραμένει μια σαφής πιθανότητα» καθότι η εξεύρεση κοινού τόπου έως τις 31 Δεκεμβρίου θα είναι δυσκολότερη από τη συμφωνία επί των όρων διαζυγίου όπως έκαναν οι δύο πλευρές τον Οκτώβριο, τρία και πλέον χρόνια αφού οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ την αποχώρησής τους από το ευρωπαϊκό μπλοκ.

Οι εμπορικές συμφωνίες με την ΕΕ τυπικά χρειάζονται χρόνια για να ολοκληρωθούν και λίγοι στις Βρυξέλλες πιστεύουν ότι η μεταβατική περίοδος θα είναι αρκετή για να επισφραγιστεί κάτι παραπάνω από μια βασική εμπορική συμφωνία.

ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΜΙΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ

Το να εξασφαλιστεί κάτι παραπάνω θα ήταν πιο εύκολο εάν η Βρετανία ήταν πρόθυμη να παραμείνει ευθυγραμμισμένη με τους κανονισμούς της ΕΕ, αλλά το Λονδίνο επιμένει ότι δεν θέλει να ακολουθεί απλά τους κανόνες.

Οι ανησυχίες της Βρετανίας είναι ότι η τήρηση των κανόνων της ΕΕ θα καταστήσει πιο δύσκολη την επίτευξη εμπορικών συμφωνιών με άλλες χώρες, ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ.

Η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν θα επισφραγίσει μια εμπορική συμφωνία με έναν μεγάλο, οικονομικά ισχυρό γείτονα χωρίς ισχυρές προβλέψεις που να διασφαλίζουν τον θεμιτό ανταγωνισμό.

Τα αιτήματά της θα επικεντρωθούν σε θέματα που σχετίζονται με «συνθήκες ίσου ανταγωνισμού» –περιβαλλοντικά και εργασιακά πρότυπα καθώς και κανόνες κρατικής βοήθειας– για να διασφαλιστεί ότι η Βρετανία δεν θα είναι σε θέση να προσφέρει προϊόντα στην ενιαία αγορά του μπλοκ σε αθέμιτα χαμηλές τιμές.

Ο Σαμ Λόου από το Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση δήλωσε ότι η επιθυμία της Βρετανίας για πλήρη έλεγχο του εγχώριων ρυθμιστικών πλαισίων και της εμπορικής πολιτικής θα περιορίσει σημαντικά τα περιθώρια για την όποια συμφωνία.

«Στην καλύτερη περίπτωση, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο οδεύουν προς την ολοκλήρωση μια συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου που αίρει όλους τους δασμούς και τις ποσοστώσεις αλλά δημιουργεί νέα διοικητικά και ρυθμιστικά εμπόδια για το εμπόριο στα αγαθά και τις υπηρεσίες», δήλωσε.

ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ

Με τις βιομηχανικές εφοδιαστικές αλυσίδες στην ΕΕ να διασχίζουν σήμερα τα σύνορα πολλές φορές για προϊόντα όπως τα αυτοκίνητα και τα φάρμακα, η συμφωνία κανονισμών που θα καθορίζουν από πού έρχονται τα προϊόντα –και κατά συνέπεια ποιοι ρυθμιστικοί κανόνες και φόροι ισχύουν– θα είναι μια περίπλοκη διαδικασία.

Από τους μεγαλύτερους κινδύνους στην πορεία προς μια συμφωνία θα είναι τα δικαιώματα στην αλιεία, η αντιπαράθεση για τα οποία έχει ήδη ξεκινήσει.

Η ανάκτηση του ελέγχου επί των πλούσιων σε αλιεύματα βρετανικών υδάτων ήταν θεμελιώδες ζήτημα για πολλούς υπέρμαχους του Brexit, αλλά οι Βρυξέλλες έχουν συνδέσει την πρόσβαση για τα ευρωπαϊκά σκάφη με την πρόσβαση για τον γιγάντιο χρηματοπιστωτικό κλάδο της Βρετανίας στις αγορές της ΕΕ.

ΜΟΛΙΣ ΛΙΓΟΙ ΜΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΦΡΑΓΙΣΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

Αν και θεωρητικά η ΕΕ και η Βρετανία έχουν 11 μήνες για να καταλήξουν σε συμφωνία για τις μελλοντικές τους σχέσεις, στην πραγματικότητα το χρονικό περιθώριο είναι πολύ μικρότερο.

Οι συζητήσεις δεν θα ξεκινήσουν επισήμως έως ότου οι κυβερνήσεις της ΕΕ συμφωνήσουν σε μια διαπραγματευτική εντολή στα τέλη του επόμενου μήνα. Οι δύο πλευρές θα πρέπει τότε να καταλήξουν σε μια συμφωνία έως τα μέσα Οκτωβρίου προκειμένου να υπάρχει ο χρόνος που χρειάζεται για τη μετάφραση της συνθήκης στις 23 επίσημες γλώσσες της ΕΕ και να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη κοινοβουλευτική επικύρωση πριν τα τέλη του έτους.