Η Καλαμιώτισσα της Ανάφης

Στην Ανάφη, στο Κυκλαδονήσι με τη γνήσια ομορφιά, που βρίσκεται ανατολικά της Σαντορίνης, υπάρχει ένα αξιοθέατο που προσφέρει μια πραγματικά μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία σε όσους και όσες το επισκέπτονται: το μοναστήρι της Παναγίας της Καλαμιώτισσας, γνωστό και ως Άνω Παναγία.

Το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της Ανάφης είναι σκαρφαλωμένο στην κορυφή του επιβλητικού ορεινού όγκου του Καλάμου (υψόμετρο 480), στο ανατολικό άκρο του νησιού.

Το μονοπάτι που οδηγεί στην Άνω Παναγία της Ανάφης έχει την αφετηρία του στους πρόποδες του Καλάμου, στην περιοχή όπου βρίσκονται τα ερείπια του ιερού του Αιγλήτη (Αναφαίου) Απόλλωνα και η μονή της Ζωοδόχου Πηγής (Κάτω Παναγία).

Το ιερό του Απόλλωνα και η Κάτω Παναγία

Στο ιερό του Αιγλήτη (Αναφαίου) Απόλλωνα οδηγούσε η Ιερά Οδός, που ξεκινούσε από την ανατολική πλευρά της αρχαίας πόλης (τμήματά της είναι ακόμη και σήμερα ορατά). Ο περίβολος του αρχαίου ιερού, που σώζεται σε μεγάλο ύψος, χρησιμοποιήθηκε ως περίβολος της μονής της Ζωοδόχου Πηγής. Το ιερό περιελάμβανε το ναό του Απόλλωνα και οικοδομικό συγκρότημα που εξυπηρετούσε τους πιστούς.

Το καθολικό της μονής της Ζωοδόχου Πηγής (μονόχωρος τρουλαίος ναός) έχει υποστεί πολυάριθμες επισκευές, γεγονός που καθιστά δυσχερή τη χρονολόγησή του. Διαθέτει αξιόλογο τέμπλο και εικόνες 19ου αιώνα. Στην κατασκευή του μοναστηριακού συγκροτήματος της Ζωοδόχου Πηγής χρησιμοποιήθηκε αρχαίο οικοδομικό υλικό. Στην αυλή της Κάτω Παναγίας και στη γύρω περιοχή υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη και ερείπια εγκαταστάσεων του ιερού του Αιγλήτη (Αναφαίου) Απόλλωνα.

Η διαδρομή

Ύστερα από διαδρομή μιάμισης περίπου ώρας μέσα σε τραχύ και επιβλητικό ορεινό τοπίο, οι προσκυνητές αλλά και οι λάτρεις των πεζοπορικών διαδρομών φθάνουν στην Καλαμιώτισσα, όπου απολαμβάνουν την απόλυτη ηρεμία, τη γαλήνη της ψυχής και του πνεύματος, αλλά και την εκπληκτική θέα στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.

Η μονή της Παναγίας της Καλαμιώτισσας

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η μονή (κτητορική επιγραφή ανέφερε ως έτος ιδρύσεώς της το 1715) οφείλει την ονομασία της στο γεγονός ότι η εικόνα της Θεοτόκου βρέθηκε αναρτημένη πάνω σε ένα καλάμι, στην κορυφή βράχου.

Σώζονται το καθολικό (μονόχωρος τρουλαίος ναός με δίτοξο καμπαναριό, αφιερωμένος στο Γενέθλιο της Θεοτόκου) κελιά και δεξαμενή.

Γύρω από το κτιριακό συγκρότημα της Καλαμιώτισσας έχουν εντοπιστεί λείψανα οχύρωσης Μεσαιωνικών Χρόνων.

Στο πλαίσιο της μεγαλύτερης αναφιώτικης γιορτής, του πανηγυριού της Παναγίας της Καλαμιώτισσας στις 7-8 Σεπτεμβρίου, η εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται από τη μονή της Ζωοδόχου Πηγής στην κορυφή του Καλάμου, στην παλαιά μονή, όπου ακολουθεί ολονύχτια τελετή. Η επιστροφή γίνεται το επόμενο πρωινό.