Χριστίνα Χατζηνικολάου: H καρδιά της Αθήνας χτυπάει τώρα στην Κυψέλη

Σε μία από τις πιο καλλιτεχνικές γειτονιές της Αθήνας, μία νέα κοιτίδα πολιτισμού αναδύεται, επιχειρώντας να συγκεράσει διαφορετικές μορφές τέχνης και να προωθήσει στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της πόλης ένα πλουραλιστικό είδος θεάματος και ποιοτικής ψυχαγωγίας.

Κάπως έτσι, η πρώην Β’ Σκηνή του Θεάτρου της οδού Κεφαλληνίας, μας συστήνεται ως Red Jasper Theatre και εξελίσσεται σ’ έναν σύγχρονο και πολυμορφικό θεατρικό χώρο, που θα δίνει τη δυνατότητα στους θεατές να παρακολουθούν την εκάστοτε παράσταση ή καλλιτεχνικό δρώμενο με μια αίσθηση αμεσότητας και διαδραστικότητας.

Όπως εξηγεί η καλλιτεχνική διευθύντρια του Red Jasper, Χριστίνα Χατζηνικολάου πρόκειται για ένα πρωτοπόρο εγχείρημα, που σέβεται και πατάει γερά στο παρελθόν, επιδιώκοντας παράλληλα ν’ ανοίξει νέους εκφραστικούς δρόμους και ν’ αναδείξει σύγχρονες και πρωτοπόρες καλλιτεχνικές αναζητήσεις και ρεύματα.

Ανάμεσα στις βασικές προτεραιότητες του Red Jasper είναι επίσης, να δώσει βήμα σε νέους καλλιτέχνες και ομάδες ν’ αναδείξουν τη δουλειά τους, όπως επίσης, ν’ αναπτύξει συνεργασίες με άλλους θεατρικούς και καλλιτεχνικούς χώρους της Ελλάδας και του εξωτερικού, μέσα από την υλοποίηση καινοτόμων καλλιτεχνικών κι ερευνητικών projects.

Μια υπόσχεση ενός σύγχρονου, διαφορετικού και απαλλαγμένου από στερεότυπα θεάτρου.

1. Πως προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία του Red Jasper Music Theatre και τι νέο φέρνει στην καλλιτεχνική ζωή της πόλης;

Η ιδέα ενός ατμοσφαιρικού, σύγχρονου θεατρικού cabaret απασχολούσε το μυαλό μου εδώ και χρόνια. Είναι κάτι που έλειπε και σε μένα προσωπικά ως είδος καλλιτεχνικής διασκέδασης. Ένας θεατρικός χώρος που να συνδυάζει τη μουσική, το θέατρο, το χορό, να παραπέμπει σε καμπαρέ της Γαλλίας της Belle Époque και της Γερμανίας του μεσοπολέμου, αλλά να έχει στραμμένο το βλέμμα στο τώρα, στη σύγχρονη εποχή. Το Red Jasper Music Theatre είναι γέννημα ενός σύγχρονου πειραματικού ρομαντισμού κι επιδιώκει να εισάγει νέες καλλιτεχνικές «συνήθειες» στη ζωή της Αθήνας.

2. Το Red Jasper θα γίνει το νέο μέλος μίας παραδοσιακά δραστήριας αθηναϊκής γειτονίας με έντονες θεατρικές ανησυχίες. Πως επιλέξατε ως «στέγη» σας την ιστορική Β’ Σκηνή της Οδού Κεφαλληνίας;

Το Red Jasper αποτελεί μ’ έναν τρόπο συνέχεια στη λογική της ιστορικής Β’ Σκηνής της Οδού Κεφαλληνίας. Η Β’ Σκηνή υπήρξε ένας ζωντανός πυρήνας θεατρικού πειραματισμού μέσα στον οποίον σμιλεύτηκαν και αναδείχθηκαν μεγάλοι καλλιτέχνες. Ποτέ δεν φοβήθηκε να τολμήσει να πειραματιστεί με καινούργιες αισθητικές φόρμες και να δώσει βήμα σε νέους καλλιτέχνες με ταλέντο και όραμα. Το Red Jasper έχει σαν στόχο να διατηρήσει την πειραματική και καινοτόμα φύση της Β’ Σκηνής, να συνεχίσει να έχει τον πήχη ψηλά όσον αφορά την ποιότητα, και ν’ αποτελέσει έναν πρωτοποριακό θεατρικό χώρο που θ’ αγκαλιάσει κι άλλες παραστατικές τέχνες.

Η Κυψέλη είναι η ιδανική γειτονιά για να στεγάσει ένα τέτοιο εγχείρημα. Πέραν του ότι αποτελεί μια κατεξοχήν θεατρική γειτονιά της Αθήνας, οι άνθρωποι που ζουν και κινούνται σε αυτήν συνθέτουν ένα ζωντανό, πολύχρωμο, ενδιαφέρον ψηφιδωτό: παλιοί αστοί, μετανάστες, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, κ.α. Όπως ακριβώς το Red Jasper, που επιδιώκει να συνθέσει το χθες με το σήμερα, να φέρει σε διάλογο τις διαφορετικές παραστατικές τέχνες και να δημιουργήσει μια καινούρια ταυτότητα στην καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας. Η Κυψέλη είναι η περιοχή της Αθήνας που εφευρίσκει ξανά με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς μια νέα ταυτότητα, εδώ χτυπάει τώρα η καρδιά της Αθήνας.

3. Η κοινωνική πλευρά του θεάτρου φαίνεται να παίζει μεγάλο ρόλο στην μέχρι τώρα επαγγελματική σας πορεία. Έχετε συνεργαστεί με διάφορους φορείς και ΜΚΟ για την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών θεατρικών προγραμμάτων για παιδιά, εφήβους κι ενήλικες, ενώ έχετε υλοποιήσει και ερευνητικά προγράμματα μέσω του θεάτρου, για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όπως κρατούμενους φυλακών, παιδιά Ρομά κι ανήλικους πρόσφυγες. Ποιο είναι το κίνητρο σας σε αυτές τις δράσεις και ποιο το μήνυμα που θέλετε να επικοινωνήσετε;

Το Θέατρο είναι για όλους όχι για λίγους. Αυτό είναι το μήνυμα που ήθελα πάντα να επικοινωνήσω όλ’ αυτά τα χρόνια μέσα από τη δουλειά μου, που αποτελεί φυσικά και βασική αρχή του κοινωνικού θεάτρου. «Όλα τα ανθρώπινα όντα είναι ηθοποιοί, γιατί δρουν και θεατές, γιατί παρατηρούν. Είμαστε όλοι θεατές – ηθοποιοί» δίδασκε ο σπουδαίος βραζιλιάνος σκηνοθέτης και δημιουργός του Θεάτρου του Καταπιεσμένου Augusto Boal. Η θεατρική διαδικασία είναι μια κατεξοχήν συμμετοχική και δημοκρατική διαδικασία, και σήμερα χρειαζόμαστε απαραιτήτως δημοκρατικά οχήματα, μέσα που ωθούν στο διάλογο κι επιτρέπουν στις διαφορετικές φωνές ν’ ακουστούν. Το θέατρο αποτελεί ένα εξαιρετικό μέσο έκφρασης, εμβάθυνσης και διαλόγου. Όλες αυτές οι διαφορετικές ομάδες ανθρώπων με τις οποίες έχω δουλέψει εδώ και 15 χρόνια με πλούτισαν σαν άνθρωπο κι επαγγελματία και με βοήθησαν να θυμάμαι πόσο σημαντικό είναι να σεβόμαστε και να τιμάμε τη διαφορετικότητα.

4. Από το 2012 έως σήμερα υπογράφετε την σκηνοθεσία στις παραστάσεις των υπαλλήλων του ΟΑΕΔ Αττικής. Μιλήστε μας γι’ αυτήν σας την εμπειρία.

Το 2012 η Π.Ε.Υ. ΟΑΕΔ αποφάσισε να δημιουργήσει θεατρικό εργαστήριο για τους υπαλλήλους του ΟΑΕΔ Αττικής. Ενθουσιάστηκα με τη θερμή ανταπόκριση των υπαλλήλων και την ανάγκη τους για δημιουργική έκφραση. Η πλειοψηφία των μελών της θεατρικής ομάδας δεν είχε ασχοληθεί ξανά με το θέατρο, κι αυτή η αίσθηση του «λευκού χαρτιού» ήταν για μένα προκλητική. Οι εμπειρίες που ζήσαμε είναι μοναδικές, με συγκινεί βαθιά η δέσμευση τους, σήμερα αυτή η ομάδα αποτελεί για μένα κάτι σαν δεύτερη οικογένεια. Έχουν εξελιχθεί θεατρικά, αλλά το πιο σημαντικό είναι να βλέπεις ζωντανά, χρόνο με το χρόνο, πόσο αλλάζει ο τρόπος σκέψης μέσα από το θέατρο, πόσο ανοίγει το μυαλό και την καρδιά των ανθρώπων. Έχουμε ανεβάζει μαζί 6 παραστάσεις και το φθινόπωρο παρουσιάζουμε στο Θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα την έβδομη παράσταση μας, που πραγματεύεται τη δύναμη του έρωτα, αλλά και τη μοναξιά και τη δυσκολία του σύγχρονου ανθρώπου να δημιουργήσει σχέσεις.

5. Τι αλλαγές έφεραν στο θέατρο τα χρόνια της κρίσης και πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το σημερινό θεατρικό τοπίο;

Η κρίση έφερε περισσότερη ανάγκη για έκφραση και πειραματισμό. Αυτό φαίνεται στην αύξηση των θεατρικών ομάδων και στον αριθμό των παραστάσεων, που την περασμένη χρονιά στην Αθήνα ξεπέρασαν τις 1.000. Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι υπάρχει σήμερα μια αυξημένη θεατρική γονιμότητα. Αυτό που με προβληματίζει είναι ότι δεν έχουν γεννηθεί ακόμα νέες θεατρικές φόρμες, επιδιώκεται συχνά ένας νεωτερισμός που είναι επιφανειακός και δεν προέρχεται από εμβάθυνση, είναι περισσότερο μιμητικός. Θέλουμε πειραματισμό με ουσία και αλήθεια. Το θετικό είναι ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο σήμερα για το θέατρο, βλέπει συχνά παραστάσεις, έχει μπει στη συνείδηση του ως ένας ποιοτικός τρόπος διασκέδασης. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους του θεάτρου, αποτελεί κίνητρο για εξέλιξη.

6. Το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο έκφρασης και κοινωνικοποίησης στην εποχή των social media και των στιγμιαίων απολαύσεων;

Το θέατρο λειτουργεί στο εδώ και τώρα. Πρόκειται για μια βιωματική εμπειρία που μοιράζονται οι ηθοποιοί κι οι θεατές και είναι μοναδική, δεν επαναλαμβάνεται ποτέ η ίδια. Αυτή είναι η δύναμη και η μαγεία του θεάτρου. Ίσως όμως χρειάζεται να διερευνηθούν νέες θεατρικές φόρμες, νέοι τρόποι που θα ενσωματώσουν τις ανάγκες της social media εποχής. Δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μας στην εποχή που αλλάζει, μπορεί ν’ αλλάζει παράλληλα και το DNA μας, το βίωμα είναι διαφορετικό. Όλα αυτά πρέπει να τ’ αφουγκραστεί το θέατρο του 2019.

7. Τι πιστεύετε ότι λείπει από καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας και τι θα αλλάζατε σε αυτή;

Προσωπικά μου λείπουν καλλιτεχνικά εγχειρήματα και χώροι που προωθούν τη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών καλλιτεχνικών ειδών. Θεωρώ ότι ήρθε ο καιρός να συνεργαστούν οι καλλιτέχνες μεταξύ τους και να παράγουν νέο υλικό. Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει το Red Jasper. Επίσης, μου λείπει το αυθόρμητο στην τέχνη. Καλλιτεχνικοί χώροι που θα δίνουν βήμα να γεννιούνται επί τόπου performances, έργα τέχνης και γιατί όχι διαδραστικά με το κοινό.

8. Στη δημιουργία του νέου σας εγχειρήματος, συνεργάζεστε με τον Γιάννη Κωνσταντακόπουλο. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Με τον Γιάννη Κωνσταντακόπουλο συνεργαζόμαστε εδώ και δέκα χρόνια. Από την εποχή που είχα τον καλλιτεχνικό χώρο Spring People στου Ψυρρή, όπου δίδασκε σεμινάρια. Οπότε κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια! Είναι από τους πιο έμπιστους κι ευγενικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει στο χώρο του θεάτρου. Είναι αυτό που λέμε ήρεμη δύναμη. Θα είμαστε μαζί στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Red Jasper, έχει μεγάλη εμπειρία και συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλον.

9. Μια πρώτη γεύση από όσα θα δούμε στην σκηνή του Red Jasper;

Δεν είναι ακόμα ώρα για αποκαλύψεις! Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι έχουν δημιουργηθεί ήδη κάποιες συνεργασίες, ένας πυρήνας ανθρώπων από το χώρο του θεάτρου και της μουσικής, που έχουν εμπειρία και κυρίως όραμα κι ενθουσιασμό γι’ αυτό το ξεκίνημα. Είμαστε, φυσικά, ανοιχτοί σε συνεργασίες με καλλιτέχνες που τους ενδιαφέρει αυτή η προσέγγιση, του «παντρέματος» των παραστατικών τεχνών. Από τη νέα θεατρική σαιζόν το Red Jasper Music Theatre θα είναι μαζί σας!

10. Τι ονειρεύεστε για το μέλλον;

Μια καλλιτεχνική Αθήνα πλουραλιστική, που δεν θα φοβάται το διαφορετικό, θα ρισκάρει και θα σπάει τα στερεότυπα. Ονειρεύομαι τη δημιουργία νέων μορφών τέχνης που θα στηρίζονται στο διάλογο και τη συνεργασία. Για το Red Jasper εύχομαι ν’ αγαπηθεί από το κοινό της Αθήνας και να γεννήσει νέους καλλιτεχνικούς δρόμους.

Φωτογραφίες: Μορφούλα Πειθή