Οι Απόκριες στην Πελοπόννησο και την Αιτωλοακαρνανία

Σε περιοχές της Πελοποννήσου, αλλά και της Αιτωλοακαρνανίας, αναβιώνουν τις Απόκριες έθιμα που κρατούν ζωντανή την παράδοση, όπως για παράδειγμα το Λαγκαδινό καρναβάλι στην Αρκαδία και η «Οδός Μεζεδίων» στο Στενοπάζαρο της Ναυπάκτου.

Ταυτόχρονα, η αναβίωση των εθίμων δίνει την ευκαιρία σε κατοίκους και επισκέπτες να περάσουν όμορφες στιγμές. Κι όλα αυτά επιτυγχάνονται χάρη στις προσπάθειες συλλόγων, φορέων, αλλά και απλών πολιτών. Ειδικά οι τελευταίοι, με τη συμμετοχή τους στα δρώμενα, μπορούν να εξασφαλίσουν τη συνέχεια της παράδοσης.

Στον Άνω Αιγιαλό του Δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης Κορινθίας αναβιώνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς το έθιμο του ανάμματος της «φωτιάς».

Συγκεκριμένα, κάτοικοι και επισκέπτες συναντώνται με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου στο «αλώνι», για να ανάψουν τη φωτιά και να γλεντήσουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Να σημειωθεί ότι για κάποια χρονική περίοδο το έθιμο κινδύνεψε να χαθεί, αλλά χάρη στις πρωτοβουλίες κατοίκων του χωριού παρέμεινε ζωντανό.

Στα Λαγκάδια της Αρκαδίας πραγματοποιείται κάθε χρόνο, το τελευταίο τριήμερο της Αποκριάς, το Λαγκαδινό καρναβάλι. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ που γίνεται με πρωτοβουλία του συλλόγου νέων η «Δράση» και περιλαμβάνει γλέντι με παραδοσιακή μουσική, αναβίωση εθίμων και την αρκαδική καρναβαλική παρέλαση.

Όσον αφορά την παρέλαση, κεντρικό πρόσωπο είναι ο θεός Πάνας, ενώ μαζί του βρίσκονται Νύμφες, Ξωτικά και Καλικάντζαροι. Στη συνέχεια οι Βάκχοι και ο Διόνυσος προσφέρουν κρασί, οι Μάγοι φτιάχνουν ζωμό, ενώ οι Αμαζόνες έχουν αναλάβει την περιφρούρηση της πομπής, η οποία ολοκληρώνεται με το κάψιμο του βασιλιά Τράγου.

Στη Ναύπακτο αναβιώνει την παραμονή της Αποκριάς η «Οδός Μεζεδίων». Στο Στενοπάζαρο, που βρίσκεται πάνω από το ενετικό λιμάνι, παίρνουν «ζωή» παλαιά καταστήματα, αφού οι σημερινές προσόψεις αλλάζουν με παλαιές, παραπέμποντας σε άλλες εποχές. Παράλληλα, στήνεται ένα παραδοσιακό γλέντι με μουσική και χορούς, ενώ στους κατοίκους και τους επισκέπτες προσφέρονται μεζέδες, γλυκά, κρασί και τσίπουρο.

Στο Δαφνί της Λακωνίας αναβιώνει ο παραδοσιακός βλάχικος γάμος. Πρόκειται για μια παραδοσιακή γιορτή με αριστοφανικά στοιχεία και γλέντι.

Το τελετουργικό περιλαμβάνει τη διαδικασία του προξενιού και την τελετή, ενώ συμπληρώνεται με σατιρικά δρώμενα που βασίζονται στην επικαιρότητα, με διαλόγους και λογοπαίγνια που χαρίζουν γέλιο σε κατοίκους και επισκέπτες.

Στην Ερμιόνη της Αργολίδας πραγματοποιείται την Καθαρά Δευτέρα η «γιορτή των ψαράδων». Το εορταστικό σκηνικό στήνεται στο λόφο της Ερμιόνης. Εκεί οι ψαράδες της περιοχής προσφέρουν, με τη βοήθεια του δήμου, σε κατοίκους και επισκέπτες θαλασσινά που έχουν αλιεύσει, ενώ ακολουθεί ένα υπαίθριο γλέντι με μουσική και χορούς.

Στα Λεχαινά της Ηλείας αναβιώνει ο γενιτσαρίστικος χορός, τον οποίο, στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, οι αγωνιστές τον χρησιμοποιούσαν για να ανταλλάσσουν μεταξύ τους μηνύματα.

Ο γενιτσαρίστικος χορός χορεύεται από μία ομάδα χορευτών, την τσετιά ή γκοτσαριά, που αποτελείται από εννέα φουστανελοφόρους χορευτές, τους Γκότσηδες, χωρισμένους ανά τριάδες.

Στο κέντρο χορεύει ο γενίτσαρης, που κρατά ένα διπλό τσεκούρι σκεπασμένο με ένα μεταξωτό μαντίλι και δίνει στους υπόλοιπους τα παραγγέλματα του χορού. Οι Γκότσηδες κρατούν ανάποδα στα χέρια τους τις λίμες, με τις οποίες οι κρεοπώλες λιμάρουν τα μαχαίρια τους.

Την τσετιά συμπληρώνουν δύο μπούλες, άνδρες ντυμένοι γυναίκες και ο γέρος με τη γριά.

Στη Νέδουσα του Ταϋγέτου, στη Μεσσηνία, αναβιώνει την Καθαρά Δευτέρα το δρώμενο της Ευετηρίας.

Το έθιμο αναπαριστά τη γέννηση της ζωής, την καρποφορία της φύσης, αλλά και το θάνατο, μέσα από τη σατιρική διάθεση των μεταμφιεσμένων, που είναι ζωσμένοι με κουδούνια.

Οι μεταμφιεσμένοι πηγαίνουν στα σπίτια και παίρνουν αυτά που τους προσφέρουν οι κάτοικοι.

Το δρώμενο συνεχίζεται με το όργωμα της γης και τη σπορά, ενώ ακολουθεί ο γάμος που συμβολίζει την αναπαραγωγή και ολοκληρώνεται με την κηδεία και την ανάσταση.

Όσοι συμμετέχουν στο δρώμενο κυκλοφορούν με μουντζουρωμένα πρόσωπα για να ξορκίζουν το κακό, ενώ το έθιμο ολοκληρώνεται με γλέντι.

(Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ – ΜΠΕ)