Τι σημαίνει το εμπορικό deal Κίνας και ΗΠΑ – Αποφεύγουν τον πόλεμο;

Ο Ντόναλντ Τραμπ πάντα υποστηρίζει ότι γνωρίζει την «τέχνη της συμφωνίας». Άλλωστε, έχει γράψει και το βιβλίο The Art of the Deal. Φαίνεται, όμως, ότι γνωρίζει καλά να χρησιμοποιεί και την τέχνη της αναμονής μιας συμφωνίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι για τη δική του αντίληψη του για τη διαχείριση της πολιτικής είναι σημαντικό πισωγύρισμα να μην μπορεί να γυρίσει με μια συμφωνία στα χέρια του από μια κρίσιμη κίνηση όπως η συνάντηση κορυφής με τον ηγέτης Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ-ουν στο Ανόι την περασμένη εβδομάδα, σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα της αδυναμίας των ΗΠΑ να κάνουν τώρα τις κρίσιμες υποχωρήσεις.

Έτσι, λοιπόν και την περασμένη εβδομάδα έσπευσε με ένα tweet να ανακοινώσει ότι δεν επρόκειτο να προχωρήσει στην άρση των επιπλέον δασμών σε κινεζικά προϊόντα ύψους 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ότι εάν ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις να συναντηθεί με τον με τον Κινέζο πρόεδρο Ζι Τζινπίνγκ κάποια στιγμή μέσα στον Μάρτιο, μια δήλωση που αρκούσε για να οδηγήσει σε εντυπωσιακή άνοδο τις αγορές.

Μία εβδομάδα μετά έχουμε μια ακόμη σημαντική διαρροή για το περιεχόμενο μιας ενδεχόμενης συμφωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Σύμφωνα με αυτή τη διαρροή, οι δύο χώρες έχουν συμφωνήσει σε ένα βασικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο ΗΠΑ θα άρουν τους επιπλέον δασμούς 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και σε αντάλλαγμα η Κίνα μειώσει τους δασμούς και θα χαλαρώσει τους περιορισμούς σε διάφορες κατηγορίες αμερικανικών προϊόντων, ανάμεσά τους στα αγροτικά, τα χημικά και τα εξαρτήματα αυτοκινήτων. Επίσης οι κινέζοι διαπραγματευτές έχουν προτείνει να επιταχύνουν το χρονοδιάγραμμα για την άρση των περιορισμών ως προς την ξένη ιδιοκτησία σε αυτοκινητοβιομηχανίες και να μειώσουν τους δασμούς στα εισαγόμενα οχήματα κάτω από το 15% που ισχύει σήμερα.

Επίσης το Πεκίνο προτίθεται να αυξήσει τις κινεζικές αγορές αμερικανικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης συμφωνίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά φυσικού αερίου.

Μάλιστα, η διαρροή επαναφέρει το ενδεχόμενο η συμφωνία να υπογραφεί ανάμεσα στους δύο ηγέτες στο τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου, θέτοντας τέλος στην ανησυχία που ούτως ή άλλως προκαλεί στην παγκόσμια οικονομία το ενδεχόμενο ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου.

Την ίδια ώρα στο Πεκίνο έχουμε την συνεδρίαση του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου, του σημαντικότερου νομοθετικού σώματος, όπου όλοι αναμένουν τις αποφάσεις που θα υπάρξουν για την τόνωση της κινεζικής οικονομίας. Πάντως, εκπρόσωπος του Κογκρέσου δήλωσε ότι «η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιταχύνουν την οικονομική και εμπορική διαβούλευση για μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία».

Οι λόγοι που πιέζουν για συμφωνία

Ήδη, η τρέχουσα εκδοχή της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη οικονομία του πλανήτη έχει οδηγήσει στην υποχώρηση για 2.1% του παγκόσμιου εμπορίου με όρους όγκου εισαγωγών.

Μια τέτοια συμφωνία, εάν ετίθετο σε ισχύ θα μπορούσε να μπορούσε να οδηγήσει σε μια σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Ας μην ξεχνάμε ότι τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν για την εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έδειξαν ότι παρά τα πρώτα βήματα εμπορικού πολέμου οι εξαγωγές υποχώρησαν κατά 2.8% και οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 2.4% οδηγώντας το εμπορικό έλλειμμα στο ιστορικό υψηλό επίπεδο των 79,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Είναι προφανές ότι αυτά τα στοιχεία διαμορφώνουν ένα πνεύμα ανησυχίας ως προς τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας και συνεπάγονται έναν ορισμένο ρεαλισμό ως προς το χειρισμό των ζητημάτων του διεθνούς εμπορίου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες μεσοπρόθεσμα θέλουν να υπονομεύσουν τη δυνατότητα της Κίνας να επεκτείνει και άλλο την πραγματική οικονομική ισχύ της και ο τρόπος που ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε αρχικά να προχωρήσει σε κάτι που μόνο ως εμπορικός πόλεμος μπορεί να περιγραφεί παρέπεμπε σαφώς σε προσπάθεια να υπονομευτεί η κινεζική οικονομική επέκταση.

Όμως, την ίδια στιγμή οποιοδήποτε βήμα για ύψωση περισσότερων φραγμών στο παγκόσμιο εμπόριο πλήττει και αμερικανικές εταιρείες ακόμη και εάν δίνει μια αίσθηση προστασίας των εγχώριων αμερικανικών εταιρειών.

Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θέλει να μπει στην προεκλογική εκστρατεία του 2020 με την οικονομία σε δυσχερέστερη θέση, ιδίως όταν υπάρχουν ήδη προβλέψεις για υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019.

Αυτό σήμαινε ότι εξαρχής ο Τραμπ έπρεπε να χαράξει μια ισορροπία ανάμεσα στην προσπάθεια να πιέσει την Κίνα και την ανάγκη να μην επιδεινώσει περισσότερο την αμερικανική οικονομία και ιδίως τους εξαγωγικούς κλάδους.

Από την άλλη, με ανάλογο ρεαλισμό θέλησε να κινηθεί και η Κίνα. Η κινεζική ηγεσία από τη μια πρέπει να απαντήσει στην πραγματική επίθεση την οποία δέχεται και από την άλλη να μην εμπλακεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με ιδιαίτερα υψηλό κόστος, για τις προοπτικές της κινεζικής οικονομίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι η κινεζική οικονομία επίσης μπαίνει σε μια φάση ωρίμανσης, με ορατό το ενδεχόμενο να δει τους αναπτυξιακούς ρυθμούς να υποχωρούν σε 5% μετά το 2020. Παρότι, οι ρυθμοί ανάπτυξης θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από το βάθεμα της εσωτερικής αγοράς της κίνας και από εξελίξεις στο εσωτερικό της, από τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία μέχρι τη μείωση του κόστους ενέργειας, μεταφορών και επικοινωνίας, είναι σαφές ότι μια μείωση των εξαγωγικών προοπτικών θα έχει αντικειμενικά αρνητική επίπτωση.

Τα σημεία δυσκολίας που φαίνεται ακόμη να υπάρχουν για την επίτευξη μιας τελικής συμφωνίας αφορούν κυρίως το ρυθμό με τον οποίο θα γίνει η άρση των δασμών αλλά και την απαίτηση των ΗΠΑ να παραιτηθεί προκαταβολικά η Κίνα του δικαιώματος απάντησης εάν οι ΗΠΑ θελήσουν να επιβάλουν κάποιους δασμούς.

Μια δύσκολη ισορροπία

Όλα αυτά διαμορφώνουν μια λεπτή και δύσκολη ισορροπία. Από τη μια και οι δύο χώρες δεν είναι σήμερα σε θέση να προχωρήσουν σε ένα γενικευμένο εμπορικό πόλεμο με όρους όπου τα οφέλη θα είναι μεγαλύτερα από τα κόστη. Από την άλλη, ο ανταγωνισμός για την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια οικονομία είναι πραγματικός και δεν περιορίζεται στην πολιτική δασμών, όπως δείχνει ο αγώνας δρόμου για το ποιες εταιρείες για κυριαρχήσουν στα δίκτυα 5G όπου προς το παρόν οι κινεζικές εταιρείες διεκδικούν πολύ σημαντικό μερίδιο.

Σε αυτό το φόντο δύσκολα μπορεί να αποκλειστεί η χρήση ακόμη και μέσων που θα παραπέμπουν στον εμπορικό πόλεμο και σε κάθε περίπτωση στην σχετική υποχώρηση των φαινομένων που συνηθίσαμε να ονομάζουμε ως «παγκοσμιοποίηση».