Έκθεση «καταπέλτης» για τη Μόρια από το Συμβούλιο της Ευρώπης

Εκθεση – κόλαφος της επιτρόπου για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς περιγράφει τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στα hot spot προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.

Στις 25 σελίδες της έκθεσης, όπου γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα ασυνόδευτα παιδιά, η Ντούνια Μιγιάτοβιτς, επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, επισημαίνει ότι η λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει επηρέασαν αρνητικά ιδίως τα δικαιώματα στην υγεία και την εκπαίδευση.

Ενώ σε ό,τι αφορά το προσφυγικό, επισημαίνει ότι με το κλείσιμο των συνόρων η Ελλάδα μετατράπηκε σε χώρα προορισμού και όχι διέλευσης.

Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της λιτότητας στην Ελλάδα, η επίτροπος επισημαίνει στην έκθεσή της ότι από το 2010, η Ελλάδα έχει συνάψει 3 προγράμματα οικονομικής προσαρμογής με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ και έχει εγκρίνει περίπου 15 πακέτα λιτότητας που περιέχουν ένα ευρύ φάσμα δραστικών μέτρων, και ειδικότερα μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα, τις συντάξεις, τους φόρους και την αγορά εργασίας, που έχουν επηρεάσει αρνητικά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως τα δικαιώματα στην υγεία και την εκπαίδευση.

«Οι ελλείψεις στο προσωπικό και τον εξοπλισμό και η κρίση στο ελληνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης σε συνδυασμό με περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις των ασθενών έχουν παρεμποδίσει την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη», σημειώνει. Ακόμη, καλεί τις αρχές να αυξήσουν τις προσπάθειές τους για την πρόσληψη ιατρικού προσωπικού, την άρση των εμποδίων στην καθολική ιατρική κάλυψη και την υποστήριξη του τομέα της ψυχικής υγείας και της ένταξης ατόμων με αναπηρίες.

Στην εκπαίδευση, οι περικοπές του προϋπολογισμού έχουν οδηγήσει σε σημαντική επιδείνωση της ευημερίας των μαθητών, των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών και του σχολικού εξοπλισμού. Οι αρχές θα πρέπει να άρουν όλα τα εμπόδια στην αποτελεσματική πρόσβαση στην εκπαίδευση, μεταξύ άλλων μέσω στοχοθετημένων πολιτικών για να συμπεριλάβουν τα ευάλωτα παιδιά, τα παιδιά με αναπηρίες και τα παιδιά Ρομά, προσθέτει.

Επισημαίνεται ότι ως αποτέλεσμα του κλεισίματος των χερσαίων συνόρων, η Ελλάδα γίνεται de facto χώρα προορισμού και δεν είναι πλέον απλώς χώρα διέλευσης. Ως εκ τούτου αναδεικνύεται η ανάγκη συνολικής και μακροπρόθεσμης πολιτικής που θα εστιάζει στην οικογενειακή επανένωση, τη μακροχρόνια διαμονή και την ιδιότητα του πολίτη (citizenship), την επαγγελματική κατάρτιση, την εκμάθηση της γλώσσας, την ένταξη και την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων κατά των μεταναστών.

«Ηφαίστειο που μπορεί να εκραγεί» η Μόρια

Η Επίτροπος δημοσιοποίησε την έκθεση μετά από την επίσκεψή της τον περασμένο Ιούνιο στη Μόρια και τη συνάντησή της με φορείς που σχετίζονται με το προσφυγικό και αναφέρει πως η Μόρια μοιάζει με ηφαίστειο που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκραγεί.

«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής στη Λέσβο, η Επίτροπος ενημερώθηκε για τις βίαιες συγκρούσεις που ξέσπασαν στη Μόρια στις 25 Μαΐου 2018, αφήνοντας έξι άτομα τραυματίες και οδηγώντας 900 Κούρδους να εγκαταλείψουν το hotspot. Άλλα συμβάντα δείχνουν καθαρά ότι αυτές οι εντάσεις δημιουργούνται από τον υπερπληθυσμό και τις κακές συνθήκες διαβίωσης, αναφέρει η έκθεση για τη Μόρια και συνεχίζει:

«Η κατάσταση ειδικά στη Μόρια μοιάζει με ηφαίστειο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να εκραγεί. Οι πρόσφυγες περιμένουν ώρες ακόμα και για ένα μπουκάλι νερό και πολλές φορές η αναμονή για την τουαλέτα φτάνει τη μισή ώρα».

Μέτρα για το μεταναστευτικό

Η Επίτροπος σημειώνει τις αξιέπαινες προσπάθειες του ελληνικού λαού και των αρχών της Ελλάδας για υποδοχή μεταναστών, επισημαίνει ωστόσο ότι οι συνθήκες υποδοχής παραμένουν κατώτερες των αποδεκτών προτύπων, ειδικά στα νησιά. Αναφέρεται σε κακές συνθήκες υγιεινής, τη ψυχική ταλαιπωρία και την αβεβαιότητα που απειλούν την υγεία των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στα νησιά και σημειώνει ότι οι αρχές θα πρέπει να επιταχύνουν τις μεταφορές στην ηπειρωτική χώρα.

Επίσης, η επίτροπος Ντ. Μιγιάτοβιτς εκφράζει τη βαθιά ανησυχία της για τις ανεπαρκείς συνθήκες στέγασης και την έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα ασυνόδευτα παιδιά μετανάστες στην Ελλάδα, καθώς και για τη στέρηση της ελευθερίας των κρατουμένων υπό καθεστώς «προστατευτικής κράτησης» (protective custody).

«Οι ελληνικές αρχές πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και ειδικότερα να σταματήσουν αμέσως την κράτηση των ασυνόδευτων παιδιών μεταναστών. Τα παιδιά μετανάστες πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητες ενσωμάτωσής του», είπε χαρακτηριστικά.

Στην έκθεση σημειώνεται, ωστόσο, ότι η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να δημιουργήσει τρία νέα κέντρα υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα, που παρέχουν στέγαση σε διαμερίσματα και ξενοδοχεία πράγμα που θα μειώσει περαιτέρω την πίεση στις υπάρχουσες δομές. Έτσι, 20.441 άνθρωποι στεγάζονται σε ανωτέρω δομές βάσει του προγράμματος ΕΣΤΙΑ (από 18 Σεπτεμβρίου 2018).

Τέλος, τονίζεται ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας πρέπει να επιδείξουν την αλληλεγγύη τους υποστηρίζοντας την Ελλάδα στις προσπάθειές της να βελτιώσει τις συνθήκες υποδοχής.