«Μετά τις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών οφείλω να παραδεχτώ ότι δεν διαθέτω τις προϋποθέσεις, ούτε προσωπικά ούτε σε πολιτικό επίπεδο, να παραμείνω στη θέση μου».
Όχι, ας μην ανησυχούν στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, αυτά δεν τα λέει κάποιος υπουργός, γενικός γραμματέας, Περιφερειάρχης ή κάποιος άλλος υπεύθυνος στην Ελλάδα. Είναι τα λόγια της πρώην υπουργού της Πορτογαλίας Κονστάντζα Ουρμπάνο ντε Σόουζα που παραιτήθηκε, λόγω των πολλών θυμάτων από πυρκαγιές τον Οκτώβριο του 2017.
Την ώρα που οι φλόγες στην Ανατολική Αττική κόπασαν αλλά στο προσκήνιο είναι η τραγική διαδικασία αναγνώρισης των νεκρών και η αγωνία για τους αγνοούμενους, στο κάδρο μπαίνει πλέον το σύνολο της κυβέρνησης, η Περιφέρεια, οι δήμαρχοι της περιοχής, η Πυροσβεστική και η Αστυνομία, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και όποιος άλλος βρέθηκε ή δεν βρέθηκε στον τόπο της τραγωδίας. Και που με τις αποφάσεις του ή τη μη λήψη αποφάσεων, συνέβαλε στον να συμβεί στην Ελλάδα μια από τις χειρότερες καταστροφές, σε έμψυχο και άψυχο υλικό στην ιστορία αυτού του τόπου.
Η μυρωδιά των καμένων συμπολιτών, των σπιτιών και των περιουσιών, ενός μοναδικού πνεύμονα πρασίνου, έφτασε και πνίγει το Μέγαρο Μαξίμου. Οσο κι αν δύο ημέρες τώρα γίνεται καταφανής προσπάθεια να προστατευτεί ο πρωθυπουργός και να βγει από το κάδρο των ευθυνών και αυτός και κάποιοι υπουργοί, η αλήθεια είναι ότι μετά το βουβό πόνο θα έρθει η οργή της κοινωνίας. Θα αναζητηθούν ευθύνες, και πολιτικές, θα πρέπει να μπουν στο τραπέζι τα λάθη που έγιναν από την πρώτη στιγμή και που συνετέλεσαν στο να εξελιχθεί σε τραγωδία μια φωτιά από τις πολλές που ανάβουν στο βουνό του Νέου Βουτζά αλλά που ποτέ δεν είχε τέτοια κατάληξη.
Αλλαγή κλίματος;
Η κυβέρνηση επιχείρησε χθες να αλλάξει το σε βάρος της κλίμα με ένα πλούσιο πακέτο παροχών και διευκολύνσεων στους πληγέντες. Ακόμη και η «διαρροή» για καρατομήσεις στελεχών στην Πυροσβεστική και την Αστυνομία (που προκάλεσε πόλεμο με τον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι) ενδεχομένως να λειτουργούν ως βαλβίδα αποσυμπίεσης για την ίδια την κυβέρνηση.
Οσο κι αν είναι άκομψο την ώρα του «πολέμου» να αναζητούνται ευθύνες και να γίνονται σκέψεις για αλλαγές στο πυροσβεστικό και αστυνομικό σώμα, και εκεί θα πρέπει να υπάρξει μια ευρύτερη συζήτηση για το τι πήγε λάθος. Για το πώς η φωτιά πέρασε τη Λεωφόρο Μαραθώνος, γιατί η Αστυνομία εξέτρεπε την κυκλοφορία μέσα από το Μάτι, γιατί υπήρξε απόλυτη ανοργανωσιά μεταξύ των πυροσβεστών, γιατί εκατοντάδες κάτοικοι και παραθεριστές εγκαταλείφθηκαν στον πανικό τους και αλλόφρονες έφευγαν από τα σπίτια του με αποτέλεσμα να καούν ζωντανοί στους δρόμους.
Ευθύνες δεν θα πρέπει να αναζητηθούν και στην Πολιτική Προστασία για την παντελή έλλειψη σχεδίου εκκένωσης, για σχεδιασμό ειδοποίησης των κατοίκων, για ελλιπή συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Ομοίως θα πρέπει και οι δήμοι να βρεθούν ενώπιων των ευθυνών τους, ανάλογα με το μερίδιο που τους αναλογεί. Ειδικά ο δήμαρχος Μαραθώνα, Ηλίας Ψινάκης, ο οποίος κατηγορείται ότι εγκατέλειψε την περιοχή, το Μάτι το οποίο ανήκει στη δική του διοικητική περιφέρεια. Και βεβαίως κάποια στιγμή θα πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες και στην Περιφέρεια Αττικής, στην κυρία Ρένα Δούρου η οποία ως επικεφαλής έχει την υποχρέωση να αναλάβει το βάρος να εξηγήσει γιατί εξαφανίστηκαν οι αρμόδιοι φορείς και γιατί η ίδια δεν εμφανίστηκε πουθενά, παρά μόνο σε συσκέψεις ρουτίνας.
Και πάμε στην περίπτωση της κυβέρνησης, κυρίως των εμπλεκόμενων υπουργών. Μετά το επικοινωνιακό Βατερλώ της Δευτέρας το βράδυ, με έναν αμήχανο πρωθυπουργό και μερικούς υπουργούς να προσπαθούν να στήσουν «κέντρο επιχειρήσεων», ανεπιτυχώς την ώρα που καίγονταν άνθρωποι, η κυβέρνηση επανεμφανίστηκε μόνο μέσω του Δημήτρη Τζανακόπουλου.
Μόλις χθες κατάλαβε ο πολίτης ότι υπάρχει κράτος και δίνει στη δημοσιότητα ένα σχέδιο στήριξης των πληγέντων. Καλό ή κακό θα κριθεί από την υλοποίησή του, όμως, ήταν τουλάχιστον ένα σχέδιο απέναντι στο χάος των προηγούμενων ημερών.
Ο Αλέξης Τσίπρας πρωτίστως ως πρόεδρος της κυβέρνησης και οι υπουργοί δευτερευόντως, δεν έκαναν από την αρχή το αυτονόητο. Δεν ζήτησαν ποτέ συγγνώμη, δεν έδειξαν ότι είχαν επίγνωση της δραματικής κατάστασης, δεν έδειξαν στους πολίτες ότι είναι στιβαροί ηγέτες που παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και κάνουν τα πάντα, πριν και μετά την τραγωδία. Αφενός για να προλάβουν ό,τι μπορούσαν να προλάβουν, κι αφετέρου για να δώσουν ελπίδα.
Ούτε συγγνώμη, μόνο θεωρίες
Η απουσία έστω και μιας συγγνώμης για τα δικά τους λάθη ή ακόμη και για τα λάθη της πολιτείας διαχρονικά, η θεωρία περί ασύμμετρης απειλής, η επίκληση του «στρατηγού ανέμου» και όλα όσα πλέον καταγγέλλουν οι πολίτες σχετικά με το χάος που επικράτησε, έχουν εξοργίσει τον κόσμο. Και πλέον ήρθε η ώρα αναζήτησης των ποινικών και των πολιτικών ευθυνών.
Σε κάθε περίπτωση, η φωτιά, οι νεκροί, η βιβλική καταστροφή «έκαψαν» και το λουστραρισμένο σενάριο της Ελλάδας που ανακάμπτει, που γίνεται κανονικό κράτος, που βγαίνει από τα μνημόνια και που πρέπει να στήσουμε φιέστες γι’ αυτό.
Και πλέον η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός βρίσκονται ενώπιον μιας νέας κατάστασης. Δεν είναι γνωστό αν θα επιταχυνθεί ο ανασχηματισμός και θα αποδοθούν ευθύνες στους υπουργούς που εμπλέκονται στην τραγωδία. Ενδεχομένως ο Αλέξης Τσίπρας να θελήσει να δείξει ότι αντιδρά στην οργή της κοινωνίας αλλάζοντας τα πάντα και δίνοντας την εντύπωση ότι κάνει μια νέα αρχή.
Ενδεχομένως, αν δεν έχει καταλάβει ο πρωθυπουργός και το Μαξίμου γενικότερα τι ακριβώς συνέβη στο Μάτι, να στήσουν ένα σχέδιο «ξεπλύματος» της τραγωδίας μέσω ανασχηματισμού, σειράς παροχών στη ΔΕΘ, υποσχέσεων στους πολίτες με ένα νέο «πρόγραμμα Θεσσαλονίκης» πασπαλισμένο με ολίγο σχεδιασμό για νέες δομές αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και ανατροπές στην Πολιτική Προστασία.
Όλα αυτά θα είναι απλά το καρφί στο φέρετρο της κυβέρνησης καθώς τα πάντα θα κριθούν αφενός από το πώς θα εκλάβει ο κόσμος την παντελή απουσία του κράτους και αφετέρου από το σχέδιο ανοικοδόμησης των πληγεισών περιοχών. Όχι μόνο με την χορήγηση πεντοχίλιαρων και διορισμών στο δημόσιο, αλλά κυρίως με το πώς θα ξαναδοθεί ζωή στο Μάτι το ταχύτερο δυνατόν μιας και ο χειμώνας θα είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Ισως, πάλι η εθνική τραγωδία να γίνει εμβρυουλκός πολιτικών εξελίξεων το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βαρύνεται με σειρά από γεγονότα και αποφάσεις, όπως η άγρια φορολόγηση των πολιτών για να βγουν τα αιματηρά υπερπλεονάσματα. Όπως η συμφωνία των Πρεσπών για την οποία η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας διαφωνεί. Όπως η τραγική εμφάνιση της κυβέρνησης σε κάθε μικρή ή μεγάλη κρίση.