Τραγούδια και «Μακεδονικό»

Aς διαγράψουμε για μια στιγμή το βαλκανικό παρελθόν. Κι ας παγώσουμε τον χρόνο. Οι υπουργοί Εξωτερικών δύο χωρών με παραδοσιακούς φιλικούς δεσμούς ερμηνεύουν μαζί, στα ελληνικά, το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» του Σταύρου Κουγιουμτζή. Ο νταλκάς είναι πρόδηλος, το πάθος περισσεύει. Ο έλληνας υπουργός έχει μερακλώσει τόσο πολύ, ώστε στο τέλος προτρέπει τον σέρβο ομόλογό του που έχει σπάσει ήδη ένα πιάτο: «Σπάσ’ τα όλα!».
Το παρελθόν βέβαια δεν σβήνεται. Στα τέλη του περασμένου αιώνα, οι ελληνοσερβικές πολιτικές, δημοσιογραφικές ή καλλιτεχνικές συναντήσεις γίνονταν σε άλλο πλαίσιο, είχαν φόντο τα πτώματα της Βοσνίας ή του Κοσόβου. Εκείνοι βομβάρδιζαν κι εμείς πίναμε στην υγειά τους. Αλλά οι εποχές άλλαξαν. Οι Σέρβοι πέρασαν στους ηττημένους της ιστορίας. Κατά μία έννοια, κι εμείς. Οι ηττημένοι είναι πάντα πιο σεμνοί. Πιο ειλικρινείς. Πιο γήινοι.
Ας κάνουμε ένα φανταστικό delete και στο ελληνικό παρελθόν. Παρά τις αντιδράσεις ενός μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινής γνώμης, διαφόρων εθνικιστικών και εκκλησιαστικών κύκλων, αλλά και της Ρωσίας, Αθήνα και Σκόπια βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία που θα βελτιώσει το κλίμα στα Βαλκάνια και θα επιτρέψει στην ελληνική διπλωματία να στραφεί σε πιο σοβαρά ζητήματα.

Ο Νίκος Κοτζιάς και ο Νίκολα Ντιμιτρόφ χρησιμοποιούν λέξεις όπως «αλληλοκατανόηση», «χρονικό πλαίσιο», «συμβιβασμός», «κοινή ανάπτυξη συνεργασιών». Το Βελιγράδι έδωσε την ευχή του. Είναι λοιπόν εφικτή μια λύση;
Είπαμε, το παρελθόν δεν σβήνεται και αφήνει σημάδια ανεξίτηλα. Η χώρα μας έχει συμπεριφερθεί αλαζονικά και συμπλεγματικά στην ΠΓΔΜ. Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν έδειξε στο Κυπριακό τον ίδιο οίστρο που δείχνει στο Μακεδονικό: εκεί υπονόμευσε τη λύση, εδώ φαίνεται να την επιδιώκει. Το breakthrough όμως δεν απειλείται από το παρελθόν, αλλά από το παρόν.

Το πρόβλημα δεν είναι τόσο κάποια ανεπίλυτη διαφορά ανάμεσα στις δύο πλευρές, μια κόκκινη γραμμή ας πούμε, όσο η σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνιση της συναίνεσης από την ελληνική πολιτική ζωή.
Η εικόνα είναι γνωστή και απλή: όπως η κυβέρνηση επιχείρησε να χρησιμοποιήσει το Μακεδονικό για να σπείρει διχόνοιες και να διασπάσει την αντιπολίτευση, έτσι και η τελευταία – με εξαίρεση προς το παρόν Το Ποτάμι – οχυρώνεται πίσω από προσχηματικές απαιτήσεις όπως η αλλαγή του Συντάγματος της Ακατονόμαστης ή η εκ προοιμίου συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ. Ενα ιστορικό βήμα μπορεί να μείνει μετέωρο εξαιτίας μικροκομματικών ανταγωνισμών και σκοπιμοτήτων.
Η προηγούμενη φορά που ο Νίκος Κοτζιάς είχε ανεβεί στη σκηνή ήταν πριν από τρία χρόνια, με τους ομολόγους του στο ΝΑΤΟ. Είχαν τραγουδήσει όλοι μαζί το «We are the world». Μπορεί και να το είχαν πιστέψει.

Αλλά κανείς δεν είχε μερακλώσει. Δεν σπας πιάτα με τον Μάικλ Τζάκσον. Ο Κουγιουμτζής πάει ομολογουμένως καλύτερα στον υπουργό. Μπορεί και να τον μαλακώνει, το χρειάζονται το μαλάκωμα οι πολιτικοί.