Κυρώσεις για την Πολωνία στη διαμάχη με την ΕΕ;

Οι συνθήκες της ΕΕ προβλέπουν ποινές για τα κράτη μέλη που καταπατούν τις βασικές αξίες της. Η Κομισιόν καλείται να λάβει σήμερα μια δύσκολη απόφαση.Για την Πολωνία τα πράγματα ίσως να γίνουν δύσκολα το επόμενο διάστημα στην ΕΕ. Την Τετάρτη ενδέχεται η Κομισιόν να δρομολογήσει τη διαδικασία κυρώσεων για την Πολωνία που μπορεί να οδηγήσει στην αφαίρεση δικαιώματος ψήφου στην ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε κλιμάκωση χωρίς προηγούμενο για την Ευρώπη.

Οι εταίροι της ΕΕ βλέπουν την ανεξαρτησία και τη διάκριση εξουσιών στην Πολωνία να κινδυνεύει. Δύο χρόνια κρατά τώρα η διαμάχη μεταξύ Βρυξελλών και Βαρσοβίας, από τότε δηλαδή που το εθνικιστικό κόμμα του Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) κέρδισε τις εκλογές και ξεκίνησε τις μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη.

Προειδοποιήσεις χωρίς αποτέλεσμα

Εδώ και μήνες οι Βρυξέλλες προειδοποιούν την πολωνική κυβέρνηση, η οποία όμως εμφανίζεται ανυποχώρητη. Ο επικεφαλής του PiS Γιάροσλαβ Καζίνσκι υποστηρίζει ότι ο δικαστικός μηχανισμός έχει να μεταρρυθμιστεί από το τέλος του κομμουνισμού στη χώρα του το 1989 και ότι οι περισσότεροι δικαστές είναι διεφθαρμένοι. Η Επιτροπή της Βενετίας, το συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης, παραδέχεται ότι «είναι σαφές ότι η πολωνική Δικαιοσύνη έχει προβλήματα και ότι χρειάζονται ορισμένες μεταρρυθμίσεις, ωστόσο σ’ αυτές δεν πρέπει να υπάρξει υπερβολική πολιτική ανάμειξη». Οι ειδικοί όμως πιστεύουν ότι συμβαίνει αυτό ακριβώς. Συνέπεια των μεταρρυθμίσεων που ψήφισε το πολωνικό κοινοβούλιο θα ήταν η επιρροή του PiS στην εκλογή των μελών του Ανώτατου Δικαστηρίου. Το κόμμα θα έχει τη δυνατότητα να ασκεί πιέσεις σε δικαστές, υποστηρίζουν οι ειδικοί.

Η Επιτροπή της Βενετίας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο συνδυασμός παλαιότερων νόμων και των μεταρρυθμίσεων που αποφασίστηκαν τώρα θα οδηγήσει σε «σοβαρό κίνδυνο για την ανεξαρτησία όλων των τμημάτων της πολωνικής Δικαιοσύνης».

Εδώ και μέρες η Κομισιόν αφήνει να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει στην εφαρμογή του Άρθρου 7, που προβλέπει τη στέρηση του δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο. Ο γερμανός επίτροπος Γκίντερ Έτινγκερ δήλωσε την Παρασκευή: «Πολλά δείχνουν ότι θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά το Άρθρο 7». Ωστόσο ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ μέχρι τελευταία στιγμή άφηνε όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Διότι η διαδικασία που προβλέπει το Άρθρο 7 περιλαμβάνει τις πιο αυστηρές κυρώσεις εντός της ΕΕ και ο πρόεδρος της Κομισιόν δεν θέλει να κατηγορηθεί ότι ξεκίνησε επιπόλαια μια τέτοια διαδικασία.

Η αδυναμία της ΕΕ

Επιπλέον αυτή η κίνηση μπορεί τελικά να αποδείξει την αδυναμία της ΕΕ: Εάν η Κομισιόν πάρει την απόφαση να ενεργοποιήσει το Άρθρο 7, τότε τα κράτη μέλη θα πρέπει να πάρουν την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου και κατόπιν να αποφασίσουν εάν υφίσταται κίνδυνος για τις αρχές του κράτους δικαίου. Σε αυτή τη φάση χρειάζεται η συμφωνία των 4/5, η οποία φαίνεται να είναι εφικτή. Εάν η Πολωνία δεν συμμορφωθεί, τότε μπορεί το Συμβούλιο της Ευρώπης να διαπιστώσει την παράβαση των κανόνων αλλά μόνο ομόφωνα. Η Ουγγαρία έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα θέσει βέτο.

Έτσι λοιπόν το μόνο που περιμένει κατά πάσα πιθανότητα την Πολωνία είναι μια αυστηρή σύσταση. Η πολωνική κυβέρνηση δεν φαίνεται να εντυπωσιάζεται. Μάλιστα ο πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι δήλωσε πρόσφατα πως ελπίζει ότι η Βαρσοβία και οι Βρυξέλλες θα βρουν ένα επίπεδο συνεργασίας σε περίπτωση μιας διαδικασίας κυρώσεων. Αλλά δεν πρόκειται να εμφανιστούν ως ικέτες.

DPA / Αλεξάνδρα Κοσμά

Deutsche Welle