Νέα κατηγορία φαρμάκων δημιουργεί ελπίδες θεραπείας της νόσου Αλτσχάιμερ

Αμερικανοί ερευνητές ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν μια νέα κατηγορία φαρμάκων με πιθανή θεραπευτική δράση κατά της νόσου Αλτσχάιμερ και ότι ανακάλυψαν πως λειτουργούν. Όπως προκύπτει από στοιχεία που δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο EBioMedicine, η θεραπεία πειραματόζωων με ρυθμιστές γ-σεκρετάσης οδήγησε στη μείωση της σχετιζόμενης με τη νευροεκφυλιστική νόσο β-αμυλοειδούς πρωτεΐνης.

«Η μελέτη μας εξερευνά τον μηχανισμό δια του οποίου οι ρυθμιστές γ-σεκρετάσης μειώνουν τα επίπεδα του β-αμυλοειδούς 42, του κύριου παθολογικού αιτίου της νόσου Αλτσχάιμερ. Τα ευρήματα μας θα είναι χρήσιμα στη διαρκή έρευνα για την ανάπτυξη μορίων που θα αποτελέσουν αποτελεσματικές τακτικές πρόληψης και θεραπείας της νόσου Αλτσχάιμερ», εξηγεί ο Καν Μαρτιν Ζχανγκ, από την Μονάδα Έρευνας Γενετικής και Γήρανσης στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νόσων του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης.

Η νόσος Αλτσχάιμερ, ως γνωστόν, χαρακτηρίζεται από την οικοδόμηση πλακών αμυλοειδούς και νευροϊνιδιακών πλεγμάτων σε αρκετές περιοχές του εγκεφάλου. Η ανισορροπία μεταξύ παραγωγής και εκκαθάρισης του β-αμυλοειδούς συντελεί σε συσσώρευση της πρωτεΐνης σε μεγαλύτερες πλάκες που τελικά προκαλούν θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και εκδήλωση των γνωστών συμπτωμάτων της νόσου.

Αν και έχουν κυκλοφορήσει διάφορες θεραπευτικά σχήματα που στοχεύουν ειδικά τις πλάκες β-αμυλοειδούς, κανένα δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην ανακοπή της εξέλιξης της νόσου.

Η β-αμυλοειδής πρωτεΐνη παράγεται από τη σχάση της μεγαλύτερης πρόδρομης πρωτεΐνης αμυλοειδούς (APP) από το ένζυμο γ-σεκρετάση. Παλαιότερες μελέτες συντέλεσαν στην ανάπτυξη των αναστολέων γ-σεκρετάσης που μπλοκάρουν πλήρως στην δράση του ενζύμου, αλλά στις κλινικές μελέτες τα φάρμακα αυτά προκάλεσαν σοβαρές παρενέργειες.

Οι αμερικανοί ερευνητές το 2000 ανέπτυξαν μια εκδοχή των ρυθμιστών της γ-σεκρετάσης που αλλάζει αλλά δεν καταστέλλει πλήρως την δραστηριότητα του ενζύμου. Πρόσφατα ανέπτυξαν μια ομάδα διαλυτών ρυθμιστών γ-σεκρετάσης, ένας εκ των οποίων ο SGSM-36 θεωρήθηκε κατάλληλος υποψήφιος για περαιτέρω κλινική ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο της μελέτης, παρατήρησαν ότι μια τριήμερη θεραπεία με SGSM-36 μείωσε τα επίπεδα του β-αμυλοειδούς 42 στους εγκεφάλους και το πλάσμα αίματος ποντικιών με κληρονιμική μορφή της νόσου Αλτσχάιμερ χωρίς να επηρεάσει την επεξεργασία της APP από άλλα ένζυμα. Σε κυτταρικά μοντέλα, συγκρίθηκε η δράση του SGSM-36 με αυτή της σεμαγασεστάτης, έναν αναστολέα της γ-σεκρετάσης που είχε δοκιμαστεί σε προηγούμενες κλινικές δοκιμές ανεπιτυχώς. Ενώ η θεραπεία με SGSM-36 μείωσε μόνο τα επίπεδα των τοξικών πεπτιδίων του β-αμυλοειδούς 40 και 42, η σεμαγασεστάτη μείωσε όλες τις μορφές αμυλοειδούς όπως και την επεξεργασία της γ-σεκρετάσης από άλλες πρωτεΐνες, περιλαμβανομένης της σημαντικής πρωτεΐνης Notch, η μείωση της οποίας ίσως έχει προκαλέσει τις τοξικές παρενέργειες της θεραπείας με αναστολείς γ-σεκρετάσης.

Για να κατανούησουν καλύτερα πως το SGSM-36 τροποποιεί το ένζυμο της γ-σεκρετάσης και τη λειτουργία του, οι επιστήμονες μελέτησαν στο μικροσκόπιο το μόριο και εντόπισαν ένα σημείο όπου το SGSM-36 μεγεθύνει τον χώρο μεταξύ τριών χαρακτηριστικών βρόγχων της πρωτεΐνης, παρέχοντας μια πιο ανοικτή διαμόρφωση που έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται με τη μείωση της παραγωγής των τοξικών μορφών του β-αμυλοειδούς.

Οι ερευνητές σκοπεύουν να μελετήσουν περαιτέρω το SGSM-36 και να το συγκρίνουν με άλλα όμοια μόρια που μπορεί να έχουν ίδια ή μεγαλύτερη δυνατότητα να μειώσουν το β-αμυλοειδές 42 και να μελετήσουν σε βάθος τους μοριακούς μηχανισμούς τους με τελικό στόχο την κλινική δοκιμή του σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr