Στέφανος Γανωτής: Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι μια καθαρά «ερωτική» διαδικασία

Συνέντευξη στην Τζωρτζίνα Ντούτση

Ο συγγραφέας, μουσικός και εκπαιδευτικός, Στέφανος Γανωτής, μιλά στο in.gr για το τρίτο του βιβλίο, το παραμύθι Η μικρή Κωνσταντίνα και το φεγγαράκι.

«Πέρα από το θέμα της φύσης, μέσα από το βιβλίο μου αυτό θέλω να περάσω στον μικρό μου αναγνώστη το μήνυμα της αξίας της φιλίας και μάλιστα σε τέτοιον βαθμό που να μπορέσει να καταλάβει ακόμα και το νόημα της θυσίας, ακόμα και αν αυτό μπορεί να φαίνεται λίγο δύσκολο σε αυτήν την ηλικία».

To τρίτο σας βιβλίο είναι το παραμύθι με τίτλο Η μικρή Κωνσταντίνα και το φεγγαράκι. Tι είναι αυτό που θέλετε να μοιραστείτε με τους μικρούς σας φίλους μέσα από αυτό;
«Όπως κάθε φορά που απευθύνομαι στους μικρούς μου φίλους, θέλω να μοιραστώ μαζί τους την ομορφιά που υπάρχει μέσα στη φύση, έτσι όπως εγώ την έχω μέσα στην καρδιά μου. Πιστεύω ότι λείπει πολύ από τα παιδιά αυτή ακριβώς η επαφή με το φυσικό περιβάλλον γιατί κι όταν ακόμα εμείς οι ενήλικες τους μιλάμε γι’ αυτό, τους το παρουσιάζουμε συνήθως ως ιδεολογία και όχι ως απτή πραγματικότητα.
»Για μένα η επαφή με τη φύση σχετίζεται άμεσα με την παρατήρηση και την ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων του παιδιού. Η μικρή Κωνσταντίνα είναι ακριβώς αυτό το παιδί που μπορεί να μιλάει με το φεγγάρι, με τη νύχτα με τα αστέρια και να καταλαβαίνει τη γλώσσα των φυτών και των ζώων, απλά και μόνο γιατί είναι παιδί.
»Πέρα όμως από το θέμα της φύσης, μέσα από το βιβλίο μου αυτό θέλω να περάσω στον μικρό μου αναγνώστη το μήνυμα της αξίας της φιλίας και μάλιστα σε τέτοιον βαθμό που να μπορέσει να καταλάβει ακόμα και το νόημα της θυσίας, ακόμα και αν αυτό μπορεί να φαίνεται λίγο δύσκολο σε αυτήν την ηλικία».

Θεωρείτε πιο δύσκολο και απαιτητικό το παιδικό αναγνωστικό κοινό;
«Σίγουρα, αυτό δε θέλει και ρώτημα! Το παιδί δεν μπορείς να το κοροϊδέψεις με τίποτα. Έχει ένα αλάνθαστο κριτήριο με το οποίο αντιλαμβάνεται την ειλικρίνεια των συναισθημάτων σου. Αν καταλάβει ότι το υποτιμάς τότε σε απορρίπτει με τη μία. Είναι μεγάλη υπόθεση για έναν συγγραφέα η αποδοχή από το παιδικό κοινό. Θα μου πείτε πως είναι δυνατόν λοιπόν να κυκλοφορούν τόσα βιβλία χαμηλής ποιότητας και να γίνονται ανάρπαστα; Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος της διαφήμισης και ας μην ξεχνάμε ότι το παιδικό βιβλίο το αγοράζει ο γονιός, του οποίου το αισθητήριο δυστυχώς αμβλύνεται κάτω από την επίδραση της διαφημιστικής προβολής. Πάντως και ως γονιός και ως συγγραφέας βλέπω ότι το παιδί εκτιμάει το ποιοτικό βιβλίο, το οποίο θα διαβάσει και θα ξαναδιαβάσει άπειρες φορές, ανακαλύπτοντας κάθε τόσο και κάτι καινούργιο μέσα σ΄ αυτό, κάτι που θα του εντυπωθεί στη μνήμη και θα το ακολουθεί στη ζωή του ακόμα κι όταν μεγαλώσει».

Εκτός από τη συγγραφή, ασχολείστε επίσης με την ελληνική παραδοσιακή μουσική και τον χορό, ενώ το επάγγελμά σας είναι η διδασκαλία. Στην περίπτωσή σας θα το λέγαμε λειτούργημα, καθώς είστε δάσκαλος σε κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και συγκεκριμένα στη Μαλακάσα. Πώς είναι μια τυπική ημέρα διδασκαλίας, τι διδάσκετε στα προσφυγόπουλα, πώς σας έχουν υποδεχτεί εκείνα, πόσο μεγάλη όρεξη έχουν για μάθηση υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες και ποια είναι τα δικά σας συναισθήματα;
«Είναι αλήθεια ότι ασχολούμαι με πολλά και αυτό ενέχει τον κίνδυνο να μην τα καταφέρνει κανείς καλά σε όλα. Για την ώρα πάντως δεν μπορώ να αποποιηθώ κάποιον από τους ρόλους μου αυτούς αν και το κυριότερο είναι να καταφέρω να τους συνδυάσω με τον ρόλο του γονιού, που είναι ίσως ο πιο δύσκολος και απαιτητικός από κάθε τι άλλο. Τον τελευταίο καιρό η απόσπασή μου ως Συντονιστή Εκπαίδευσης Προσφυγοπαίδων με έχει φέρει μπροστά σε μια τεράστια πρόκληση. Συνειδητοποιώ καθημερινά ότι ο ρόλος του δασκάλου σιγά-σιγά γίνεται κομμάτι της ίδιας της υπόστασής μου ως άνθρωπος. Οι πρόσφυγες διψάνε για αποδοχή σε έναν τόπο ξένο και ενίοτε εχθρικό απέναντί τους. Οι συνθήκες διαβίωσης στη Μαλακάσα δεν έχουν ακόμα επιτρέψει την έναρξη λειτουργίας των απογευματινών σχολείων και αυτό στοιχίζει απίστευτα στους μικρούς πρόσφυγες που λαχταράνε πραγματικά την επανένταξή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία από την οποία βίαια αποκόπηκαν λόγω της κατάστασης στη χώρα τους. Για την ώρα η δουλειά μου περιορίζεται στην ουσιαστική προσέγγιση των παιδιών και των οικογενειών τους προκειμένου να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στον πρόσφυγα και τον δάσκαλο. Είναι μια διαδικασία απίστευτα ενδιαφέρουσα, που απαιτεί όμως μεγάλη προσοχή και σοβαρότητα στον τρόπο διαχείρισης της επικοινωνίας με ανθρώπους που ανήκουν σε άλλον πολιτισμό από αυτόν που εμείς γνωρίζουμε. Πάντως η καλύτερη «πληρωμή» για τη δουλειά μου είναι η αποδοχή από τα παιδιά και τα υπέροχα χαμόγελα και οι καθημερινές αγκαλιές που απολαμβάνω στο κέντρο φιλοξενίας που εργάζομαι».

Προσφυγόπουλα στα ελληνικά θρανία: Αντιμετωπίσατε δυσκολίες ή διαμαρτυρίες από κατοίκους της περιοχής και ποιο το δικό σας σχόλιο για τις αντιδράσεις από μερίδα ελλήνων πολιτών κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς;
«Την πρώτη μέρα εφαρμογής του προγράμματος «απογευματινό σχολείο προσφυγοπαίδων» βρέθηκα μαζί με τους συναδέλφους μου αντιμέτωπος στη σκληρή πραγματικότητα. Μια μικρή ομάδα γονιών στην Ακαδημία Πλάτωνος, κάτω από την επίδραση συναισθηματικής φόρτισης, προσπάθησαν να παρεμποδίσουν την είσοδο των μικρών προσφύγων στο σχολείο. Δεν θέλω να πιστεύω ότι στο σύνολό τους αυτοί οι άνθρωποι είναι συνειδητοποιημένοι «ρατσιστές και φασίστες». Πιο πολύ πιστεύω ότι είναι ανενημέρωτοι, τρομαγμένοι και γεμάτοι φόβο και αγωνία, κάτι που πηγάζει από την μονόπλευρη πληροφόρησή τους από το «χαζοκούτι», την τηλεόραση που το μόνο που ξέρει να κάνει -και δυστυχώς το κάνει με μεγάλη επιτυχία- είναι να τροφοδοτεί τη μάζα του λαού με φοβικά συναισθήματα. Εδώ βέβαια φαίνεται και το τεράστιο κενό της πολιτείας που δεν κατάφερε να πείσει για την αναγκαιότητα αυτού του νέου θεσμού. Ας ελπίσουμε ότι σιγά-σιγά «θα μπει το νερό στ’ αυλάκι» και όλα θα πάνε καλά».

Διάβασα ένα σχόλιό σας στη σελίδα σας στο facebook πως ετοιμάζετε χώρο για μόνιμη φιλοξενία προσφύγων, ενώ παράλληλα αναφέρετε ότι θα φιλοξενήσετε μερικούς πρόσφυγες στο σπίτι σας μέσα στις γιορτές.
«Στο σπίτι μου κατά καιρούς έχουμε φιλοξενήσει αρκετόν κόσμο που χρειάζονταν βοήθεια. Δεν νομίζω ότι υπάρχει ομορφότερο συναίσθημα από αυτό της συνύπαρξης με τους ανθρώπους που αγαπάς. Πλέον οι πρόσφυγες της Μαλακάσας είναι κομμάτι της ζωής μου και δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να περάσω τα Χριστούγεννα μακριά τους. Εξ άλλου όλοι όσοι έχουμε ζήσει από κοντά αυτούς τους ανθρώπους νοιώθουμε ένα «δέσιμο» μαζί τους. Η φιλοξενία μιας οικογένειας και ειδικά μέσα στις γιορτές είναι κατά τη γνώμη μου το καλύτερο που έχω να κάνω για τα ίδια μου τα παιδιά. Μια έμπρακτη βίωση των Χριστουγέννων».

Έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες τους πρόσφυγες, θεωρείτε ότι υπάρχει ξενοφοβία στη χώρα μας;
«Οι Έλληνες, όπως και κάθε άλλος λαός δεν είναι μια συμπαγής ομάδα που κινείται και συμπεριφέρεται με τον ίδιο πάντα τρόπο. Υπάρχουν Έλληνες που έδειξαν τον καλύτερό τους εαυτό, ξεπερνώντας όλα τα όρια και αυτής ακόμα της προσωπικής τους ένδειας, άνθρωποι απλοί που τίμησαν την ιδιότητα τους και ως Έλληνες και ως Χριστιανοί μα πάνω από όλα ως ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Υπήρξαν και άλλοι οι οποίοι φέρθηκαν ελεεινά. Αναμενόμενο είναι, σε μια κοινωνία που μαστίζεται από την οικονομική κρίση και πολύ περισσότερο από την κρίση των θεσμών και των αξιών να γεννιέται ο ρατσισμός κα να θεριεύει ο φόβος απέναντι στον «ξένο». Είναι θέμα παιδείας και δυστυχώς σε αυτό πάμε πολύ πίσω ως χώρα. Έχουμε βλέπεις άλλες προτεραιότητες ως κοινωνία…!».

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ελληνική εκπαίδευση κατά την άποψή σας; Τι θα προτείνατε ως δάσκαλος, ως παιδαγωγός;
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι η αποπροσωποποίηση της παιδείας. Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι –ας μου επιτραπεί η έκφραση- μια καθαρά ερωτική διαδικασία. Ο μαθητής και ο δάσκαλος συνδέονται με έναν μοναδικό δεσμό προσωπικής σχέσης, που γεννά την επιθυμία του ενός να βρίσκεται και να ενεργεί μέσα από τον άλλον σαν ένα σώμα, ακριβώς όπως δυο άνθρωποι που αγαπούν με πάθος ο ένας τον άλλον και δεν μπορούν να ζήσουν χωριστά. Εδώ, δυστυχώς, αυτός ο δεσμός έχει διαρραγεί προ πολλού. Λίγο οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών που συνεχώς χειροτερεύουν, λίγο η οικονομική κρίση που μαστίζει το σύνολο σχεδόν του λαού, λίγο η γενικότερη τάση να προβάλλονται πρότυπα χαμηλού πολιτισμικού επιπέδου στα παιδιά μας μέσα από τα ΜΜΕ, απαξιούν τον ρόλο του δασκάλου και αυτή η απαξίωση επιφέρει με τη σειρά της την απογοήτευση και την παραίτηση πολλών εκπαιδευτικών από τα αρχικά τους όνειρα και τους στερούν την όρεξη για δημιουργία».

Έχετε σκεφτεί την επόμενη ιστορία που θα αφηγηθείτε στους μικρούς σας αναγνώστες;
«Ναι, σίγουρα έχω σκεφτεί πολλά που θα μπορούσα να τους αφηγηθώ. Έχω έτοιμη εξάλλου πολλή δουλειά και όσο έχω κοντά μου τον εκδοτικό οίκο που με εμπιστεύεται και με στηρίζει δεν θα πάψω να «μιλάω» και να επικοινωνώ με τους μικρούς μου φίλους. Για την ώρα όμως θα κάνω ένα μικρό διάλειμμα για να μιλήσω με τους λίγο μεγαλύτερούς μου φίλους, μέσα από την επανέκδοση του βιβλίου μου «Αντίο Συρία», μια έκδοση που πιστεύω ότι θα με φέρει κοντά σε αυτή τη δύσκολη ηλικία των εφήβων-αναγνωστών στους οποίους απευθύνεται το νέο μου βιβλίο ως κατάθεση ψυχής».

entertainment.in.gr