Γερμανική ενοποίηση στις ημέρες του AfD: «Όλοι είμαστε ο λαός», λέει το Βερολίνο

Η Γερμανία ξεκινά το τριήμερο εκδηλώσεων για την επέτειο της Ενοποίησης, και η συγκυρία είναι τέτοια που η γερμανική κοινωνία καλείται να κοιτάξει πού βρίσκεται και ποιες οδοί διανοίγονται: Το πρωταρχικό θέμα στα επετειακά μηνύματα είναι η άνοδος του ξενοφοβικού AfD, το οποίο έχει ισχυρότερη βάση στην πρώην ανατολική Γερμανία – οπότε η επέτειος ενδείκνυται ακόμη περισσότερο για ενδοσκόπηση. «Πρέπει να διδαχθούμε καλύτερα από την Ιστορία μας» λέει η Μέρκελ ειδικά στους κατοίκους του ανατολικού τμήματος.

Η επέτειος της Ενοποίησης, που τυπικά συντελέστηκε στις 3 Οκτωβρίου 1990, είναι κάθε χρόνο αφορμή στοχασμού στη Γερμανία: H χώρα την έχει επιλέξει ως τη μοναδική της εθνική γιορτή επειδή θεωρεί ότι η επανένωση αποκαθιστά τα τραύματα και την σκοτεινή ιστορία του 20ού αιώνα -όχι τυχαία, ονομάζεται «Ημέρα Ενότητας», κι όχι «ημέρα ενοποίησης».

Φέτος, το επίκεντρο των επετειακών εκδηλώσεων είναι η Δρέσδη. Αυτό είναι μόνο το κερασάκι των συμπτώσεων: Η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση στη Γερμανία είναι αυτή την στιγμή η ενίσχυση της ξενοφοβίας με φόντο το προσφυγικό, η οποία αποτυπώνεται με την εκλογική άνοδο του AfD -τον περασμένο Μάρτιο, έλαμψε (και) στις κρατιδιακές εκλογές της Σαξονίας, πρωτεύουσα της οποίας είναι η Δρέσδη- και συνεχίζει την ορμή του κινήματος Pegida -το οποίο επίσης είχε ξεκινήσει από τη Δρέσδη.

Προ ημερών, πάλι στη Δρέσδη, εξερράγησαν δύο αυτοσχέδιες βόμβες με στόχο τζαμί. Οι δράστες, που καταγράφηκαν σε κάμερα ασφαλείας, ακόμη αναζητούνται. Αλλά ακόμη κι αν έλειπαν αυτές οι συγκυρίες, η συζήτηση τον τελευταίο χρόνο περιστρεφόταν γύρω από το πόσο «ανατολικογερμανικές» είναι οι ξενοφοβικές τάσεις.

Το πρόβλημα αποδεδειγμένα πλέον ξεπερνά τα όρια της πρώην ανατολικής Γερμανίας -η σειρά κρατιδιακών καλπών που έχουν στηθεί το ξεκαθαρίζει- αλλά επίσης γεγονός παραμένει ότι εκεί παραμένει ισχυρότερο.

Το πώς γίνεται απόπειρα να συνδεθεί η ιστορική εμπειρία της Επανένωσης με τα ξενοφοβικά κινήματα είναι ίσως εμφανέστερο στο σύνθημα «Εμείς είμαστε ο λαός». Το σύνθημα, που είχε γίνει σύμβολο των διαδηλώσεων που πριν πέσει το Τείχος, είχε συνειδητά αναπαραχθεί ως «μότο» του Pegida και σε αυτό πάγια επανέρχεται και το AfD.

Για αυτό και από αυτήν την οικειοποίηση μίας πολύ φορτισμένης φράσης για τους Γερμανούς ξεκινά εδώ και μήνες η συζήτηση στη γερμανική δημόσια σφαίρα για το ζήτημα της ξενοφοβίας, και για αυτό και από εκεί ξεκίνησε την αναφορά της στην Επανένωση η γερμανίδα καγκελάριος στο μήνυμά της το Σάββατο.

«Σήμερα είμαστε σε μία διαφορετική κατάσταση. Έχουμε μία τάξη στην οποία ο καθένας έχει το δικαίωμα να πει τη γνώμη του, να διαδηλώσει, και για αυτό μπορούμε να πούμε ότι όλοι μας είμαστε ο λαός» τόνισε η Μέρκελ.

«Το σύνθημα χρησιμοποιείται σήμερα από ανθρώπους που θεωρούν ότι έχουν αφεθεί πίσω, αλλά επίσης το χρησιμοποιούν εν μέρει και κάποιοι με δεξιό υπόβαθρο, κάτι που φυσικά δεν θεωρώ σωστό και κάτι στο οποίο πρέπει να βγούμε μπροστά» συνέχισε χαρακτηριστικά.

Στην πρόκληση της γερμανικής ενοποίησης, η χώρα «έχει κάνει πολλά, έχει καταφέρει πολλά» είπε η Μέρκελ, επαινώντας ειδικά την Σαξονία πως καλεί όσους αισθάνονται ότι έχουν εγκαταλειφθεί να συμμετέχουν στη συζήτηση και τη διαμόρφωση λύσεων -«αυτό είναι βιωμένη Δημοκρατία», είπε η Μέρκελ.

Και σημείωσε με νόημα: «Η ιστορική εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική, να γνωρίζω από πού προέρχομαι. Χρειαζόμαστε περισσότερη και καλύτερη Ιστορία στα γερμανικά σχολεία και βαθύτερη ενασχόληση με τη νεότερη Ιστορία, τόσο με την DDR όσο και με τον εθνικοσοσιαλισμό. Αυτό χρησιμεύει στο να καταλάβουμε πώς μας βλέπουν οι άλλες χώρες, πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και πώς μπορούμε να χτίσουμε με σωστό τρόπο το μέλλον μας».

Η εμπρηστική επίθεση στο τζαμί στη Δρέσδη είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η αστυνομία θα είναι ενισχυμένη κατά τη διάρκεια των τριήμερων εκδηλώσεων στη Δρέσδη. Η πλατεία της Όπερας και το κοντινό «μπαλκόνι πάνω από τον Έλβα» θα είναι το επίκεντρο των συναυλιών και των σόου, ενώ το πρωί της Δευτέρας θα τελεστεί οικουμενική θεία λειτουργία στην Φράουενκιρχε, ένα από τα πιο εύγλωττα σύμβολα της σύγχρονης γερμανικής Ιστορίας – είχε ισοπεδωθεί, όπως όλη η πόλη, στον βομβαρδισμό του ’45, και έπρεπε να γίνει η Επανένωση ώστε να χτιστεί από την αρχή με όσα ερείπια είχαν βρεθεί.

Β.Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ