Γυναίκα πρόσφυγας: Τι θέλουμε κι εμείς; «Ίσια» δικαιώματα

Αφήνουν τις οικογένειές τους για να δώσουν μια σκληρή μάχη. Η Οδύσσειά τους ξεκινά στην Ελλάδα όταν χωρίς χρήματα και στέγη αποφασίζουν να φροντίσουν ηλικιωμένους ανθρώπους, ορισμένοι από τους οποίους πάσχουν από άνοια. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για σύγχρονες «Πηνελόπες» αντικρίζοντας γυναίκες που κλείνονται για ατέλειωτες ώρες σε ένα σπίτι.

Συναντώντας τις γυναίκες αυτές, η ηθοποιός και συγγραφέας Μαρία Τσιμά διαπίστωσε, όπως ανέφερε στο in.gr, ότι οι υποθέσεις τους πυροδοτούν συνειρμούς σχετικούς µε την κρίση στην Ελλάδα και «αφορούν πλέον κι εμάς τους ίδιους που μπορεί να μετακινηθούμε σε άλλους τόπους για να επιβιώσουμε».

Τόνισε πως οι ιστορίες που συνέλεξε μέσα από μια σειρά συζητήσεων με γυναίκες από διαφορετικές εθνικότητες, από τη Σιέρα Λεόνε μέχρι τη Λιθουανία που βρέθηκαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, είναι πιο επίκαιρες από ποτέ δεδομένης της μεγάλης μετακίνησης πληθυσμών που συντελείται τους τελευταίους μήνες.

«Οι γυναίκες αυτές δεν μοιάζουν μακρινές, άρα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια του ξένου, την ώρα που συντελούνται μετακινήσεις εξαιτίας πολέμων», δήλωσε η κ. Τσιμά που ακούγοντας ιστορίες άλλοτε συγκινητικές, άλλοτε σκληρές και άλλοτε κυνικές, αποφάσισε να μεταφέρει τους προβληματισμούς της στο έργο Ίσια Δικαιώματα. Το έργο σε σκηνοθεσία Ελένης Γεωργοπούλου παρουσιάζεται στο θέατρο Vault.

Η παράσταση είναι ένας αναστοχασµός στην ετερότητα, το γήρας, τη μοναξιά, αλλά ταυτόχρονα και στα νέα ξεκινήματα, τη μητρότητα, την αισιοδοξία και την γυναικεία ταυτότητα. Ένας αναστοχασµός µε φωτεινή χροιά, που αναπόφευκτα πυροδοτεί συνειρμούς σχετικούς µε τη φυγή των νέων από την Ελλάδα, την έκρηξη των προσφυγικών ροών προς τη χώρα μας λόγω του πολέμου και τον επανασχεδιασμό του χάρτη των κρατών της υφηλίου, όπως ακριβώς αυτός συμβαίνει αυτή τη στιγμή.

«Αυτές οι γυναίκες άνοιξαν την καρδιά τους, µίλησαν για τη ζωή τους εδώ, για τα όνειρά τους, για τις στερήσεις τους και για το δικό τους σώµα. Οι περισσότερες είχαν χρόνια να δουν τα παιδιά τους ή τον άντρα τους, είχαν χάσει τους δικούς τους γονείς, είχαν γεννηθεί τα εγγόνια τους και συντηρούσαν αυτόν τον οικογενειακό ιστό µε φωτογραφίες που είχαν στα πορτοφόλια τους, µε Skype, µε αλληλογραφία και µε φωτογραφίες στα κινητά. Κάθε συνομιλία µε έκανε να θέλω να γνωρίσω κι άλλες γυναίκες γιατί κάθε µία ήταν ένας ολόκληρος κόσµος, που ανάλογα µε τη χώρα προέλευσης έκρυβε µια άλλη κουλτούρα και µια άλλη οπτική», επισήμανε η κ. Τσιμά.

Μίλησε για γυναίκες που αναζητούν μια νέα ταυτότητα έχοντας αφήσει πίσω τους έναν ολόκληρο κόσμο. Ορισμένες έχουν να αγγίξουν τα πρόσωπα των παιδιών τους για μια δεκαετία και άλλες δεν καταφέρνουν καν να κηδεύσουν τους γονείς τους που χάνονται όσο εκείνες παλεύουν για αξιοπρέπεια στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και γυναίκες που για χρόνια έχουν απαρνηθεί τον έρωτα και το κορμί τους μένει ανέγγιχτο.

Οι ηλικίες συνήθως κυμαίνονται από 30 έως 60 ετών, το μορφωτικό επίπεδο επίσης ποικίλει, ενώ οι περισσότερες γυναίκες που κάνουν αυτή τη δουλειά πασχίζουν να βγάλουν χρήματα ώστε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.

Η σχέση που οικοδομούν με τους ηλικιωμένους ανθρώπους διέπεται από εμπιστοσύνη και κατανόηση. Συχνά βρίσκουν στο πρόσωπο των ανθρώπων που φροντίζουν τον γονέα που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις γυναικών που φτάνουν στα όριά τους θέλοντας να ξεφύγουν από τον εγκλωβισμό. Ειδικά όταν οι ηλικιωμένοι πάσχουν από άνοια, η συνεννόηση γίνεται ακόμη δυσκολότερη και τότε επέρχονται συγκρούσεις.

Γυναίκα, σε μια στιγμή σύγχυσης και εκνευρισμού, χρησιμοποίησε βία όταν χτύπησε στα χέρια ηλικιωμένο. Τα περιστατικά όμως αυτά δεν συναντώνται συχνά, αφού οι ηλικιωμένοι φτιάχνουν ισχυρούς δεσμούς με τις γυναίκες που τους φροντίζουν εάν αναλογιστεί κανείς ότι «τους βλέπουν ακόμη και γυμνούς όταν τους πλένουν».

Η κ. Τσιμά με συγκίνηση θυμάται την Λορέτα από τη Σιέρα Λεόνε να διαβάζει την Ιθάκη του Καβάφη και να της λέει: «Τι θέλουμε κι εμείς; Ίσια δικαιώματα». Η φράση αυτή έδωσε στη συγγραφέα την ιδέα για τον τίτλο του έργου.

Συγκινήθηκε κι όταν μια γυναίκα μιλούσε στο Skype με την κόρη της και της φώναζε για το τατουάζ που είχε κάνει. Αργότερα όμως είδε ότι οι λέξεις του ήταν «μαμά».

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ