Μαρία Φιλίνη: Δεν υπάρχει κανένας σεβασμός στην τέχνη από την πολιτεία

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ξεκίνησε από το Ναύπλιο για να έρθει στην Αθήνα και να σπουδάσει Οικονομικά. Την κέρδισε όμως το θέατρο και ο κινηματογράφος. Οι συνεργασίες της δεν άργησαν να τη μυήσουν στο χώρο της υποκριτικής, με τις συμμετοχές της στο Φεστιβάλ Αθηνών και σε ταινίες όπως η «Έκρηξη» και το «Interruption» να την αναδεικνύουν. Η Μαρία Φιλίνη, που αποφάσισε πριν από μερικά χρόνια να ιδρύσει με συνεργάτες της το Skrow Theater, πρωταγωνιστεί στον «Καλόγερο» που ανεβαίνει στο Skrow σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου.

Αναφερόμενη στην παράσταση, σημειώνει στο in.gr πως εντοπίζονται σημαντικές ομοιότητες με τον «Φάουστ» του Γκαίτε, ενώ το κοινό παρακολουθεί μια κριτική πάνω στη θρησκεία. Τόσο η καταπίεση όσο και η δικαιοσύνη βρίσκονται στη βασική θεματική ατζέντα του έργου του Μάθιου Λιούις, ενός έργου που βρίσκει αντίκρισμα στον 21ο αιώνα.

Αναλύοντας τα νοήματα της παράστασης, η κ. Φιλίνη μιλά για τη θέση της ηθικής στη σημερινή εποχή, για την «έλλειψη σεβασμού» από την μεριά της πολιτείας στον πολιτισμό, αλλά και για το «συγκινητικό» εκείνο στοιχείο που διαφαίνεται μέσα από τις θεατρικές δουλειές. Ακόμη, αναφέρεται στην συνεργασία της με τον Σύλλα Τζουμέρκα και τον Γιώργο Ζώη, ενώ δεν ξεχνά το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενης Ηθοποιού που απέσπασε για την «Έκρηξη».

Πρωταγωνιστείτε στον «Καλόγερο», σε μια παράσταση που είναι εμφανείς οι ακραίες καταστάσεις ως αποτέλεσμα της έλλειψης γνώσεων
Η παράσταση είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα «Καλόγερος» του Μάθιου Λιούις , και αφηγείται την ιστορία αυτή. Το έργο έχει όλα τα στοιχεία του γοτθικού μυθιστορήματος, γράφτηκε πριν το Φάουστ και έχει πολλά κοινά με αυτό. Υπάρχει το παιχνίδι μεταξύ του κακού και του καλού και ερωτήματα γύρω από το Θείο. Με ένα τρόπο βλέπουμε την αναζήτηση του ανθρώπου προς τη γνώση. Ο Καλόγερος όμως δεν ξεκινά να συνάψει μια συμφωνία με τον διάβολο για να αποκτήσει τη γνώση. Αυτό που τον παρασέρνει περισσότερο είναι έρωτας, τον οποίο έχει αποκλείσει, και είναι μια γνώση. Παρασύρεται από αυτό το συναίσθημα σαν να είναι μια γνώση. Οδηγείται σε ακραίες καταστάσεις σε ένα έργο που έχει να κάνει πολύ με την καταπίεση.

Μιλάτε για καταπίεση σε μια εποχή που το αίσθημα αυτό χτυπά όλο και πιο συχνά την «πόρτα»
Στον «Καλόγερο» υπάρχει και μια κριτική για το δογματισμό και την θρησκεία. Υπάρχει μια αντιστοιχία με το σήμερα, που ακόμα γίνονται πόλεμοι για θρησκευτικούς λόγους. Στην ουσία όμως δεν γίνονται ποτέ για τους λόγους αυτούς. Το έργο έχει να κάνει με μια σάπια τότε εκκλησία της Ιεράς Εξέτασης μέσα στην οποία γίνονταν εγκλήματα, αλλά καταδίκαζε ανθρώπους χωρίς δεύτερη σκέψη. Η ηθική και η δικαιοσύνη τονίζονται, ακόμη, πολύ μέσα στο έργο.

Πώς αντιλαμβανόμαστε την ηθική σήμερα;
Δυστυχώς ο άνθρωπος δυσκολεύεται να βρει το δρόμο προς τη γενναιοδωρία, την συντροφικότητα και την αγάπη. Θεωρούμε ότι πιο εύκολο είναι να κάνουμε το αντίθετο. Να κλεινόμαστε, να γινόμαστε επιθετικοί και νάρκισσοι. Το ατομικό είναι πολύ έντονο, οπότε με ένα τρόπο η ηθική έχει αλλάξει.

Είστε από τα ιδρυτικά μέλη του Skrow theater. Η λειτουργία του θεάτρου ξεκίνησε μέσα στην κρίση. Θα λέγατε ότι η κίνηση αυτή εμπεριείχε ρίσκο;
Όταν το ξεκινήσαμε δεν αισθανόμασταν άνετα γιατί πήραμε ένα ρίσκο. Από την άλλη δεν αισθανόμασταν ότι μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο εκείνη τη στιγμή. Με τον Βασίλη Μαυρογεωργίου και την Κατερίνα Μαυρογεώργη είμαστε εδώ και 15, περίπου, χρόνια συνεργάτες, είχαμε δουλέψει σε άλλους χώρους και δεν αισθανόμασταν ότι μπορούσαμε να δουλέψουμε με τους όρους που θέλαμε.

Είστε ικανοποιημένοι από την πορεία του θεάτρου;
Είμαστε, αλλά το θέατρο απαιτεί πολλή δουλειά γιατί το διαχειριζόμαστε οι ίδιοι. Από την καθαριότητά του μέχρι και τις παραστάσεις που ανεβαίνουν. Ο χώρος βγάζει τα έξοδά του και εμείς ένα μικρό εισόδημα.

Οι ηθοποιοί συχνά καλούνται να κάνουν παραπάνω από μια δουλειές
Είναι φοβερά συγκινητικό το πώς οι άνθρωποι δουλεύουν για τις παραστάσεις και πολλές φορές χωρίς χρήματα. Δεν νομίζω ότι γίνεται σε πολλές χώρες αυτό.

Βλέπουμε θεατρικές ομάδες να ανεβάζουν παραστάσεις δωρεάν για το κοινό και άλλες να ρίχνουν κατά πολύ τις τιμές των εισιτηρίων
Μου φαίνεται πολύ παρηγορητικό το γεγονός ότι δημιουργούνται ομάδες που παλεύουν μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό της κρίσης και της απογοήτευσης. Μου φαίνεται ζωντανό ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Το ότι γίνονται δουλειές το εκλαμβάνω ως ένα είδος αντίδρασης. Ο κόσμος ακόμη έρχεται στο θέατρο και τα τελευταία χρόνια περισσότερο, πράγμα που έχει να κάνει με την επικοινωνία. Οι άνθρωποι έχουν μεγάλη ανάγκη να επικοινωνήσουν και να μοιραστούν σκέψεις με άλλους που βρίσκονται μέσα στον ίδιο χώρο. Το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός επικοινωνίας.

Δεδομένου ότι, όπως λέτε, το θέατρο είναι ένας οργανισμός επικοινωνίας, θα μπορούσε να δοθεί αρωγή από την πολιτεία ώστε να στηριχθεί η τέχνη αυτή;
Θα έπρεπε, αλλά δεν είμαι καθόλου αισιόδοξη γι’αυτό. Η κατάσταση της χώρας δεν θα επιτρέψει τη στήριξη για πολλά ακόμη χρόνια, και δεν βλέπω ο πολιτισμός να είναι μέσα στις προτεραιότητες της χώρας. Τα τελευταία χρόνια έχω ταξιδέψει με την ομάδα Blitz στο εξωτερικό, στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, και εκεί καταλαβαίνεις τι κάνει μια χώρα για τον πολιτισμό. Είναι αξιοπρόσεκτος ο σεβασμός που δείχνουν τα κράτη αυτά προς την τέχνη.

Στην Ελλάδα, λέτε, πως η πολιτεία δεν δείχνει τον απαιτούμενο σεβασμό στην τέχνη
Όχι δεν τον δείχνουμε και δεν υπάρχει πίστη. Εδώ υπάρχουν τόσοι φοβεροί καλλιτέχνες που είναι αβοήθητοι από την πολιτεία. Θα μπορούσε, αν όχι οικονομικά, να βοηθήσει με άλλους τρόπους η πολιτεία και όχι να αντιμετωπίζει τον πολιτισμό ως τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένας σεβασμός. Πιστεύω όμως πως αυτό κάποια στιγμή θα αλλάξει γιατί έρχονται νέες γενιές που έχουν ορμή και δύναμη.

Έχετε συνεργαστεί και με το Ελληνικό Φεστιβάλ. Πώς κρίνετε την τοποθέτηση του Γιαν Φαμπρ στην καλλιτεχνική διεύθυνση του συγκεκριμένου φορέα;
Είναι πολύ αξιόλογος ο Γιαν Φαμπρ, αλλά περιμένω να δω πότε και πώς θα λειτουργήσει το Φεστιβάλ γιατί ξέρω ότι όλες οι παραγωγές που ήταν για το καλοκαίρι εκκρεμούν. Δεν μπορώ να βγάλω κάποιο συμπέρασμα πριν δω τι θα γίνει.

Έχουν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές στο πολιτιστικό τοπίο
Σε όλους τους φορείς που έχει αλλάξει η ηγεσία δεν έχουν γίνει ακόμη πράγματα, οπότε περιμένω να δω για να κρίνω

Η λογοκρισία παίρνει θέση στην τέχνη;
Θα μπορούσε να γίνει απτή πραγματικότητα, δεν νομίζω όμως πως ο κίνδυνος αυτός είναι απόλυτα υπαρκτός. Ελπίζω πως είναι κάτι παροδικό που έχει να κάνει με την κρίση, με όλο αυτό το ανακάτεμα.

Έχετε ασχοληθεί με τον κινηματογράφο και μάλιστα έχετε αποσπάσει το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενης Ηθοποιού στις Νύχτες Πρεμιέρας για την ταινία «Έκρηξη» του Σύλλα Τζουμέρκα
Ήταν η πρώτη μου ταινία και οι συνθήκες ήταν άψογες σε κάθε επίπεδο. Ο Σύλλας Τζουμέρκας ήταν ο πρώτος άνθρωπος που με εμπιστεύτηκε στον κινηματογράφο, με στήριξε και μου έμαθε πράγματα που δεν ήξερα. Μου έδωσε έμπνευση και αγάπη. Αισθάνομαι μεγάλη εκτίμηση και ευγνωμοσύνη απέναντί του.

Έχετε συνεργαστεί και με τον Γιώργο Ζώη για το «Stage Fright» και το «Interruption»
Ο Γιώργος Ζώης έφτιαξε ένα ιδιαίτερο σενάριο (Interruption) με τόσα άτομα και χαίρομαι που συμμετείχα σε αυτό. Όπως και ο Σύλλας πιστεύει στην ομαδικότητα και σε κάνει να νιώθεις ότι συμμετέχεις στην παραγωγική διαδικασία. Ο Γιώργος Ζώης είναι πολύ ιδιαίτερος και ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης. Το «Interruption» είναι μια θαρραλέα ταινία γιατί ο σκηνοθέτης είχε μια ιδέα και την πήγε μέχρι το τέρμα της χωρίς να βάλει νερό στο κρασί του.

Πληροφορίες για τον «Καλόγερο»

Skrow Theater, Αρχελάου 5, Παγκράτι
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Κάθε Kυριακή στις 22:30 και Δευτέρα, Τρίτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων: 12 € γενική είσοδος, 8 € φοιτητικό & ανέργων, 5 € ΑΜΕΑ & ατέλεια

entertainment.in.gr