Οινούσσα: επιφανών ναυτών πάσα θάλασσα τάφος

Επιφανών ναυτών πάσα θάλασσα τάφος: οι λέξεις αυτές, που είναι χαραγμένες στο μνημείο του Αφανούς Ναύτη, στην πλατεία Ναυτοσύνης της Οινούσσας (Αιγνούσας), φανερώνουν την άρρηκτη σχέση της γραφικής πολιτείας του Βορείου Αιγαίου με τη θάλασσα, το πέλαγος, το υγρό στοιχείο.

Έργο του γλύπτη Λ. Λαμέρα, το ανάγλυφο, που ανεγέρθηκε το 1952 με δαπάνη του Σπύρου Αντωνίου Λαιμού και των παιδιών του στη μνήμη της συζύγου και μητέρας τους, Ειρήνης Σ. Λαιμού, τοποθετήθηκε αρχικά (1953) στο δημοτικό κήπο και
μεταφέρθηκε αργότερα (1984) στην πλατεία.

Τη μακρά ναυτική παράδοση του νησιού αλλά και την αίγλη του παρελθόντος μαρτυρούν τα πετρόχτιστα κεραμοσκεπή
σπίτια και αρχοντικά καπεταναίων και εφοπλιστών, τα ωραία δημόσια κτίρια, τα όμορφα σοκάκια.

Είναι ευρέως γνωστό ότι ανάμεσα στους απόδημους Οινουσσιώτες συγκαταλέγονται επιφανείς εφοπλιστές, με πρωταγωνιστικό
ρόλο στη σύγχρονη παγκόσμια ναυτιλία.

Ο Αϊ-Νικόλας, ο διαχρονικός προστάτης του αιγνουσιώτη ναυτικού στα θαλασσινά ταξίδια του, είναι ο πολιούχος της Οινούσσας. Τάματα ναυτικών και λείψανα αγίων φυλάσσονται στο ναό του, που φέρει ωραίες τοιχογραφίες.

Η αύρα των καραβοκύρηδων ξεπηδά από κάθε μνημείο και κτίσμα της Οινούσσας: τη Χάλκινη Γοργόνα, που υποδέχεται τους επισκέπτες ακουμπώντας πάνω σε ένα βράχο, την Οινουσσία Μητέρα (1979), δωρεά του Στεφάνου Διαμ. Πατέρα, τα αγάλματα των μεγάλων ευεργετών, το ναυτικό όμιλο και τα ναυτικά εκπαιδευτήρια, προπάντων δε το εξαίρετο Ναυτικό Μουσείο.

Το εν λόγω Μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1991 από τον Νικόλαο Σπ. Λαιμό, αντικατέστησε παλαιότερο ναυτικό μουσείο, που είχαν δημιουργήσει το 1965 κάτοικοι του νησιού.

Στα εκθέματά του περιλαμβάνονται πίνακες ζωγραφικής (πλοιογραφίες) του χιώτη θαλασσογράφου Αριστείδη Γλύκα, μοντέλα εμπορικών πλοίων των Οινουσσών, μοντέλα πλοίων κατασκευασμένα από γάλλους αιχμαλώτους των Ναπολεόντειων Πολέμων, ναυτικά όργανα διαφόρων μεγεθών και εργαλεία καραβομαραγκών, παλαιές φωτογραφίες, συλλογή όπλων 18ου και 19ου αιώνα.

Αξίζει να προστεθεί ότι με δαπάνες εφοπλιστικής οικογένειας του νησιού, αυτής των Πανάγου και Αικατερίνης (Κατίγκως) Πατέρα, οικοδομήθηκε και η μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, στη θέση «Τσελεπή».

Το καθολικό της μονής, που εγκαινιάστηκε το 1965, κοσμούν αγιογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν με βάση σχέδια του Φώτη Κόντογλου.

Οινούσσα: ο τόπος όπου άνθρωποι και αγάλματα έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στη θάλασσα.