Υπόθεση «ύπουλης αφόδευσης» δημιουργεί δικαστικό προηγούμενο

Το δικαστήριο βάφτισε την υπόθεση «το μυστήριο του ύπουλου αφοδεύοντα»: δύο εργαζόμενοι στις ΗΠΑ που υποβλήθηκαν σε γενετικές εξετάσεις από τον εργοδότη τους, προκειμένου να ανακαλυφθεί αυτός που αφόδευσε επανειλημμένα στις αποθήκες της εταιρείας, είναι οι πρώτοι που δικαιώνονται με βάση τη νομοθεσία για την προστασία των γενετικών δεδομένων.

Ο νόμος του 2008, γνωστός ως GINA (Genetic Information Non Discrimination Act) απαγορεύει στους εργοδότες να ζητούν γενετικά δεδομένα ή να τα χρησιμοποιούν για τη λήψη αποφάσεων όπως η απόλυση, η πρόσληψη ή η προαγωγή. Απαγορεύει επίσης στις ασφαλιστικές εταιρείες να χρησιμοποιούν τέτοιες πληροφορίες για να αποφασίσουν αν θα προσφέρουν κάλυψη.

Η πρώτη υπόθεση που εκδικάζεται βάσει του GINA αφορά δύο υπαλλήλους της Atlas Logistics Group Retail Services, μιας εταιρείας διανομής μαναβικής, οι οποίοι κλήθηκαν το 2012 να δώσουν δείγματα σάλιου για τεστ DNA. Στόχος ήταν να συγκριθεί το γενετικό υλικό τους με το DNA από τα κόπρανα που είχαν βρεθεί επανειλημμένα στις αποθήκες της εταιρείας.

Οι εργαζόμενοι έδωσαν το υλικό που τους ζητήθηκε και αθωώθηκαν από τις εξετάσεις για τη «μυστηριώδη ύπουλη αφόδευση».

Λίγους μήνες αργότερα υπέβαλαν αγωγή κατά του εργοδότη, και οι δικαστές απέρριψαν τον ισχυρισμό του εργοδότη ότι οι γενετικές εξετάσεις ήταν νόμιμες επειδή δεν αφορούσαν το ιστορικό ιστορικό των εναγόντων.

Οι εργαζόμενοι δικαιώθηκαν από ομοσπονδιακό δικαστήριο της Τζόρτζια, το οποίο τους επιδίκασε αποζημίωση 2,25 εκατομμυρίων δολαρίων.

«Είναι μια εφαρμογή του νόμου που κανείς δεν θα περιμέναμε ούτε σε ένα εκατομμύριο χρόνια» σχολιάζει στο δικτυακό τόπο του Nature ο Τζον Κόνλεϊ, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Τσάπελ Χιλ και αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Genomics Law Report, η οποία ειδικεύεται σε θέματα γενετικής στο Δίκαιο.

«Η απόφαση όμως δεν είναι καθόλου αμφιλεγόμενη: δεν μπορείς να χρησιμοποιείς γενετικές εξετάσεις για να προβείς σε απολύσεις» επισημαίνει.

Η παράξενη υπόθεση αναμένεται τώρα να αποτελέσει προηγούμενο σε επόμενες υποθέσεις.

H Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών Απασχόλησης, μια κυβερνητική υπηρεσία που προστατεύει από διακρίσεις στην αγορά εργασίας, έχει ήδη καταγγείλει περισσότερες εκατοντάδες περιπτώσεις που σχετίζονται με τη νομοθεσία GINA, και θα μπορούσαν τελικά να φτάσουν στα δικαστήρια.

Και οι υποθέσεις έρχονται με ολοένα μεγαλύτερο ρυθμό: από τις 201 το 2010 εκτινάχθηκαν στις 333 το 2014.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ