Γιατί ανησυχεί την Άνγκελα Μέρκελ η κάλπη της Βαυαρίας

Θρίαμβοι και πανηγυρισμοί στο Μόναχο για το αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ, σήμα κινδύνου για το μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού της καγκελαρίου στο Βερολίνο: Οι κάλπες στο υπερήφανο κρατίδιο της Βαυαρίας έδωσαν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στους Χριστιανοκοινωνιστές αλλά καταβαράθρωσαν τους Φιλελεύθερους (FDP) όσο πιο ταπεινωτικά γινόταν.

Ανησυχία στο CDU για επανάληψη του σεναρίου στις κάλπες της Κυριακής για το Μπούντεσταγκ, πανικός στο FDP που ξεκινά εκστρατεία «ελεημοσύνης», στενεύουν τα πράγματα για τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και τους Πράσινους.

Συνοπτικά, στην κάλπη της Βαυαρίας το CSU (αδελφό κόμμα του CDU της Μέρκελ) ανέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία στο κρατίδιο, το SPD ενισχύθηκε ελάχιστα στο 20,6% και οι Πράσινοι υποχώρησαν (ακόμη λιγότερο) στο 8,6% ενώ το μέχρι πρότινος συγκυβερνών FDP πετάχθηκε κακήν κακώς έξω από το κοινοβούλιο του κρατιδίου με 3,3%. Όσο κι αν η «ιδιαίτερη» Βαυαρία δεν ενδείκνυται για ανεμοδείκτης του πολιτικού κλίματος, το αποτελέσμα ανακεφαλαιώνει τα δεδομένα πριν τις ομοσπονδιακές κάλπες.

Κανονικά, μία τέτοια ισχυρή επάνοδος του (παραδοσιακά κυρίαρχου στη Βαυαρία) στρατοπέδου της κεντροδεξιάς θα έπρεπε να προκαλεί ανακούφιση στο CDU. Όχι όμως όταν με αυτό επιβεβαιώνεται το χειρότερο σενάριο της έξωσης του FDP, του «προτιμώμενου εταίρου» των Χριστιανοδημοκρατών.

Το ποσοστό των Φιλελεύθερων δεν μειώθηκε απλώς, αλλά κόπηκε κάτω από το μισό και το κόμμα έμεινε εκτός νυμφώνος. Εάν την ερχόμενη Κυριακή γίνει το ίδιο και στο Μπούντεσταγκ, η Μέρκελ -πρώτη μεν με διαφορά, αλλά που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ελπίζει σε αυτοδυναμία σαν εκείνη του CSU- θα δει τον νυν κυβερνητικό συνασπισμό να περνά στην ιστορία και θα πρέπει να επιδιώξει συνεργασίες με τους λιγότερο επιθυμητούς Σοσιαλδημοκράτες ή ακόμη και τους Πράσινους.

Θεωρητικά, το γερμανικό εκλογικό σύστημα θα μπορούσε να δώσει το παραθυράκι της διπλής ψήφου. Η ισχυρή δηλαδή βάση των Χριστιανοδημοκρατών θα μπορούσε να ψηφίσει στην επιλογή για κόμμα το CDU και στην επιλογή υποψηφίου στελέχη του FDP.

Εκστρατεία λοιπόν με αυτόν τον στόχο ξεκινά το πανικόβλητο επιτελείο των Φιλελεύθερων. «Πρέπει να εξηγήσουμε στον κόσμο πως είναι σκόπιμο να πάει στην κάλπη μοιράζοντας την ψήφο του, εάν θέλει να κρατήσει στην θέση του τον αστικό κυβερνητικό συνασπισμό» είπε στην Leipziger Volkszeitung ο Βόλφγκανγκ Κούμπικι, ανώτατο στέλεχος του κόμματος .

Να ψηφίσουν «τον συνασπισμό CDU και FDP» κάλεσε τη Δευτέρα τους πολίτες και ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Πάτρικ Ντόρινγκ.

Το σύστημα της μοιρασμένης ψήφου είναι η τελευταία ελπίδα των Φιλελεύθερων και είναι δοκιμασμένο –με παταγώδη αποτυχία. Το ίδιο είχε γίνει και στην Κάτω Σαξονία, αλλά η ελεημοσύνη των Χριστιανοδημοκρατών ψηφοφόρων έκοψε από τις δυνάμεις του CDU και έδωσε τελικά το κρατίδιο στην αντιπολίτευση με μία έδρα διαφορά.

Σε τέτοια βοήθεια λοιπόν δεν μπορούν να υπολογίζουν οι Φιλελεύθεροι, καθώς, μετά το πάθημα της Κάτω Σαξονίας, οι Χριστιανοδημοκράτες κρατούν την στάση πως όποιος θέλει το CDU, πρέπει να ψηφίσει CDU (και μόνο).

Από το να γίνει ακόμη πιο επισφαλής η συνολική δυναμική στο Μπούντεσταγκ, με ενίσχυση του μπλοκ της αντιπολίτευσης, η Μέρκελ θα προτιμήσει να συνεργαστεί με τους Σοσιαλδημοκράτες -ενδεχόμενο που καταλήγει προς το παρόν να διαφαίνεται και το πιθανότερο σε περίπτωση ναυαγίου του FDP.

Όσον αφορά το CDU τέλος, η νίκη του κεντροδεξιού στρατοπέδου στη Βαυαρία εγείρει και την οξύμωρη απειλή του εφησυχασμού: Η αυτοδυναμία της 15ης Σεπτεμβρίου μπορεί να κρατήσει μέρος των ψηφοφόρων στα σπίτια τους στις 22 Σεπτεμβρίου. Εναντίον αυτής της «χαλάρωσης» είχε προειδοποιήσει η καγκελάριος, επισείοντας τον κίνδυνο του άσχημου ξυπνήματος την ερχόμενη Δευτέρα.

Στην αντίπερα όχθη του κεντροαριστερού στρατοπέδου τα πράγματα δεν είναι πιο ευοίωνα. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) όντως είναι το μοναδικό κόμμα (εκτός από το CSU) που ενισχύθηκε στις βαυαρικές κάλπες, αλλά με μόλις δύο μονάδες.

Ναι μεν είναι καλύτερο από τις δημοσκοπήσεις, και ναι μεν η αυξημένη προσέλευση στις κάλπες το ευνόησε, αλλά το ταπεινό 20,6% που κατάφερε δεν είναι αποτέλεσμα που να δίνει το δικαίωμα στο SPD να κατεβαίνει στις κάλπες της Κυριακής με αέρα νικητή.

Kαι ακόμη χειρότερα όταν αυτή η ενίσχυση στο SPD φαίνεται ότι στοίχισε στους Πράσινους, η δύναμη των οποίων μειώθηκε στο 8.6%. Καθώς διακηρυγμένος στόχος του SPD είναι να συγκυβερνήσει με τους Πράσινους, η έγνοια του για το κόμμα είναι ανάλογη της ανησυχίας του CDU για το FDP.

Αυτό που παρηγορεί τους Σοσιαλδημοκράτες είναι τουλάχιστον ότι κάτι τέτοιο θα ενισχύσει τις πιθανότητες ενός μεγάλου συνασπισμού -κάτι που όλο και περισσότεροι στο SPD αισθάνονται ότι είναι πιο ρεαλιστική οδός για να αποφύγουν να βρεθούν ξανά στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ο αστάθμητος κίνδυνος θα ήταν σε αυτήν την περίπτωση μόνο η συνεργασία CDU και Πράσινων.

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ