Υβριδικά κουνούπια προκάλεσαν την εξάπλωση του ιού του Δυτικού Νείλου το 2010

Υβριδικοί πληθυσμοί κουνουπιών στη Βόρεια Ελλάδα που ταυτοποιήθηκαν από ερευνητές του Πανεπιστημίου Κρήτης, είναι πιθανόν να ευθύνονται για την αύξηση των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου, που καταγράφηκε το 2010.

Πορτογάλοι και Έλληνες ερευνητές μελέτησαν συστηματικά τα κουνούπια φορείς του ιού του Δυτικού Νείλου, στη Θεσσαλονίκη και τον Μαραθώνα, κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο σοβαρές επιδημίες του ιού στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες, με 262 κρούσματα και 35 θανάτους στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, το 2010.

Η εργασία με τους υβριδικούς πληθυσμούς κουνουπιών δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Infection, Genetics and Evolution, ενώ μέρος της έρευνας έγινε στο πλαίσιο προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε από την Αναπτυξιακή Νομού Θεσσαλονίκης (ΑΝΕΘ).

Χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία μοριακής βιολογίας, οι ερευνητές ταυτοποιήθηκαν γενετικά κουνούπια του γένους Culex από τις περιοχές των κρουσμάτων και αντίστοιχες οικο-εντομολογικά εστίες στο Μαραθώνα, όπου δεν υπήρχαν κρούσματα τη συγκεκριμένη περίοδο.

«Εκτός από τα «συνηθισμένα» κουνούπια Culex, που τρέφονται αποκλειστικά είτε από πουλιά (pipiens form, ορνιθόφιλα), είτε από θηλαστικά (molestus form, ανθρωπόφιλα), βρέθηκε ένας σημαντικός αριθμό υβριδίων, που προέρχονται από σχετικά σπάνιες διασταυρώσεις μεταξύ των δύο πληθυσμών κουνουπιών, στα χωριά του νομού Θεσσαλονίκης και Πέλλας όπου παρατηρήθηκαν τα κρούσματα του ιού τη συγκεκριμένη περίοδο» αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιάννης Βόντας.

Όπως εξηγεί, οι υβριδικοί αυτοί πληθυσμοί είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι επιδημιολογικά, γιατί τρέφονται τόσο από πουλιά όσο και από θηλαστικά, κάτι το οποίο αυξάνει πολύ τον κίνδυνο της άμεσης μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου από τα πουλιά (τα οποία αποτελούν τη δεξαμενή του ιού) προς τον άνθρωπο.

Η παρουσία υβριδικών πληθυσμών και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως και η πιθανή συσχέτιση της συχνότητάς τους με τα κρούσματα ιού του Δυτικού Νείλου που αναφέρθηκαν το 2012 στην Αθήνα, είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή, υπό διερεύνηση.

Παράλληλα, εκτιμά, με βάση και τις απόψεις ορνιθολόγων, ότι η παρουσία μεγαλύτερου αριθμού και ποικιλίας πτηνών στην Βόρεια Ελλάδα, πιθανόν εξαιτίας της σχετικής γειτνίασης με το κανάλι εισόδου του Βοσπόρου, ενδέχεται επίσης να σχετίζεται με τα αυξημένα κρούσματα του ιού στη συγκεκριμένη περιοχή.

«Τα προβλήματα των κουνουπιών στην Ελλάδα και των ασθενειών που μεταφέρουν (μεταξύ των οποίων και η ελονοσία) αποτελούν ολοένα συχνότερα αντικείμενο συζήτησης στις ημερίδες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), απειλώντας άμεσα, τόσο τη δημόσια υγεία, όσο και την τουριστική οικονομία, σε μια κρίσιμη για τη χώρα μας συγκυρία», λέει ο κ. Βόντας.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος γίνεται κυρίως με εντομοκτόνα αλλά η χρήση τους πρέπει να γίνεται με προσοχή, αφενός με εστιασμένες επεμβάσεις ενάντια στους πραγματικούς φορείς, και αφετέρου με τα κατάλληλα κατά περίπτωση εντομοκτόνα.

Σημειώνεται ότι η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης συμμετέχει στο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την καταπολέμηση των φορέων της ελονοσίας στην Αφρική (AVECNET), και επίσης χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα «Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς» (IVCC-BMGF) για αντίστοιχη έρευνα.

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ