ΑΝΤΙΣΤΙΓΜΑ ΑΘΗΝΑ: Πόλη χωρίς διακρίσεις

Οκτώ στους 10 Αθηναίους θεωρούν δημόσιο κίνδυνο άτομα που προέρχονται από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Στην κορυφή των αρνητικών αντιλήψεων βρίσκονται οι χρήστες ουσιών, για τους οποίους το 57% των πολιτών εκτιμούν ότι αποτελούν δημόσιο κίνδυνο πάντα ή συχνά.

Ακολουθούν οι αποφυλακισμένοι με 46%, οι μετανάστες με 43%, οι ψυχικά νοσούντες με 35%, οι οροθετικοί HIV με 26%, οι άστεγοι με 18% και οι σωματικά ανάπηροι με 3%.

Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από έρευνα που διεξήγαγε η εταιρεία METRON ANALYSIS τον Ιούνιο του 2009, σε δείγμα 600 κατοίκων της Αθήνας, ηλικίας 18 ετών και άνω. Η έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου προγράμματος ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, το οποίο ξεκινά ο Δήμος Αθηναίων. Πρόκειται για ένα πολυετές πρόγραμμα κατά των διακρίσεων, των προκαταλήψεων και του κοινωνικού στιγματισμού, για ομάδες όπως οι ψυχικά ασθενείς, τα άτομα με σωματική αναπηρία, οι άστεγοι, οι μετανάστες, οι ασθενείς με AIDS, και άλλες κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, που πλήττονται από κοινωνικά στερεότυπα και στίγμα.

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΝΤΙΣΤΙΓΜΑ ΑΘΗΝΑ», οι στόχοι, οι δράσεις, τα αναμενόμενα αποτελέσματά του, καθώς και τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε για το κοινωνικό στίγμα και τον κοινωνικό αποκλεισμό, παρουσιάστηκαν σε Συνέντευξη Τύπου από το Δήμαρχο Αθηναίων, Νικήτα Κακλαμάνη.

Στη Συνέντευξη Τύπου μίλησαν η Μαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Επιστημονικά Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος, ο Παύλος Θεοδωράκης, Σύμβουλος Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δημάρχου Αθηναίων και Υπεύθυνος εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος, και η Aντζελα Σταθοπούλου, Research Director και Αντιπρόεδρος της METRON ANALYSIS, που είχε την ευθύνη της σχετικής έρευνας.

Αίσθηση προκάλεσε το εύρημα ότι το 48,2% των πολιτών θεωρούν ότι οι εν λόγω ομάδες σπάνια μπορούν να εργαστούν σε κανονικές δουλειές και το 35% ότι δεν μπορούν να εργαστούν ποτέ. Οι απόψεις αυτές είναι πιο έντονες στις ηλικίες 55 ετών και άνω.

Το 56% των ερωτηθέντων διακρίνεται από υψηλό δείκτη κοινωνικής απόστασης από τις ομάδες αυτές, το 33,2% μέτριο δείκτη και μόλις το 10,8% χαμηλό. Ο δείκτης αυτός σχετίζεται με το αν θα ανέχονταν να καθίσουν στο λεωφορείο δίπλα σε ένα τέτοιο άτομο, θα έμεναν σε διπλανό διαμέρισμα, θα νοίκιαζαν το σπίτι τους, θα έδιναν δουλειά ή θα παντρεύονταν κάποιον ή κάποια με τα συγκεκριμένα προβλήματα.

Επτά στους δέκα ερωτηθέντες (71,1%) συμφωνούν πολύ και το 22,9% αρκετά με την πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων να αναλάβει θετικές δράσεις για τις ομάδες αυτές. Περισσότεροι από τους μισούς, μάλιστα, εμφανίζονται διατεθειμένοι να μετάσχουν και οι ίδιοι στην προσπάθεια.

«Το να εθελοτυφλούμε, ως παγκόσμια κοινότητα, απέναντι σε υπαρκτά προβλήματα δεν αποτελεί ένδειξη υψηλού δείκτη πολιτισμού», τόνισε ο Δήμαρχος Αθηναίων, σημειώνοντας ότι δεν έχουμε το περιθώριο να υποκρινόμαστε πια:

«…Δίπλα στον κόσμο της προόδου, της ανάπτυξης και της ευημερίας, υπάρχει ένας κόσμος σχεδόν απροστάτευτος, εγκλωβισμένος στα αδιέξοδά του. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα οι Δήμοι, αποτελούν, λόγω της άμεσης και καθημερινής επαφής τους με τους πολίτες, έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες ανάπτυξης, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Για το λόγο αυτό, εμείς, στο Δήμο της Αθήνας, επιδιώκουμε τη μετάβαση της ευθύνης των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών από το κεντρικό στο τοπικό επίπεδο και το κάνουμε ήδη πράξη. Γιατί για εμάς ΟΛΟΙ είναι συμπολίτες μας. Και εμείς θέλουμε όλους του συμπολίτες μας ενταγμένους, συμμέτοχους και ενεργούς…», τόνισε ο Δήμαρχος Αθηναίων.

Υιοθετώντας τη σύνθεση που αντιπροσωπεύει ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης -είπε- σχεδιάζουμε παρεμβάσεις καταπολέμησης των διακρίσεων σε ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο πολιτικής, για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το δικαίωμα στη ζωή, για το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια και το σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, για την ισότητα έναντι του νόμου, τη μη πολιτισμική, θρησκευτική διάκριση και γλωσσική πολυμορφία, τα δικαιώματα του παιδιού, των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία και την αρχή νομιμότητας και αναλογικότητας αξιόποινων πράξεων και ποινών. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκε μια ομάδα εργασίας, που εργάστηκε σκληρά, για ενάμιση περίπου χρόνο, για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΤΙΣΤΙΓΜΑ ΑΘΗΝΑ», με επικεφαλής τηνΜαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Ελάτε λοιπόν όλοι μαζί να εμπεδώσουμε νοοτροπίες που επιβάλουν να μην κλείνουμε τα μάτια και τα στόματα μπροστά σε υπαρκτά προβλήματα», υπογράμμισε ο κ. Κακλαμάνης: «Ελάτε να αποτελέσουμε την ασπίδα προστασίας για τους συνανθρώπους μας. Να κάνουμε τις κοινωνίες μας ελεύθερες από διακρίσεις, αποκλεισμούς και στερήσεις. Και να οικοδομήσουμε πόλεις χωρίς σκιές».

Η κυρία Οικονόμου – Λαλιώτη, έδωσε ένα θεωρητικό πλαίσιο για το στίγμα, τις διαστάσεις και τις συνέπειές του και μίλησε για τις ομάδες του πληθυσμού που είναι ευάλωτες στον κοινωνικό στιγματισμό. Αναφερόμενη στην ομάδα των ψυχικά ασθενών, παρουσίασε την επιστημονική εμπειρία από το Πρόγραμμα «αντι-στίγμα» του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), καταλήγοντας στις δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΤΙΣΤΙΓΜΑ ΑΘΗΝΑ».

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας για το στίγμα στο Δήμο Αθηναίων, η κυρία Οικονόμου – Λαλιώτη μίλησε για μια «ενδιαφέρουσα σύμπτωση και ένα ελπιδοφόρο εύρημα», που προκύπτει από τον παραλληλισμό της πρόσφατης αυτής έρευνας με παλαιότερη έρευνα που είχε εκπονηθεί από το ΕΠΙΨΥ σε περιοχές όπου επρόκειτο να δημιουργηθούν στεγαστικές δομές για ψυχικά ασθενείς.

Η έρευνα αυτή έδειξε ότι παρά τις τότε θορυβώδεις αντιδράσεις μιας μικρής μειοψηφίας, μεγάλη μερίδα του πληθυσμού ήταν θετικά διακείμενη ως προς την παροχή βοήθειας στα άτομα με ψυχική ασθένεια και δεν είχε πρόθεση να αναλάβει δράση εναντίον της στέγασής τους στην περιοχή.

«Χαρακτηριστικό είναι, πάντως, ότι και στις δύο έρευνες φάνηκε να υπάρχει μια «σιωπηλή» πλειοψηφία, που, αν και ανενεργή, δήλωσε θετικά διακείμενη απέναντι στις ομάδες που στιγματίζονται και διατεθειμένη να συμβάλει στον αποστιγματισμό τους. Αυτή τη πλειοψηφία πρέπει να κινητοποιήσουμε, να την καταστήσουμε ενεργό συμμέτοχο στην προσπάθειά μας να καταπολεμήσουμε το στίγμα και τις διακρίσεις.

Είναι ένας κόσμος έτοιμος να ανταποκριθεί στο κάλεσμα για να αποσταθεροποιήσουμε την κυριαρχία της προκατάληψης και να αλλάξουμε τη στάση της κοινωνίας μας απέναντι στα πιο ευάλωτα και «διαφορετικά» μέλη της», είπε κλείνοντας ηκυρία Οικονόμου-Λαλιώτη.

Το κεντρικό μήνυμα του προγράμματος είναι: «ΑΝΤΙΣΤΙΓΜΑ ΑΘΗΝΑ – Πόλη χωρίς διακρίσεις» σημείωσε ο κ. Θεοδωράκης, Σύμβουλος Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δημάρχου Αθηναίων και Υπεύθυνος εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος.

Σκοπός του είναι να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες κατά των διακρίσεων και να συμπράξει στην οικοδόμηση μιας σύγχρονης κοινωνικής αντίληψης για το σεβασμό στην ιδιαιτερότητα του ατόμου και την ανάγκη καταπολέμησης κάθε πράξης, ενέργειας ή παράληψης όλων μας, που μπορούν να οδηγήσουν σε διακρίσεις, στιγματισμό και προκατάληψη.

Οι στόχοι του προγράμματος είναι:

• Η αμφισβήτηση των στάσεων και της συμπεριφοράς που ενισχύουν τις διακρίσεις, δημιουργούν καταστάσεις στιγματισμού ευπαθών κοινωνικά ομάδων και ατόμων και καλλιεργούν αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα.
• Η ενημέρωση των πολιτών της Αθήνας, αλλά και της υπόλοιπης χώρας, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής προέλευσης, θρησκείας ή ιδεολογίας, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.
• Η κινητοποίηση των πολιτών, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με το πρόβλημα και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την καταπολέμηση των διακρίσεων και η συστράτευση όλων στην κατεύθυνση αυτή.
• Η υποστήριξη μέτρων, ενεργειών, δράσεων, σχεδίων και δραστηριοτήτων, που ευνοούν την πολυμορφία και καταπολεμούν τα αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα, το στιγματισμό και τις διακρίσεις, αλλά και τις βασικές αιτίες που τα δημιουργούν.

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης αναπτύσσεται σε 5 οριζόντιους άξονες

• Ενημέρωση & Εκπαίδευση
• Δημιουργία του δικτυακού Τόπου (portal) αφιερωμένου στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες
• Διαδραστικές επικοινωνιακές Δράσεις,
• Δράσεις για τους Νέους
• Θεσμικές Παρεμβάσεις, όπως «Δίκτυα καταπολέμησης των διακρίσεων, Συνεργασίες με φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, Δράσεις συνηγορίας και υποστήριξης και Σύσταση παρατηρητηρίου για το κοινωνικό στίγμα».

health.in.gr