Υπολογιστές αποκρυπτογραφούν τα μυστηριώδη «κομποσκοίνια» των Ίνκας

36

Τα «κίπου», χρωματιστά κορδόνια με σειρές από περίτεχνους κόμπους, χρησιμοποιούνταν από λογιστές των Ίνκας για την καταγραφή των φόρων και άλλων παρόμοιων στοιχείων, αποκαλύπτει ανάλυση που δημοσιεύεται την Παρασκευή στο Science. Μάλιστα οι κόμποι σε μερικά κίπου φαίνεται ότι αναπαριστούν λέξεις.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ευελπιστούν πως η ανάλυσή τους θα ανοίξει το δρόμο για την αποκρυπτογράφηση του κώδικα των κίπου. Υποψιάζονται μάλιστα ότι ορισμένα από τα αρχαία σχοινιά δεν χρησιμοποιούνταν για την καταγραφή αριθμητικών στοιχείων, αλλά κωδικοποιούν λέξεις ή ολόκληρες αφηγήσεις -οι Ίνκας δεν είχαν γραπτή γλώσσα, όπως την εννοούμε σήμερα.

Από τα περίπου 600-700 κίπου που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα στις Ανδεις, τα περισσότερα χρονολογούνται ανάμεσα στο 1400 και το 1500 μ.Χ. Πρόκειται για κορδόνια, φτιαγμένα από βαμβάκι ή μαλλί λάμα ή αλπακά, από τα οποία κρέμονται εκατοντάδες ή χιλιάδες άλλα κορδόνια με σειρές από διαφορετικούς κόμπους.

Οι αρχαιολόγοι γνώριζαν να διαβάζουν τους αριθμούς που ήταν «γραμμένοι» στα κίπου, δεν είχαν όμως ιδέα για το τι χρησιμότητα είχαν οι αριθμοί αυτοί. Προκειμένου να βρει περισσότερα στοιχεία, ο Γκάρι Ούρτον και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν υπολογιστές, για να εντοπίσουν τυχόν μαθηματικές σχέσεις ανάμεσα σε 21 κίπου που βρέθηκαν όλα μαζί σε παλάτι του Παρατσούκο, κοντά στη Λίμα του Περού.

Πράγματι, εντοπίστηκαν αρκετοί τέτοιοι συσχετισμοί. «Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι αυτό το αρχείο κίπου αποτελεί παράδειγμα του πώς δεδομένα για τις απογραφές και τους φόρους […] μεταφέρονταν ανάμεσα σε διάφορα λογιστικά επίπεδα στο διοικητικό σύστημα των Ινκας» γράφουν οι ερευνητές.

Τα κίπου, επιπλέον, φαίνεται να περιέχουν και μια λέξη -το τοπωνύμιο Παρατσούκο. «Υποθέτουμε ότι η διάταξη αυτών των τριών κόμπων του αριθμού οκτώ αναπαρισυτούν το τοπωνύμιο του Παρατσούκο» αναφέρει η ομάδα.

Σύμφωνα με τον Ούρτον, από τα 700 γνωστά κίπου τα δύο τρίτα περιέχουν αριθμούς. Τα υπόλοιπα, όμως, ίσως περιέχουν αφηγήσεις, τα πρώτα γραπτά κειμήλια των Ίνκας.

Όπως πάντως αναφέρει το Reuters, ο Ούρτον είχε παλαιότερα υποστηρίξει ότι τα κίπου χρησιμοποιούνται και ως ημερολόγια. Ορισμένα κίπου που βρέθηκαν σε τάφους φέρουν 730 κόμπους σε 24 ομάδες -ο αριθμός των ημερών και των μηνών αντίστοιχα σε διάστημα δύο ετών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press