Όλοι μας γνωρίζουμε πλέον ότι το κάπνισμα βλάπτει την υγεία. Η τεράστια προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού που έχει ξεκινήσει από πολλούς και ετερόκλητους φορείς, έχει βοηθήσει ώστε αυτή η αλήθεια να είναι κτήμα όλων. Προκειμένου λοιπόν να ενισχυθεί αυτή η προσπάθεια και να έχουμε όλοι μια πλήρη εικόνα για το πρόβλημα, θα παραθέσουμε ορισμένα στατιστικά στοιχεία. Και μολονότι οι αριθμοί δεν «λένε» πάντα την αλήθεια, στην περίπτωση αυτή, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν ισχύει κάτι τέτοιο.

Μερικά γενικά στοιχεία

– Το 1/3 του ενήλικου πληθυσμού της Γης είναι καπνιστές. Υπολογίζεται ότι 1,1 δισ. ενήλικοι καπνίζουν κατά διαστήματα ή πολύ συχνά.

– Ο αριθμός των καπνιστών έχει φθίνουσα τάση στα αναπτυγμένα κράτη, αλλά παρουσιάζει αύξηση στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες.

– Παρουσιάζεται αύξηση του αριθμού των γυναικών καπνιστριών στις αναπτυγμένες χώρες, όπου το 42% των ανδρών και το 24% των γυναικών κατά μέσο όρο καπνίζουν.

– Αντίθετα, μόνο 7% των γυναικών έναντι 48% των ανδρών είναι καπνίστριες στις αναπτυσσόμενες χώρες, υποδηλώνοντας έστω και με αυτόν το δεινό τρόπο τη σχετική ανελευθερία των γυναικών στις χώρες αυτές.

– Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο υπολογίζεται ότι πεθαίνουν πρόωρα λόγω του καπνίσματος και των βλαβών που επιφέρει στον οργανισμό.

– Υπολογίζεται ότι το κάπνισμα θα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου και αναπηριών το 2030 με πάνω από δέκα εκατομμύρια θανάτους ετησίως, ξεπερνώντας το AIDS, τη φυματίωση, την περιγεννητική θνησιμότητα, τα τροχαία ατυχήματα, τις αυτοκτονίες και τις δολοφονίες μαζί.

– Ένας μακροχρόνιος καπνιστής κινδυνεύει σε ποσοστό μεγαλύτερο από 50% να πεθάνει εξαιτίας ασθενειών που οφείλονται στη βλαβερή αυτή συνήθεια.

Καρκίνος και κάπνισμα


Παρ΄ όλο που το κάπνισμα είναι σημαντικότατος παράγοντας κινδύνου για πολλές παθήσεις, η βασικότερη και με χειρότερη πρόγνωση νόσος για την εμφάνιση της οποίας το κάπνισμα παίζει κυρίαρχο ρόλο είναι ο καρκίνος.

– Καρκίνος του πνεύμονα. Ο καρκίνος του πνεύμονα στις ΗΠΑ οφείλεται στο κάπνισμα (ποσοστό 80%). Το 25% των ανθρώπων που καπνίζουν κινδυνεύουν να προσβληθούν από καρκίνο του πνεύμονα. Η πρόγνωση αυτής της μορφής καρκίνου είναι δυστυχώς πολύ κακή· μόλις 15% των προσβληθέντων καταφέρνει να επιβιώσει πέντε χρόνια μετά την αρχική διάγνωση.

– Καρκίνος της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα. Ο καπνιστής έχει 27 και 12 φορές παραπάνω πιθανότητες να νοσήσει από αυτές τις δύο μορφές καρκίνου αντίστοιχα.

– Καρκίνος της ουροδόχου κύστεως. Στο δυτικό κόσμο, το κάπνισμα ευθύνεται για το 40-70% όλων των περιπτώσεων. Υπολογίζεται ότι ο καπνιστής έχει δύο με τρεις φορές παραπάνω πιθανότητες να νοσήσει από καρκίνο της ουροδόχου κύστεως σε σχέση με το μη καπνιστή.

– Καρκίνος του μαστού. Παρατηρείται αύξηση της επίπτωσης της νόσου αυτής τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που συσχετίζεται και με την αύξηση του αριθμού των γυναικών καπνιστριών, χωρίς να υποβαθμίζονται οι υπόλοιποι παράγοντες κινδύνου.

– Καρκίνος του παγκρέατος. Η πάθηση αυτή που συνοδεύεται από κακή πρόγνωση, συνδέεται με τις καρκινογόνες ουσίες που κυκλοφορούν στο αίμα ως αποτέλεσμα του καπνίσματος. Υπολογίζεται ότι το τελευταίο είναι υπεύθυνο για το 30% των περιστατικών.

– Καρκίνος του παχέος εντέρου. Ύστερα από έρευνες στις ΗΠΑ, παρατηρήθηκε διπλασιασμός της πιθανότητας ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου σε καπνιστές.

Γυναίκες και κάπνισμα


Το κάπνισμα στις γυναίκες έχει αποδεδειγμένα συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης πολλών μορφών καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων, πνευμονικών νοσημάτων καθώς και γυναικολογικών προβλημάτων. Λόγω της ανοδικής τάσης του στο δυτικό κόσμο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τείνει να εξελιχθεί σε μάστιγα.

– Υγεία του εμβρύου. Τα έμβρυα γυναικών που καπνίζουν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρουσιάζουν μικρότερο βάρος γέννησης κατά 200-250 γραμμάρια. Παράλληλα, το κάπνισμα ευθύνεται για πρόωρο τοκετό, αύξηση της περιγεννητικής θνησιμότητας, μικρότερη διάρκεια θηλασμού όπως επίσης και για το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου των βρεφών.

– Καρδιαγγειακές παθήσεις. Οι γυναίκες καπνίστριες κινδυνεύουν περισσότερο να προσβληθούν από ισχαιμική νόσο του μυοκαρδίου σε σχέση με μη καπνίστριες σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών, ιδιαίτερα αν λαμβάνουν και αντισυλληπτικά.

– Χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια. Ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται στις καπνίστριες και σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό των τσιγάρων που καταναλώνονται ημερησίως.

– Καρκίνος του πνεύμονα. Το 1987 ο καρκίνος του πνεύμονα ο οποίος σχετίζεται άμεσα με το κάπνισμα ξεπέρασε σε θλιβερό απολογισμό τον καρκίνο του μαστού ως πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες των ΗΠΑ. Έκτοτε, ακολουθεί ανοδική τάση σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Το 1990 εκτιμήθηκαν παγκοσμίως 228.000 θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα, ενώ αναμένεται αύξηση του αριθμού αυτού, εξαιτίας της αύξησης του αριθμού των καπνιστριών στο δυτικό κόσμο.

Νεολαία και κάπνισμα


Αν και τα στοιχεία που παρατίθενται παρακάτω αφορούν σε δεδομένα που προέρχονται από τις ΗΠΑ, ωστόσο αποτελούν μια ενδιαφέρουσα ένδειξη. Τα δεδομένα βασίζονται σε μεγάλη έρευνα που έλαβε χώρα στις ΗΠΑ στους μαθητές γυμνασίου και λυκείου το 2000.

– Μαθητές και μαθήτριες σε ποσοστό 49,5% δηλώνουν ότι έχουν καπνίσει έστω και μία φορά.

– Το 26% των μαθητών και το 20,1% των μαθητριών υποστηρίζουν ότι καπνίζουν τακτικά.
– Το 42,1% των μαθητών ζει σε σπίτια όπου υπάρχει τουλάχιστον ένας καπνιστής.

– Το 90,8% των μαθητών πιστεύει ότι το παθητικό κάπνισμα είναι επιβλαβές.

– Το 55,8% των έφηβων μαθητών δηλώνει ότι επιθυμεί να διακόψει το κάπνισμα.

– Το ίδιο ποσοστό περίπου (88%) διάβασε, άκουσε ή είδε διαφημίσεις για τσιγάρα και αντικαπνιστικά μηνύματα.

– Επιπλέον, το 21,7% των μαθητών γενικά κατέχει κάποιο αντικείμενο που φέρει λογότυπο μιας μάρκας τσιγάρων.

Παιδί και παθητικό κάπνισμα

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΠΟΥ, η έκθεση του παιδιού στον καπνό που προέρχεται από το οικογενειακό του περιβάλλον αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα. Έτσι, τα παιδιά τα οποία εκτίθενται στον καπνό:

– Έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από αναπνευστικές παθήσεις όπως βρογχίτιδα και πνευμονία. Ταυτόχρονα, το παθητικό κάπνισμα επιτείνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ασθματικών κρίσεων.

– Μπορεί να προσβληθούν ευκολότερα από οξεία και χρόνια ωτίτιδα.

– Κινδυνεύουν περισσότερο από τα άλλα παιδιά να αντιμετωπίσουν μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς και διαταραχές του λόγου.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για ορισμένες μορφές καρκίνου που προσβάλλουν κυρίως τα παιδιά.

Το κάπνισμα στην Ελλάδα

Τα στοιχεία που παρατίθενται παρακάτω αφορούν αποκλειστικά στην ελληνική επικράτεια και προέρχονται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

– Το 46% των ανδρών και το 28% των γυναικών άνω των 15 ετών είναι καπνιστές.

– Το 5% των αγοριών και των κοριτσιών 11 με 15 ετών καπνίζει.

– Το 50% των ανδρών ιατρών και το 16,8% των γυναικών ιατρών είναι καπνιστές.

– Το 1995, 11.100 θάνατοι στους άνδρες και 1.400 στις γυναίκες οφείλονταν στο κάπνισμα.

– Το ίδιο έτος, 3.000 άνδρες και 200 γυναίκες 35 έως 70 ετών έχασαν τη ζωή τους από καρκίνο (κυρίως του πνεύμονα), λόγω της βλαβερής αυτής συνήθειας.

– Παρατηρείται διπλασιασμός των συνολικών θανάτων εξαιτίας παθήσεων που οφείλονται στο κάπνισμα στις ηλικίες 35 έως 70 ετών από το 1965 μέχρι το 1995 (6.000 θάνατοι έναντι 3.100).

– Το 1995 καταναλώθηκαν 37,6 δισ. τσιγάρα έναντι μόλις 17 δισ. το 1965.

Επίλογος.

Το κάπνισμα σκοτώνει. Αν αυτή η στερεότυπη φράση δεν σημαίνει τίποτε για εσάς, τα παραπάνω στοιχεία είναι αρκετά για να σας υπενθυμίσουν τους κινδύνους από το κάπνισμα και πόσο υπαρκτοί είναι.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: