Η απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν να απελευθερώσει τους έλληνες στρατιωτικούς, έπιασε εξ απήνης την ελληνική κυβέρνηση.

Ουδέποτε περίμεναν αυτό το «πεσκέσι» από τον «Σουλτάνο» ή τουλάχιστον δεν το περίμεναν σ’ αυτήν την χρονική στιγμή.

Αλλωστε, μόλις πριν από μερικές εβδομάδες ο Φώτης Κουβέλης, έλεγε ότι ενδεχομένως οι Μητρετώδης και Κούκλατζης να μείνουν στις τουρκικές φυλακές ακόμη και 18 μήνες.

Ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας, ακόμη και σήμερα επιβεβαίωσε την έκπληξη της ελληνικής κυβέρνησης για το ότι θα τέλειωνε τόσο γρήγορα η περιπέτεια των δύο. Ούτε καν οι δικηγόροι τους δεν πίστευαν στην απόφαση αυτή αφού δεν είχαν καν καταθέσει αίτηση αποφυλάκισης.

Από αυτό και μόνο συνάγεται το συμπέρασμα ότι η απόφαση του δικαστηρίου (ή της τουρκικής κυβέρνησης) ήταν αποτέλεσμα πολύ έντονων παρασκηνιακών διαβουλεύσεων από τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση ήταν παντελώς απούσα.

Αν και δεν έχει καμιά σημασία αφού το αποτέλεσμα χαροποίησε ολόκληρη την Ελλάδα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αντιμετώπιση του θέματος από το Μέγαρο Μαξίμου.

Η κυβέρνηση έσπευσε να αρπάξει τη σανίδα σωτηρίας που της έριξαν άλλοι. Οι Αμερικανοί που πίεσαν την Αγκυρα; Οι Ευρωπαίοι με τους ο οποίος η Τουρκία δεν θέλει να τα σπάσει; Η Ρωσία που έχει παρεμβατικό ρόλο στη γείτονα; Ή μήπως ο ίδιος ο Ερντογάν που θέλει να ξεφύγει από τα σχοινιά στα οποία βρέθηκε στριμωγμένος;

Οποιοι κι αν συνέβαλαν, ό,τι κι έγινε τις τελευταίες ημέρες και οδήγησε στο να επιστρέψουν οι δύο στρατιωτικοί είναι απόλυτα αποδεκτό.

Ισως κάθε κυβέρνηση στη θέση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να έκανε ακριβώς το ίδιο. Να χρησιμοποιούσε τους Μητρετώδη και Κούκλατζη ως «τρόπαια» νίκης της εξωτερικής πολιτικής και της διπλωματίας.

Αυτό ακριβώς έκανε και αυτή η κυβέρνηση: Πιάστηκε από το σωσίβιο προκειμένου να μην πνιγεί στις στάχτες της τραγωδίας στο Μάτι. Όμως, το κάνει για ακόμη μια φορά άγαρμπα και με άκρως επικοινωνιακό τρόπο. Δεν είναι μόνον η επιχείρηση εκμετάλλευσης της επιστροφής με τα μεταμεσονύχτια σόου, ξημερώματα της Παναγίας.

Είναι και αυτό το non paper που έβγαλε το Μαξίμου για να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία αποφάσισε να απελευθερώσει τους στρατιωτικούς.

Παρά το γεγονός ότι αυτή την ώρα κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς έγινε και η Αγκυρα άνοιξε τις πόρτες των φυλακών η κυβέρνηση έσπευσε να πανηγυρίζει λέγοντας ψέματα και διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα. Τουλάχιστον την πραγματικότητα όπως αυτή αποτυπώνεται από μια σειρά γεγονότων.

Η «αλήθεια» του Μαξίμου

Σύμφωνα με το Μαξίμου η απελευθέρωση επιτεύχθηκε χάρη:

1. Στους ανοικτούς πολυεπίπεδους διαύλους Ελλάδας και Τουρκίας.
2. Στις τρεις επισκέψεις του πρωθυπουργού στην Τουρκία το 2015-2016 και τις συναντήσεις ΥΠΕΞ που συνεισέφεραν καθοριστικά στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, την οικοδόμηση της ευρωτουρκικής στρατηγικής σχέσης και την προώθηση των συνομιλιών για το Κυπριακό.
3. Στη στήριξη στη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας κατά την απόπειρα πραξικοπήματος, τον Ιούλιο του 2016.
4. Στη σταθερή στήριξη στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και στη διατήρηση των ευρωτουρκικών διαύλων.
5. Στην επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου για πρώτη φορά μετά από 65 χρόνια στην Αθήνα.
6. Στη μη προσχώρηση της Ελλάδας στη λογική επιβολής οικονομικών κυρώσεων στην Τουρκία κατά την τελευταία περίοδο.
7. Στη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός με τον Ταγίπ Ερντογάν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ.
8. Στην ανάδειξη του ζητήματος από την Ελλάδα στους συμμάχους και στα διεθνή φόρα
9. Στην προσπάθεια της Τουρκίας να επανεκκινήσει τις σχέσεις της με την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της (αποκατάσταση σχέσεων με Ολλανδία, συνάντηση με Μέρκελ, προσέγγιση Αυστρίας), σε μια περίοδο που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε κρίση. Η Τουρκία προέβη σε αυτή την κίνηση αναγνωρίζοντας ότι το ανωτέρω ζήτημα είχε – μετά από τις ανωτέρω ελληνικές ενέργειες – καταστεί καίριας σημασίας για την επανεκκίνηση των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Από όλους αυτούς τους λόγους η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση έχει δίκιο μόνο στους τέσσερις. Δηλαδή το γεγονός ότι δεν επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις ήταν ένα θετικό μήνυμα. Ακόμη το ότι διεθνοποιήθηκε το πρόβλημα επίσης, αν και για τη διεθνοποίηση δεν οφείλεται μόνο στην κυβέρνηση. Στην Ευρωβουλή έγινε τρομακτική δουλειά από ευρωβουλευτές όπως ο Μανόλης Κεφαλογιάννης, ο οποίος πήγε στην Αδριανούπολη, ο Γιώργος Κύρτσος, ο Νίκος Ανδρουλάκης κ.λπ.

Αλλά και όλα τα κόμματα και τα μέσα ενημέρωσης συνέβαλαν στο να γίνει γνωστή η άδικη φυλάκισή τους.

Το τρίτο είναι ότι ναι η Τουρκία ήθελε να ρίξει γέφυρες προς την Ευρώπη, ειδικά τώρα που βρίσκεται στα μαχαίρια με τους Αμερικανούς.

Και το τέταρτο είναι η συνάντηση του Τσίπρα με τον Ερντογάν στο ΝΑΤΟ. Ενδεχομένως εκεί να ειπώθηκαν πράγματα που δεν βγήκαν προς τα έξω και να βοήθησαν στην αποκλιμάκωση της έντασης.

Τα ψέματα

Όμως, είναι μεγάλο ψέμα να λέει η κυβέρνηση ότι οι πολυεπίπεδοι δίαυλοι επικοινωνίας βοήθησαν. Μα ελάχιστες ώρες πριν την είδηση της απελευθέρωσης η ίδια η κυβέρνηση έδινε την είδηση για «πάγωμα» των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» μεταξύ των δύο χωρών. Δηλαδή ακόμη και ζητήματα «χαμηλής έντασης και ενδιαφέροντος» σταμάτησαν λίγο πριν την απελευθέρωση καθώς η Αθήνα θεωρούσε ότι έκλεισαν οι δίαυλοι επικοινωνίας.

Το Μαξίμου λέει επίσης ότι βασικός λόγος ήταν οι επισκέψεις του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία και το ιστορικό ταξίδι του Ερντογάν στην Αθήνα.

Σκόπιμα παραγνωρίζει το γεγονός ότι τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο χειρότερο σημείο εδώ και δεκαετίες. Θέλει να κρύψει το γεγονός ότι μόλις τους τελευταίους 10 μήνες είχαμε τρία πολύ σοβαρά επεισόδια στο Αιγαίο, με προσπάθειες βύθισης ελληνικών πλοίων από τουρκικά.

Ξεχνά σκόπιμα ότι είχαμε για πρώτη φορά πυροβολισμούς κατά τουρκικού ελικοπτέρου από ελληνική φρουρά στη Ρω.

Ξεχνά ότι ο ηρωϊκός πιλότος Μπαλταδώρος έπεσε νεκρός μετά την επιστροφή του από αερομαχία στο Αιγαίο. Οι δε παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου έχουν πολλαπλασιαστεί τον τελευταίο καιρό.

Ξεχνά επίσης το γεγονός ότι οι Τούρκοι στήνουν σκηνικό έντασης νέου τύπου με τους ψαράδες να θέλουν να αλιεύουν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Οσο για την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα: Εχει χαρακτηριστεί ως μια μεγάλη διπλωματική ήττα για την Ελλάδα. Εχει χαρακτηριστεί αποτυχημένη με την κυβέρνηση να εμφανίζεται εντελώς απροετοίμαστη γι’ αυτήν.

Θυμίζουμε τις προκλητικές δηλώσεις του «Σουλτάνου» μέσα στο Προεδρικό Μέγαρο και στο Μαξίμου όπου ζητούσε αναθεώρηση διεθνών συνθηκών κι επί της ουσίας αλλαγή συνόρων. Θυμίζουμε και την προκλητική παρουσία τους στη Θράκη.

Όμως, πόσο επιτυχημένη μπορεί να χαρακτηριστεί μια τέτοια επίσκεψη και γενικότερα η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στην Τουρκία όταν η σύλληψη και κράτηση επί 167 ημέρες των Μητρετώδη και Κούκλατζη, ακυρώνουν το «αφήγημα» αυτό του Μεγάρου Μαξίμου;

Αν πράγματι Ελλάδα και Τουρκία είχαν έρθει πιο κοντά, λόγω των πρωτοβουλιών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ γιατί δεν τους απελευθέρωναν το πρώτο 24ωρο; Και γιατί απαίτησαν ουκ ολίγες φορές την ανταλλαγή με τους 8 Τούρκους που έχουν ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα;

Κι εδώ θα πρέπει να απονεμηθούν τα εύσημα στην Αθήνα γιατί πράγματι δεν μπήκε στη λογική του «παζαριού» με την Αγκυρα, εκτός κι αν υπάρχουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι που θα μάθουμε αργότερα ή δεν θα μάθουμε ποτέ.

Η αλήθεια για την απελευθέρωση απέχει πολύ από την «αλήθεια» του Μεγάρου Μαξίμου. Η πρώτη αλήθεια θα πρέπει να αναζητηθεί στις ασφυκτικές πιέσεις από την πλευρά του Ντ. Τραμπ και στην ανάγκη του Ερντογάν να στείλει ένα μήνυμα ότι η χώρα του δεν είναι απομονωμένη.

Η «αλήθεια» του Μαξίμου πρέπει να αναζητηθεί στην ανάγκη να βρεθεί μια επιτυχία για την κυβέρνηση, μια «ανάσα» για τον πρωθυπουργό ώστε να ξεφύγει από την πολυεπίπεδη κρίση που περνά, στην τελική ευθεία προς τις εκλογές.