Η πολιτική γεροντοκρατία των ΗΠΑ και ένα όψιμο «farewell»

Ο Μιτς Μακόνελ έγινε 82 ετών στις 20 Φεβρουαρίου.

Mακροβιότερος επικεφαλής Κοινοβουλευτικής Ομάδας στα χρονικά του νομοθετικού σώματος του Κογκρέσου, ο βετεράνος πολιτικός από το Κεντάκι είναι εδώ και 18 χρόνια ηγέτης των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία των ΗΠΑ.

Θεωρούμενος μετριοπαθής για τα δεδομένα του τραμπισμού, ανακοίνωσε ότι έχει έρθει η ώρα να παραδώσει επιτέλους τα «ηνία» στην επόμενη γενιά.

«Ένα από τα πιο υποτιμημένα ταλέντα της ζωής είναι να ξέρεις πότε είναι ώρα να προχωρήσεις στο επόμενο κεφάλαιο της ζωής σου».

«Έτσι λοιπόν», δήλωσε, «στέκομαι μπροστά σας για να σας πω ότι αυτή θα είναι η τελευταία θητεία μου ως επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία».

Όμως θα παραμείνει στο πόστο -διευκρίνισε- μέχρι τον προσεχή Νοέμβριο, μήνα εκλογών στις ΗΠΑ. Θεού θέλοντος, θα εξαντλήσει τη θητεία του ως γερουσιαστής, που λήγει τον Ιανουάριο του 2027.

«Έχω ακόμα αρκετό καύσιμο στο ρεζερβουάρ», τόνισε.

Όμως «η ορατή παρακμή του Μακόνελ», γράφει στον Guardian, η αρθογράφος Μόιρα Ντόνεγκαν, «θυμίζει τα τελευταία χρόνια των φανατικών συντηρητικών Ρόνλαντ Ρήγκαν και Μάργκαρετ Θάτσερ, που στα γεράματά τους φέρονται να έπεσαν σε άνοια τόσο οξεία, ώστε δεν μπορούσαν πια να θυμηθούν ότι ήταν ηγέτες των χωρών τους».

Οι βοηθοί του γηραιού γερουσιαστή είπαν ότι η απόφασή του δεν σχετίζεται με την υγεία του, αν και πέρυσι έχει «παγώσει» τουλάχιστον δύο φορές ενώ έκανε δηλώσεις. Η μια φορά ήταν ακριβώς μετά από ερώτηση δημοσιογράφου αν σκοπεύει να θέσει και πάλι υποψηφιότητα για τη Γερουσία το 2026, σε ηλικία 90 ετών!

Έκτοτε το θέμα της γεροντοκρατίας στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ έμελλε να τεθεί πολλές φορές δημόσια.

Πολλώ μάλλον τώρα που όλα δείχνουν ότι για την προεδρία της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη, με τον ισχυρότερο στρατό, θα αναμετρηθούν ο 81χρονος Τζο Μπάιντεν και ο 78χρονος Ντόναλντ Τραμπ.

Μακράν οι γηραιότεροι διεκδικητές του αξιώματος στην αμερικανική ιστορία.

Πλανητάρχες στα γεράματα

Ο μέσος όρος ηλικίας των Αμερικανών προέδρων την ημέρα της ορκωμοσίας είναι τα 55 έτη.

Ο Τζο Μπάιντεν άρχισε την πρώτη προεδρική θητεία του ενώ ήταν 78 ετών, ο γηραιότερος στην ιστορία των ΗΠΑ.

Έγινε ο πρώτος ογδοντάρης ένοικος του Λευκού Οίκου.

Τώρα, στα 81 του, διεκδικεί την επανεκλογή του.

Εάν το καταφέρει, θα παρατείνει τη θητεία του μέχρι τα 86 του, ων 12,5 χρόνια μεγαλύτερος από το μέσο προσδόκιμο ζωής για τους άρρενες Αμερικανούς.

Αλλά και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν πάει πίσω. Τον Ιούνιο θα γίνει 78 ετών.

«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στα 80 τους, ακόμα και στα 90 τους, που είναι τόσο καλοί και έξυπνοι όσο ποτέ», είχε γράψει προ διετίας στο Truth Social.

«Ο Μπάιντεν δεν είναι ένας από αυτούς, αλλά δεν έχει να κάνει με την ηλικία του. Στην πραγματικότητα, η ζωή αρχίζει στα 80!»

Στόχος του τώρα είναι να γίνει αυτός ο γηραιότερος… νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, νικώντας -ων υπόδικος- σε μια βαθιά αντιδημοφιλή για τον μέσο Αμερικανό πολιτική ρεβάνς.

Η αλήθεια είναι ότι τόσο ο Μπάιντεν, όσο και ο Τραμπ είναι νεότεροι από καμιά εικοσαριά μέλη του σημερινού Κογκρέσου.

Όμως ουδείς εξ’ αυτών είναι ο αρχηγός μιας υπερδύναμης και του στρατεύματός της, με αποκλειστική πρόσβαση στο βαλιτσάκι με το «κουμπί» για τα πυρηνικά.

Με την προεκλογική εκστρατεία ακόμη στην αρχή της, και οι δύο γηραιοί διεκδικητές -τυπικά ακόμη των προεδρικών χρισμάτων των κομμάτων τους- μπερδεύουν και ξεχνούν ονόματα (ο νυν πρόεδρος με ανησυχητική συχνότητα εσχάτως). Κάνουν ακατανόητες ή και αδιανότητες δηλώσεις.

Σε πρόσφατη δημοσκόπηση των ABC/Ipsos το 86% των ερωτηθέντων Αμερικανών χαρακτήριζε τον Μπάιντεν «πολύ ηλικιωμένο» για να επανεκλεγεί. Το 62% εξέφρασε την ίδια άποψη για τον Τραμπ.

Και των δύο τα ποσοστά στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι σημαντικά αυξημένα, σε σχέση με αντίστοιχη δημοσκόπηση του περασμένου Σεπτεμβρίου.

«Κόφτης» στη γεροντοκρατία;

Κατά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, η 52χρονη Νίκι Χέιλι -πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ και μοναδική εναπομείνασα αντίπαλος του Τραμπ στην εσωκομματική κούρσα- πρότεινε να απαιτηθούν γνωστικά τεστ για υποψηφίους άνω των 75 ετών.

Η πρότασή της έχει πέσει στο «κενό».

Την στήριξε ωστόσο προ ημερών η Πάτι Ντέιβις, μέλος των Δημοκρατικών και κόρη του αείμνηστου Ρεπουμπλικανού προέδρου, Ρόναλντ Ρίγκαν.

Όταν ο πατέρας της εξελέγη το 1980, ήταν 69 ετών -ο γηραιότερος μέχρι τότε.

Ανακοίνωσε ότι είχε διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ το 1994, πέντε χρόνια αφότου είχε ολοκληρώσει τη δεύτερη θητεία του στον Λευκό Οίκο.

Ο μικρότερος γιός του, Ρον, ισχυρίστηκε αργότερα σε βιβλίο ότι είχε δει ενδείξεις πως ο πατέρας του έχανε τις διανοητικές του ικανότητες πριν καν θέσει υποψηφιότητα για την επανεκλογή του, το 1984, σε ηλικία 73 ετών.

Πλέον, όπως καταγράφει έρευνα του ινστιτούτου Pew Research η πλειοψηφία των Αμερικανών ψηφοφορών, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, είναι υπέρ του να τεθούν ανώτατα όρια ηλικίας για τους αιρετούς αξιωματούχους, αλλά και για τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, σε δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Quinnipiac, το 61% το κρίνει αναγκαίο ειδικά για το προεδρικό αξίωμα.

Οι περισσότεροι ερωτηθέντες (30%) έθεσαν τον πήχη στο 70ο έτος ηλικίας.

Κάτι τέτοιο ωστόσο θα απαιτούσε αλλαγή στο Σύνταγμα των ΗΠΑ. Ορίζει μόνο ελάχιστη ηλικία για να μπορεί να θέσει κάποιος υποψηφιότητα για πρόεδρος (35ο έτος), γερουσιαστής (30ο) ή βουλευτής (25ο).

Παρ’ όλα αυτά, όπως τόνιζαν προ έτους κιόλας οι New York Times σε κύριο άρθρο, ο Μπάιντεν και άλλοι υποψήφιοι δεν θα πρέπει να προσποιούνται ότι «η προχωρημένη ηλικία δεν είναι θέμα»…

Οι περισσότεροι Αμερικανοί συνεχίζουν να δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις αντίθετοι με την προοπτική να είναι ξανά υποψήφιοι για την προεδρία ο Τζο Μπάιντεν και ο Ντόναλντ Τραμπ (REUTERS/Kevin Lamarque/Carlos Barria)

«Πώς φτάσαμε εδώ;»

Από τους οκτώ προέδρους των ΗΠΑ που έχασαν τη ζωή τους ενώ ήταν εν ενεργεία, οι μισοί πέθαναν από φυσικά αίτια (οι άλλοι δολοφονήθηκαν).

Ουδείς εξ αυτών ήταν άνω των 70 ετών.

Ο τελευταίος ήταν ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ το 1945.

Έκτοτε βέβαια το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά.

Όμως αυτό δεν σημαίνει αυτόματα καταλληλότητα για αιρετό αξίωμα, από μια ηλικία και μετά.

Σταθερά πια, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν την αντίθεση των περισσότερων Αμερικανών στο να είναι ξανά υποψήφιοι ο Μπάιντεν και ο Τραμπ.

«Σταματήστε να φαντασιώνεστε και αντιμετωπίστε την πραγματικότητα», τους καλεί η συμπατριώτισσσά τους και αρθρογράφος στον Guardian, Μάργκαρετ Σάλιβαν.

«Αν δεν συμβεί κάτι πολύ παράξενο», αναφέρει, τον Νοέμβριο θα γίνει «μια επανάληψη της αναμέτρησης του 2020».

Πώς βρέθηκαν όμως οι Αμερικανοί σε αυτή τη θέση;

«Η σύντομη απάντηση -σύμφωνα με αναλυτές- είναι ότι τόσο ο Μπάιντεν, όσο και ο Τραμπ θέλουν άλλη μια θητεία και λειτουργούν σε ένα πολιτικό σύστημα που είναι προσανατολισμένο να ευνοεί τους κατεστημένους», γράφει η Φωνή της Αμερικής.

Αμφότεροι έχουν τεράστια επιρροή στους κομματικούς μηχανισμούς και στους πόρους τους, εξηγεί.

Ωφελούνται επίσης από ένα σύστημα προκριματικών εκλογών, όπου ένας μικρός αριθμός πολιτειών έχει τεράστια επιρροή και οι επιλογές των υποψηφίων έχουν «κλειδώσει» πολύ πριν από τις αναμετρήσεις, ακόμη και αν αυτοί γίνουν λιγότερο δημοφιλείς.

Όπως κάθε εν ενεργεία Αμερικανός πρόεδρος, εν τω μεταξύ, ο Μπάιντεν βλέπει τη δεύτερη θητεία ως δικαίωση της πολιτικής του.

Ο δε Τραμπ θέλει να πάρει εκδίκηση για την ήττα του 2020, αλλά και να μείνει εκτός φυλακής, όπως τον κατηγορούν πολλοί.

«Αυτή είναι λοιπόν η Αμερική του 2024», γράφει στην USA Today η αρθρογράφος Ίνγκριτ Τζακς.

«Ο ηλικιωμένος με την κακή μνήμη έναντι του ηλικιωμένου που αντιμετωπίζει ποινικές καταδίκες ανταγωνίζονται για το ποιος θα γίνει ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου».

«Πώς μπορεί να είναι αυτή η πραγματικότητά μας;»

Jon Stewart kicks off The Daily Show’s election coverage with a wellness check on America’s two chronologically challenged candidates: Joe Biden and Donald Trump. pic.twitter.com/RPmFodvVAy

— The Daily Show (@TheDailyShow) February 13, 2024