Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Β’)

Οι Ίωνες της Μικράς Ασίας, οι κατεξοχήν σκαπανείς της πνευματικής προόδου κατά τους Αρχαϊκούς Χρόνους, τελούσαν υπό την επίδραση πολύ εξελιγμένων αρχαίων πολιτισμών, από τους οποίους άντλησαν διδάγματα και σε άλλα πεδία.

Έτσι, όσον αφορά τα μαθηματικά ενδιαφέροντα του Θαλή, είναι αναμφισβήτητα τα αιγυπτιακά ερεθίσματα, ενώ ο κυκλικού σχήματος χάρτης της Γης που σχεδίασε —πρώτος από τους Έλληνες— ο Αναξίμανδρος έλκει τις ρίζες του από ανατολικά πρότυπα, τα οποία μας είναι γνωστά από ένα βαβυλωνιακό δείγμα-προβαθμίδα.

Βάσει των ανωτέρω, οι Έλληνες δεν υπήρξαν δημιουργοί εκ του μηδενός. Όμως, τέτοιου είδους γνώσεις για την αιγυπτιακή ιατρική ή τα βαβυλωνιακά μαθηματικά δεν αναιρούν τις βασικές διαφορές που χωρίζουν την ελληνική επιστήμη από τα προαναφερθέντα και θεμελιώνουν την πρωταρχική σημασία της για την ευρωπαϊκή ιστορία του πνεύματος.

Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας μπόρεσαν να παραγάγουν πρώτοι εκείνον τον τύπο πνευματικής εργασίας που ονομάζουμε επιστήμη.

Αυτό που μπορεί να συναγάγει κανείς με πολύ μεγάλη ευκολία από την ιστορία των ελληνικών μαθηματικών, με τη στροφή τους προς το αξίωμα, το αίτημα και τον ορισμό, αλλά και με τις προσπάθειές τους για τη συστηματοποίηση, ισχύει για σύμπασα την ελληνική επιστήμη, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η ιστοριογραφία, που βλάστησε από όμοια ρίζα.

Η επιθυμία των πρωτοπόρων της ελληνικής επιστήμης για κριτική διαφώτιση και σύλληψη του πραγματικού και του αληθινού γέννησε τη συζήτηση, η οποία, χάρη σε υποθέσεις και αντιρρήσεις, τείνει προς το βέβαιο.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο διαμορφώθηκε ένα νέο πλαίσιο πνευματικού αγώνα, μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκε έκτοτε κάθε πρόοδος της επιστήμης.

Τα θεμέλια της επιστήμης και της ιστοριογραφίας (Μέρος Α’)