«Η γλώσσα της φυγής» και μικρές αλληγορίες για έρωτα και θάνατο

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Άνθρωποι και σχέσεις. Νοσταλγία και τόποι. Μικρές αλληγορίες για τον θάνατο και τον έρωτα. Θεματικές ενότητες που εγείρουν υπαρξιακά ερωτήματα για καθολικά ζητήματα της ζωής, «φιλοξενούνται» στις εκδόσεις της Μικρής Άρκτου, Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα του Πάνου Τσίρου και Η γλώσσα της Φυγής του Χρίστου Γ. Παπαδόπουλου.

Θεσσαλονίκη- Αθήνα- Κάιρο. Τρεις πόλεις σταθμοί στη ζωή του Χρίστου Γ. Παπαδόπουλου. Η πρώτη, η πόλη που γεννήθηκε κι έζησε δουλεύοντας από κλητήρας ως διαχειριστής αποθήκης χημικών και «η πόλις» που τον ακολουθεί, η δεύτερη, η πόλη που διορίστηκε ως δάσκαλος κι έζησε δέκα χρόνια, και η τελευταία, η πόλη όπου ζει εδώ και μια δεκαετία σχεδόν και θεωρεί καρμικό του προορισμό, εργαζόμενος ως διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου.

Η γλώσσα της φυγής, η πρώτη ποιητική του συλλογή, γράφτηκε στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στις δύο φυγές του. Ξεκίνησε να γράφεται το 1997 όταν έφυγε από τη Θεσσαλονίκη για Αθήνα και ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια αργότερα, λίγο πριν φύγει για το Κάιρο.

«Πρόκειται για ποιήματα που γράφτηκαν τη δεκαετία που έζησα στην Αθήνα, ανάμεσα στο 1997 και στο 2007,την περίοδο δηλαδή της αθέλητης ξενιτιάς, πριν απο αυτήν της ηθελημένης που ζω την τελευταία δεκαετία στο Κάιρο. Τα χρόνια που έμαθα τη γλώσσα της φυγής. Συγκεντρώθηκαν για την ανάγκη ενός διαγωνισμού από τη Μακεδονική Εταιρία Τέχνης,υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, για ανέκδοτη ποιητική συλλογή. Η επιτροπή του, τότε , με πρόεδρο την ποιήτρια – πανεπιστημιακό Ζωή Σαμαρά και εισηγητή βράβευσης τον πανεπιστημιακό Δημήτρη Κόκορη, απένειμαν στη »Γλώσσα της φυγής» το Α΄ βραβείο ποίησης Κούρος Ευρωπού το 2007. Έμεινε στο κλειστό συρτάρι μου για χρόνια γιατί,απο ανασφάλεια κυρίως, δεν με ενδιέφερε η προοπτική μιας αυτοέκδοσης σε μια εποχή όπου ο καθένας εύκολα εκδίδει ό,τι θέλει», αναφέρει στο in.gr ο Χρίστος Παπαδόπουλος αποκαλύπτοντας τη σκέψη του γύρω από το έργο.

Σήμερα είναι πολλοί και κυρίως νέοι, που μιλούν τη γλώσσα της φυγής, δηλώνει για να προσθέσει ότι μάλλον «πρόκειται τελικά για την γλώσσα των ανθρώπων που ονειρεύονται και δεν τους χωράει ο τόπος, ακόμα και αν δεν είναι η μητρική γλώσσα των ονείρων τους αλλά την διδάχτηκαν στα θρανία της βιοπάλης».

Θα ήταν διαφορετικό το στίγμα της Ελλάδας στην Ιστορία αν δεν υπήρχε η ποίηση. Από τον Όμηρο ως τον Ελύτη και ως σήμερα, επισημαίνει ο κ. Παπαδόπουλος, που παραμένει ένας από τους συνεχιστές της ποιητικής σκέψης και γράφει αναζητώντας το χαμένο μήνυμα του κόσμου. Διαβάζει αναζητώντας τα ανείπωτα μηνύματα του σύμπαντος κόσμου.

«Δεν είμαι ούτε πομπός, ούτε δέκτης. Εξερευνητής είμαι των δυνατοτήτων μου εντός των ορίων της γλώσσας μας. Ένα παιδί ξαπλωμένο μπρούμυτα στο πάτωμα που παίζει προσπαθώντας να συνθέσει το δικό του λειψό παζλ, κλέβοντας με ζαβολιές κομμάτια των άλλων κι ας ξέρει το μάταιο του εγχειρήματος. Εκτός από το ταξίδι σημασία έχει και το παιχνίδι», δηλώνει.

«Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα»

To έργο του Πάνου Τσίρου αποτελείται από οκτώ σύντομα διηγήματα. Οι ήρωές τους μοναχικοί, τσακισμένοι, τσαλακωμένοι, παιδιά-θαύματα, ξεχασμένοι πατεράδες, δάσκαλοι της επαρχίας, κακές πεθερές, ένα αγόρι που κάθεται στην άκρη της ταράτσας κι ονειρεύεται να πετάξει στην αγκαλιά της αγαπημένης του.

Ο κ.Τσίρος σχεδιάζει αστικές παραβολές χρωματίζοντάς τις με λυρισμό και με στοιχεία φανταστικά. Οι ιστορίες του βιβλίου του ξεκίνησαν ως προφορικές αφηγήσεις σε παρέες. Περίπου ως ανέκδοτα μακράς διάρκειας τα οποία ξεκινούσε να διηγείται για να διασκεδάσει φίλους.

«Όταν άρχισα να τα γράφω για πρώτη φορά και τα έδειξα σε κάποιον λογοτέχνη μου είπε »μα αυτά είναι απλά ανέκδοτα, γιατί θες να τα εκδόσεις;». Τότε κι εγώ προβληματίστηκα αν έπρεπε να συνεχίσω. Ύστερα όμως μου πέρασε από το μυαλό να ψάξω την άλλη πλευρά ενός αστείου. Συνήθως τα αστεία πέρα από τη διασκεδαστική πλευρά έχουν και μια πλευρά σκοτεινή. Αυτή την πλευρά την ξέρουν καλά ας πούμε οι καλοί κωμικοί ηθοποιοί. Αυτό σκέφτηκα να διερευνήσω. Και βγήκε αυτή η συλλογή διηγημάτων», δηλώνει ο κ. Τσίρος στο in.gr

Τα διηγήματα γράφτηκαν πριν από το 2008, δηλαδή πριν από την έναρξη της κρίσης. «Τυπικά δεν σχετίζονται άμεσα με την δυστυχία και την απόγνωση σε κοινωνικό επίπεδο. Ωστόσο ένα φαινόμενο κρίσης επωάζεται καιρό πριν ξεσπάσει. Με την έννοια αυτή, τα διηγήματα γράφτηκαν την περίοδο επώασης του προβλήματος. Πιθανόν οι κεραίες του συγγραφέα να »πιάνουν» τα προειδοποιητικά σημάδια της κρίσης. Όπως μια καταιγίδα, πριν πέσει, την καταλαβαίνεις από οσμές, ήχους και κάτι στην ατμόσφαιρα. Υπήρχε όντως πριν το ξέσπασμα της κρίσης κάτι σάπιο στον αέρα», σημειώνει.

Θίγοντας το μήνυμα του βιβλίου, τονίζει: «Η επικοινωνία με μια διάσταση πίσω ή κάτω από την φαινόμενη πραγματικότητα. Περίπου σαν αυτό που έχει πει ο Βιτγκενστάιν : να χρησιμοποιηθούν οι ιστορίες μου ως σκάλα για να φτάσει ο αναγνώστης στην άδηλη δομή της πραγματικότητας. Κι αφού ανέβει τη σκάλα έπειτα να την πετάξει».

entertainment.in.gr