Χριστιάνα Γαλανοπούλου: «Θα χάσουμε τον εαυτό μας, αν χάσουμε τον πολιτισμό μας»

Λίγες ημέρες πριν την έναρξη του MIRfestival, η Χριστιάνα Γαλανοπούλου μιλά για το ευρηματικό αυτό «παιδί της». «Το φεστιβάλ φιλοξενεί πρωτότυπες καλλιτεχνικές δημιουργίες, εκεί όπου η σκηνή συναντά την εικόνα». Το MIR αναδεικνύει δημιουργούς με ιδιαίτερο καλλιτεχνικό όραμα και γεννά νέες μορφές παραστατικών τεχνών. Η κα Γαλανοπούλου εξηγεί ότι «δανείζεται το όνομά του από τον διαστημικό σταθμό Mir (που σημαίνει ‘ειρήνη’ ή ‘κόσμος’) και φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν ανοιχτό χώρο συνάντησης, ανταλλαγής και δημιουργικής σκέψης για καλλιτέχνες και κοινό». Οι τέχνες στις οποίες δεν βάζει κανείς ετικέτα, είναι αυτό που το καθιστά «μοναδικό στο πολιτιστικό τοπίο της Αθήνας».

Αυτές οι τέχνες, που έχουν ακαθόριστες μορφές και που δύσκολα τις τοποθετείς σε μια κατηγορία, είναι αυτό που ενέπνευσε την κα Γαλανοπούλου να ξεκινήσει το φεστιβάλ αυτό. Ασχολείται με αυτό το είδος εδώ και 15 χρόνια και όσο το εξερευνά, «τόσο με θρέφει και μου γεννά την επιθυμία να το μοιράζομαι». «Αυτές οι τέχνες μου έδιναν πάντα την εντύπωση ότι εκφράζουν τόσο έντονες καλλιτεχνικές αγωνίες και πηγάζουν από την ανάγκη να βρεις έναν τρόπο να πεις αυτό που θέλεις».

Κάπως έτσι προέκυψε ο πρόδρομος του MIR, το VideoDance, το οποίο πραγματοποιούνταν από το 2000 έως το 2007 μαζί με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Έπειτα προέκυψε το MIRfestival. Η ιδρύτρια κάνει σαφές ότι «και τις δυο φορές ξεκίνησα με καύσιμο αυτό που μου έλειπε και που πίστευα ότι έλειπε και από την πόλη μου: ένα φεστιβάλ για το πείραμα, όπου η ενδογενής δίψα συναντά τον διεθνή δημιουργικό πυρετό και τα δυο συντονίζονται επί ίσοις όροις».

Απαντώντας στο τι σημαίνει για εκείνη «τέχνη» δηλώνει ότι «η τέχνη είναι αυτό που μας κάνει να αποκαλούμαστε ‘πολιτισμένοι άνθρωποι’, αυτό που τροφοδοτεί τον εγκέφαλό μας για να συνεχίσει να σκέφτεται και αυτό που μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα του κόσμου. Αν ο άνθρωπος χάσει τον πολιτισμό του, θα χαθεί από τον εαυτό του. Γι’αυτό αξίζει να παλεύουμε για τον πολιτισμό».

Είναι πλέον πιο «ελεύθερη η τέχνη, απαλλαγμένη από τα σαλόνια»; «Μα δεν υπήρξε ποτέ περίοδος που οι καλλιτέχνες δεν εκφράζονταν ελεύθερα. Ο Μποτιτσέλι, ο Μοντιλιάνι δεν εκφράζονταν ελεύθερα; Ακόμη και στα δικτατορικά καθεστώτα πολλοί καλλιτέχνες προτιμούσαν να φάνε ξύλο ή να αυτοεξοριστούν παρά να πάψουν να εκφράζονται ελεύθερα. Η τέχνη είναι ταυτόσημη της ελευθερίας».

Η Χριστιάνα Γαλανοπούλου

«Ο καλλιτέχνης εκφράζει κάθε φορά την εποχή του και την κοινωνία του. Καμιά φορά μπορεί να εκφράζει την κοινωνία του σε τέτοιο βαθμό που η ίδια η κοινωνία να μην το έχει συνειδητοποιήσει και γι’αυτό η τέχνη του να μοιάζει δυσπρόσιτη. Αυτό συνέβαινε πάντα με τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες». Η τέχνη, σύμφωνα με την κα Γαλανοπούλου, ζητά να την προσεγγίσουμε με όλες μας τις αισθήσεις, σαν μια εμπειρία που μπορεί να αλλάξει κάτι μέσα μας. «Αυτός είναι και ο στόχος του MIR, τα έργα που παρουσιάζει να δημιουργούν μέσα στον θεατή μετακινήσεις που μπορεί να φέρουν μικρές αλλαγές στη ζωή του».

Μικρές αλλαγές που αφήνουν, ωστόσο, ανεξίτηλα σημάδια. «Το MIR έχει αφήσει νομίζω ανεξίτηλα τα σημάδια του στη μνήμη όσων παρακολουθούν τις παραστατικές τέχνες στην Αθήνα. Το φετινό πρόγραμμα προτείνει έργα τα οποία βάζουν τον θεατή σε μια διαδικασία δημοκρατικής διαπραγμάτευσης και συν-αποφασίζει για την εξέλιξη των έργων». Αυτό ουσιαστικά πραγματεύεται το MIR: «τη σχέση των πολιτών με τη συμμετοχή και με τη δημοκρατία, με το πώς ο καθένας από εμάς θα πειστεί να αναλάβει ευθύνη σε όλο αυτό καθώς και το πώς θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε τους απόμακρους θεσμούς σε κάτι πιο ζεστό, πιο ανθρώπινο».

Το ελληνικό περιβάλλον έχει τις συνθήκες τις οποίες θα επιτρέψουν την ανάπτυξη των παραστατικών τεχνών; «Όχι, αυτό το περιβάλλον δεν υπάρχει στην Ελλάδα», απαντά η κα Γαλανοπούλου, «το σύγχρονο πολιτιστικό τοπίο δεν απέκτησε ποτέ τις δομές και τις υποδομές που χρειάζονται για να στηριχτεί η καλλιτεχνική παραγωγή και ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην τις αποκτήσει ποτέ. Ο σύγχρονος πολιτισμός δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ με τη σοβαρότητα που του αξίζει». Το ελληνικό κοινό, ωστόσο, δεν είχε ποτέ αφομοιώσει τα πολλά στεγανά που υπάρχουν στην υπόλοιπη Ευρώπη, άρα παρέμεινε πιο ανοιχτό», κάνει σαφές η ιδρύτρια του φεστιβάλ.

Η Χριστιάνα Γαλανοπούλου εργάζεται ως ιστορικός τέχνης, ως ανεξάρτητη επιμελήτρια εκθέσεων και κινηματογραφικών προγραμμάτων και ως δραματουργός. Αρθρογραφεί γύρω από τη σύγχρονη τέχνη και το χορό σε περιοδικά ή για λογαριασμό πολιτιστικών οργανισμών, όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Το MIR ανοίγει τις πόρτες του στις 27 Νοεμβρίου και περισσότερες πληροφορίες για τις παραστάσεις του θα βρείτε εδώ

Μαρία Πετροπούλου