Δωρεά ωαρίων και μητρότητα: Εσείς, θα την επιλέγατε;

Στις μέρες μας, με κυρίαρχο λόγο την οικονομική κρίση οι γυναίκες αποφασίζουν όλο και αργότερα να μπουν στην διαδικασία τεκνοποίησης, μάλιστα τις περισσότερες φορές μετά τα 35 ενώ θα έπρεπε να ενθαρρύνονται να αρχίζουν πολύ νωρίτερα.

Σημαντικό ρόλο παίζει η ενθάρρυνση στην δημιουργία οικογενείας σε νεαρές ηλικίες με αρωγό το Κράτος, δηλαδή στην δημόσια ενημέρωση ότι οι γυναίκες μπορούν να διατηρήσουν την γονιμοποιητική ικανότητα με τη κρυοσυντήρηση των ωαρίων τους για μελλοντική χρήση. Αλλά και νεαρές γυναίκες με νεοπλασματική νόσο (καρκίνο) μπορούν να κρυοσυντηρούν ωάρια ή ωοθηκικό ιστό πριν τη θεραπεία, έτσι ώστε με την αποθεραπεία τους, χρησιμοποιούμε τα υγιή ωάριά τους για να αποκτήσουν σε μελλοντικό χρόνο το δικό τους παιδί.

Όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη δωρεά ωαρίων, αυτό διαφέρει από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, στην Ιταλία η δωρεά ωαρίων δεν επιτρέπεται ενώ σε άλλες χώρες όπως Αγγλία, Βέλγιο, Γάλλια, Ισπανία, Τσεχία κ.λπ. επιτρέπεται. Συγκεκριμένα, στην Ισπανία και στην Τσεχία η νομοθεσία διευκολύνει τη δωρεά ωαρίων.

Στην Ελλάδα, ένα από τα ισχυρά πλεονεκτήματα της νομοθεσίας μας είναι η προάσπιση της ανωνυμίας, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως στην Αγγλία και την Αυστραλία όπου μπορεί ένα παιδί στην ηλικία των 20 ετών να μάθει την βιολογική του μητέρα ή πατέρα. Στην Αμερική υπάρχουν ακόμη και σύλλογοι γυναικών δοτριών.

Στη χώρα μας, πριν το νομό 3305/2005 που διέπει τα πλαίσια της εξωσωματικής, η αποδέκτρια γνώριζε τη δότρια η οποία ήταν από το άμεσο συγγενικό περιβάλλον (κυρίως αδελφή). Από το 2005 και μετά, ο νομοθέτης κατοχυρώνει τη διαδικασία της δωρεάς ωάριων και ζητά η δότρια να είναι μικρότερη των 35 ετών υγιής σωματικά και ψυχικά και να έχει ελεύθερο ιατρικό ιστορικό. Επιλέον, προσπαθούμε περα από τα παραπάνω που πιστοποιούνται με ειδικές εξετάσεις να έχει εξωτερικά χαρακτηριστικά παρόμοια (φαινότυπο).

Ποιες όμως γυναίκες γίνονται δότριες;

1. Γυναίκες που υποβάλλονται σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης και συναποφασίζουν με το ζευγάρι να δωρίσουν ωάρια στο κέντρο εξωσωματικής.
2. Γυναίκες που για αλτρουιστικούς λόγους, όπως λέει ο νομοθέτης, δωρίζουν ωάρια.

Στη δεύτερη περίπτωση, η φιλοσοφία της δωρεάς ωαρίων είναι η έλλειψη αμοιβής αλλά η προσφορά αποζημίωσης για τις ημέρες αποχής από την εργασία της δότριας, η κάλυψη των εξόδων μετακίνησης καθώς και των ημερών και νοσηλείας της.

Γενικότερα, οι γυναίκες που μπαίνουν στη διαδικασία να γίνουν δότριες, θα πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις και ένα λεπτομερές ιστορικό, καθώς και σε μια αδρή ψυχολογική προσέγγιση. Επίσης, πρέπει να είναι υγιείς σωματικά και ψυχολογικά και να μη φέρουν μεταδοτικές ή κληροδοτούμενες νόσους. Θα πρέπει να ενημερωθούν πλήρως για τη διαδικασία και τους πιθανούς κινδύνους αυτής, άμεσους και απώτερους. Μετά την ενημέρωση, υπογράφουν τα σχετικά έγγραφα που ορίζει ο νομός.

Σε αντίθεση με τη δωρεά σπέρματος, που είναι μια απλή διαδικασία η δωρεά ωαρίων ειναι πιο πολύπλοκη και τούτο γιατί η δότρια θα πρέπει να λάβει ορμονική φαρμακευτική αγωγή και να υποβληθεί στη διαδικασία της Ωοληψίας.

Με την ύπαρξη της δότριας ωαρίων, η ιατρική προσφέρει τη δυνατότητα στη γυναίκα που κοινωνικά αισθάνεται μειονεκτικά, τη δυνατότητα να κυοφορήσει και να βιώσει τον τοκετό και την μητρότητα. Αντίστοιχα την βιολογική πατρότητα για τον σύζυγο.

Ένα ερώτημα που κυρίως ταλανίζει τη γυναίκα είναι αν στο μέλλον ο συντροφός της, της πει ότι «δεν είναι δικό σου το παιδί». Αυτός όμως, είναι προβληματισμός που σύντομα θα ξεπεραστεί μιας και η επιθυμία της μητρότητας είναι πολύ μεγαλύτερη. Το αναφαίρετο δικαίωμα της αποκτήσης ενός παιδιού που της στερεί η φύση, το πραγματώνει η εξωσωματική γονιμοποίηση. Σίγουρα ο όποιος προβληματισμός, αμβλύνεται με το πρώτο test κυήσεως και εξαφανίζεται εντελώς με τη γέννηση του πολυπόθητου παιδιού.

Ένα άλλο ερώτημα είναι πως είναι η δότρια σωματικά-ψυχικά- ιατρικά-αν θα μοιάζει (φαινοτυπικα) στη μέλλουσα μητέρα. Επίσης, θα μπορέσει να γνωρίσει τη δότρια; Αυτά βέβαια τα ερωτήματα απαντώνται αυτομάτως από το νόμο που προστατεύει την ανωνυμία της δότριας.

Εξωσωματική γονιμοποίηση με «δανεικά» ωάρια
Η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί τη διαδικασία εκείνη που επιτρέπει σε υπογόνιμο ζευγάρι την απόκτηση ενός υγιούς παιδιού. Κάποιο από τα υπογόνιμα ζευγάρια έχουν πρόβλημα όχι μόνο στην απουσία ωαρίων αλλα και στην κακή ποιότητά τους και έτσι δεν μπορούν να οδηγήσουν σε κύηση.

Τέτοιες περιπτώσεις είναι:

• Γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (πρόωρη εμμηνόπαυση)
• Γυναίκες με επανειλημμένες προσπάθειες αποτυχημένων εξωσωματικών.
• Γυναίκες με πτωχή ανταπόκριση στις φαρμακευτική αγωγή.
• Ιστορικό πολλαπλών αποβολών
• Νοσήματα τα οποία κληρονομούνται
• Υποπλασία ή αγενεσία ωοθηκών
• Χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών
• Γυναίκες που λογω Νεοπλασματικής νόσου μέσω της Χημειοθεραπείας η Ακτινοθεραπείας έχουν ιατρογενή καταστροφή των ωοθηκών.

Σε κάποιες από τις παραπάνω των περιπτώσεων η πιθανότητα κύησης είναι χαμηλότατη με τα δικά της ωάρια ενώ σε άλλες περιπτώσεις είναι ανέφικτη. Άρα σαν μόνη λύση επίτευξης κυήσεων και μάλιστα με υψηλό ποσοστό επιτυχίας είναι η χρήση ωαρίων από άλλη γυναίκα (δότρια). Συνεπώς το ζευγάρι βρίσκεται στο δίλημμα να συνεχίσει τις προσπάθειες με ελάχιστα ποσοστό επιτυχίας και την επιβάρυνση έντονου ψυχολογικού και οικονομικού κόστους ή να χρησιμοποιήσει δανεικά ωράρια. Αυτή είναι μια απόφαση που συνειδητά θα πάρει μόνο του το ζευγάρι αφού ο γιατρός παρουσιάσει ευκρινώς όλα τα δεδομένα.

*Ο Δρ Βασίλειος Αθανασίου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και ειδικευθείς στη Μαιευτική και Γυναικολογία στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα». Αγορεύτηκε ∆ιδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων στην Ιατρική Σχολή το 1994. Έχει µετεκπαιδευθεί στη λαπαροσκοπική, υστεροσκοπική χειρουργική και Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στο Hopital Universitaire Cantonal de Fribourg και Hopital Universitaire de Geneve της Ελβετίας, στο Centre Europeene Universitaire de Perigeux της Γαλλίας και στο Monash University of Melbourne στην Αυστραλία. Είναι μέλος στο Δ.Σ. επιτροπών και εταιρειών Υποβοηθουμένης Αναπαραγωγής στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

health.in.gr