Η Εμπόλεμη Ζώνη στις «Νύχτες Πρεμιέρας»

Πρεμιέρα στη μεγάλη οθόνη και το αθηναϊκό κοινό κάνει η Εμπόλεμη Ζώνη και το Mega με το ντοκιμαντέρ «Oogruk σημαίνει πετρέλαιο» που γυρίστηκε στην Αλάσκα και παρουσιάζεται σε πρώτη προβολή στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» την Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου στις 22.30 στον κινηματογράφο «Απόλλων», Σταδίου 19.

Με γυρίσματα σε πέντε διαφορετικές περιοχές της αχανούς αμερικανικής πολιτείας, χωρίς αφήγηση αλλά με σπάνιες εικόνες και μαρτυρίες, το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Δημήτρη Γεράρδη και του δημοσιογράφου Σωτήρη Δανέζη αποκαλύπτει: τις επιπτώσεις του πετρελαίου στην καθημερινότητα των ιθαγενών, την απειλή για το εύθραυστο οικοσύστημα της Αρκτικής, τα σκάνδαλα και τη διαπλοκή των πετρελαϊκών εταιρειών με Γερουσιαστές και τον Λευκό Οίκο.

Ένα μήνα μετά τις εφιαλτικές πυρκαγιές σε Πελοπόννησο και Εύβοια, το «Oogruk σημαίνει πετρέλαιο» εντάσσεται στo ειδικo αφιέρωμα της ενότητας ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ «Κινηματογράφος Kαλεί Περιβάλλον» που σκοπό έχει την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την καταστροφή του πλανήτη μας.

Τα έσοδα του Φεστιβάλ που διοργανώνει το περιοδικό «Σινεμά» θα διατεθούν σε ειδικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδας για τους πυρόπληκτους.

Λίγα λόγια για το ντοκιμαντέρ

«Oogruk» σημαίνει πετρέλαιο, στη γλώσσα των Εσκιμώων. Ο μαύρος χρυσός, ανακαλύφθηκε στη Αλάσκα πριν από 50 χρόνια κι άλλαξε μια για πάντα τις ζωές των ιθαγενών, Εσκιμώων και Ινδιάνων Γκουιτσίν. Μέσα σε λίγα χρόνια, η πετρελαϊκή βιομηχανία μετέτρεψε τη βόρεια ακτή της πολιτείας των
ΗΠΑ σε ένα απέραντο δίκτυο εγκαταστάσεων εξόρυξης και πετρελαιαγωγών.
Σήμερα, με την υποστήριξη της οικογένειας Μπους, επιχειρεί να εισβάλλει στο Αρκτικό Καταφύγιο Aγριας Ζωής, την τελευταία παρθένα περιοχή της βορείου Αμερικής που προστατεύεται διά νόμου λόγω της τεράστιας οικολογικής σημασίας της.

Στις βόρειες ακτές της Αλάσκας ζουν 7.500 άνθρωποι. Το 70% είναι ιθαγενείς Εσκιμώοι από τις φυλές Ινούπιατ και Ινουίτ. Τη δεκαετία του ’70, δέχθηκαν να εκχωρήσουν το δικαίωμα εκμετάλλευσης της γης τους στις πετρελαϊκές εταιρείες, θεσπίζοντας παράλληλα ένα είδος τοπικής διακυβέρνησης και κοινοπραξίες με σκοπό να λαμβάνουν μερίσματα από τα πετρελαϊκά κέρδη. Σύντομα απέκτησαν σύγχρονους οικισμούς με σχολεία, δρόμους, κλινικές, τηλεόραση και internet. Το πετρέλαιο έφερε την ανάπτυξη αλλά δίχασε τις τοπικές κοινότητες. Πολλοί Εσκιμώοι υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη εγκαταστάσεων εξόρυξης κι ενός πετρελαιαγωγού που διασχίζει την Αλάσκα επηρεάζει το περιβάλλον και απειλή την επιβίωσή τους που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κυνήγι της φάλαινας, των άγριων πουλιών και των καριμπού, του ταράνδου της Βορείου Αμερικής.

Στην άλλη πλευρά, οι Ινδιάνοι Γκουιτσίν που κατοικούν στα νότια του Αρκτικού Καταφυγίου, αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τις πετρελαϊκές εταιρείες και αντιτίθενται στην εξόρυξη πετρελαίου από τη μεγαλύτερη προστατευόμενη περιοχή στη Βόρειο Αμερική.

Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ, επισκέπτονται τις πόλεις Aνκορατζ, Φέρμπανκς και Μπάροου και αναδεικνύουν τις αντιθέσεις στη ζωή των ιθαγενών κατοίκων της Αλάσκας μέσα από τις ιστορίες δύο διαφορετικών κοινοτήτων. Των Εσκιμώων που ζουν περικυκλωμένοι από τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στο χωριό Νουίξιτ και τον Ινδιάνων Γκουιτσίν στο Aρκτικ Βίλατζ.

Το Νουίξιτ είναι μια κοινότητα 450 Εσκιμώων Ινούπιατ, λίγα χιλιόμετρα από τον Αρκτικό Ωκεανό. Οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν εκεί πριν από 34 χρόνια ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την εξάπλωση των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στο Προύντο Μπέι, τη μεγαλύτερη περιοχή εξόρυξης στη βόρειο Αμερική. Τη δεκαετία του ’80, στο Νουίξιτ ανακαλύφθηκε πετρέλαιο. Τα γεωτρύπανα υψώθηκαν σε κοντινή απόσταση από τον οικισμό και οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν.

Το Aρκτικ Βίλατζ είναι ένας μικρός καταυλισμός 150 Ινδιάνων Γκουιτσίν, νότια του Αρκτικού Καταφυγίου. Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ ακολουθούν έναν κυνηγό της φυλής στο εσωτερικό της προστατευόμενης περιοχής και καταγράφουν σπάνιες εικόνες της φύσης και της άγριας ζωής σε μια από τις τελευταίες παρθένες περιοχές του πλανήτη.

Τα χωριά των Γκουιτσίν βρίσκονται στο μεταναστευτικό μονοπάτι των καριμπού από τον Καναδά ως την Αλάσκα. Τη δεκαετία του ’80, στις ακτές του Αρκτικού Καταφυγίου, εκεί που τα καριμπού γεννούν τα μικρά τους, εντοπίστηκαν κοιτάσματα πετρελαίου. Έκτοτε οι πετρελαϊκοί κολοσσοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να ξεπεράσουν τα νομικά εμπόδια και να προχωρήσουν σε εξόρυξη. «Λένε ότι με την εξόρυξη πετρελαίου δε θα επηρεάσουν τα καριμπού. Tα τελευταία 7 χρόνια όμως δεν έρχονται το καλοκαίρι. Αν φύγουν, τι θα κάνουμε; Έτσι ζούμε εμείς, το Αρκτικό Καταφύγιο είναι το παντοπωλείο μας. Έχει όλα όσα χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε», λέει ο Τσάρλι Σουέινι, κυνηγός της φυλής.

Βασικός υποστηρικτής της εξόρυξης πετρελαίου στην προστατευόμενη περιοχή ήταν ο Τζωρτζ Μπους ο πρεσβύτερος. Τις προσπάθειές του για να ανοίξει το Αρκτικό Καταφύγιο στις πετρελαϊκές εταιρείες σταμάτησε η περιβαλλοντική καταστροφή του Exxon Valdez, το 1989. Μερικά χρόνια αργότερα, ο Τζωρτζ Μπους ο νεότερος επανέφερε το θέμα στο πολιτικό προσκήνιο. «Θα έπρεπε να θέλετε να ανοίξετε ένα μικρό μέρος στην Αλάσκα, γιατί θα παράγει ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ που αυξάνει τις πιέσεις στο Κογκρέσο μετά τον πόλεμο στο Ιράκ.

Με τα κέρδη των πετρελαϊκών κολοσσών να ξεπερνούν τα 150 δις δολάρια το χρόνο, το πετρέλαιο φαίνεται να γεννά και να συντηρεί τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής ζωής. Όπως λέει με νόημα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αλάσκας Ρικ Στάϊνερ «Η ανακάλυψη πετρελαίου στην Αλάσκα, άλλαξε τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι, τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η πολιτική, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η κυβέρνηση. Στην ουσία οι πετρελαϊκές εταιρείες έγιναν κυβέρνηση».

Τα γραφεία όλων των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών στο Aνκρορατζ, αρνήθηκαν οποιαδήποτε συμμετοχή στο ντοκιμαντέρ.

20/9/07