Συζήτηση με τον σκηνοθέτη Φρεντ Καβαγιέ

Όπως και η ταινία “Όλα για Εκείνη”, το “3 Ώρες Διορία” είναι μια ιστορία αγάπης που απειλείται από την μοίρα. Στα μάτια σας, αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά ενός θρίλερ ή μιας ταινίας μυστηρίου;

Ναι – είναι προφανώς πάντα πιο ενδιαφέρον όταν συνηθισμένοι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με ασυνήθιστες καταστάσεις. Είναι πιο εύκολο για το κοινό να ταυτιστεί μαζί τους, ακόμα περισσότερο όταν έχεις έναν άντρα και μια γυναίκα που είναι ερωτευμένοι. Ένας νοσηλευτής, που δε θα σταματήσει πουθενά για να σώσει τη ζωή της εγκύου συζύγου του, είναι πιο κοντά σε μένα από τον Τζέιμς Μποντ, αν και λατρεύω τον Τζέιμς Μποντ! Η ιστορία του “3 Ώρες Διορία” μας ήρθε όταν κάναμε μοντάζ στο “Όλα για Εκείνη”. Μιας και είχα απολαύσει το γύρισμα των σκηνών δράσης για το “Όλα για Εκείνη”, είπα στον Γκιγιόμ Λεμάν, τον συνέταιρό μου στο σενάριο: “Η επόμενη ταινία μας θα πρέπει να είναι ακόμα πιο έντονη, να έχει ακόμα περισσότερη δράση και να ξετυλίγεται ολόκληρη με το ρυθμό του τελευταίου ημίωρου του “Όλα για Εκείνη” – ένα είδος ξέφρενου αγώνα δρόμου κατά τη διάρκεια μιας μέρας, ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.” Αρχίσαμε να το σκεφτόμαστε, το συζητούσαμε με κόσμο γύρω μας και όλοι μας έλεγαν πως “δεν είναι δυνατόν να γυρίσεις μια ταινία που θα είναι γρήγορη από την αρχή μέχρι το τέλος.” Νομίζω πως αυτό ακριβώς μας έκανε να θέλουμε να προσπαθήσουμε!

Είχατε ήδη σκεφτεί την ιδέα του να απάγεται η έγκυος σύζυγος του πρωταγωνιστή;

Δε θυμάμαι. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ήρθε αρκετά νωρίς η ιδέα. Η σύζυγος του Γκιγιόμ ήταν έγκυος την περίοδο εκείνη – νομίζω πως αυτό ήταν που μας έδωσε την ιδέα, αν και δεν ήταν ιδιαίτερα πρόθυμος να περιγράψει καταστάσεις στις οποίες μια έγκυος γυναίκα βασανίζεται. Αυτός όμως ήταν ο στόχος με αυτού του είδους την ταινία: όσο περισσότερο βρίσκεται κάποιος σε μια εύθραστη κατάσταση, τόσο πιο πολύ ενδιαφέρον έχει το να δημιουργείς στο κοινό το φόβο του τι θα συμβεί σε αυτόν/αυτήν. Όταν γράφουμε, ο Γκιγιόμ κι εγώ κάνουμε στον εαυτό μας πάντα την ερώτηση: τι θα ωθούσε τον ήρωά μας να τρέξει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα; Ποια θα είναι η μεγαλύτερη πηγή άγχους γι’ αυτόν;

Η ταινία στηρίζεται σε έναν πολύ ακριβή μηχανισμό – αυτό ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι στη γραφή του σεναρίου;

Ήταν περισσότερο συναρπαστικό παρά δύσκολο! Για την ακρίβεια, απολαμβάνω πάρα πολύ τη γραφή σεναρίων. Οι δυσκολίες έρχονται μετά, όταν διαβάζεις το προσχέδιο. Νομίζεις πως ο μηχανισμός σου είναι καλά λαδωμένος, το δίνεις να το διαβάσουν και σου λένε: “Μα αυτό δεν είναι δυνατόν, αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει”. Μετά πρέπει να βρεις μια λύση. Πρέπει να έχεις το κουράγιο να αντιμετωπίζεις αμέσως τα προβλήματα, αλλιώς θα παρουσιαστούν σε όλα τα στάδια της παραγωγής – κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, στο μοντάζ και ούτω καθεξής.

Πως συμπληρώνετε ο ένας τον άλλο εσύ κι ο Γκιγιόμ Λεμάν;

Μας αρέσουν οι ίδιες ταινίες κι υπάρχει πολύ καλύ χημεία μεταξύ μας. Επινοούμε μαζί την ιστορία, την αφήνουμε να ωριμάσει και, σε κάποιο σημείο, ένας από τους δυο μας αρχίζει να γράφει πέντε σελίδες σε τρεις πράξεις. Τις στέλνει στον άλλον, ο οποίος δουλεύει πάνω σε αυτές και τις αναπτύσσει, μετά τις στέλνει πίσω και ούτω καθεξής. Όταν έχουμε τριάντα σελίδες μιας ιστορίας, συνήθως αρχίζω να γράφω μόνος μου το σενάριο. Ο Γκιγιόμ έχει την ευφυία και την ταπεινότητα που του επιτρέπουν να διαχωρίζει τη φόρμα από το περιεχόμενο. Αντιλαμβάνεται πλήρως πως από τη στιγμή που εγώ είμαι ο σκηνοθέτης, πρέπει να κάνω την ταινία δική μου, κυρίως διότι στο σημείο αυτό είναι που χτίζω οπτικά την ταινία στο μυαλό μου. Κατά τη διάρκεια γραφής του σεναρίου αποφασίζω πως θα γυριστεί η ταινία, ακόμα και το πώς θα γίνει το μοντάζ. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει τα υπόλοιπα στάδια της δουλειάς με τους συνεργάτες μου – τον διευθυντή φωτογραφίας, τους δημιουργούς των σκηνικών, τους μοντέρ κτλ – πάνω σε πράγματα που μπορεί να αλλάξουν. Χρειάζομαι όμως αυτή τη βάση πριν αρχίσω να ανταλάσσω ιδέες με τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι. Μόλις είναι έτοιμο το προσχέδιο, ο Γκιγιόμ κι εγώ δεν σταματάμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτό. Στην ταινία “3 Ώρες Διορία”, η εκδοχή που γύρισα ήταν η 64η.

Τι σας έκανε να σκεφτείτε τον Ζιλ Λελούς για το ρόλο του Σάμιουελ;

Σκέφτηκα τον Ζιλ σχεδόν αμέσως μετά την ολοκλήρωση του σεναρίου. Τον είχα ήδη σκεφτεί όταν έγραφα το “Όλα για Εκείνη”, όταν ακόμα αναρωτιόμασταν ποια είναι η ηλικία του χαρακτήρα – 35 ή 45 ετών; Ο Ζιλ θα ήταν μια καλή επιλογή για την ηλικία των 35 ετών. Όταν σκεφτόμασταν με τους παραγωγούς το ιδανικό casting για το “3 Ώρες Διορία”, τον σκέφτηκα ξανά. Είναι ένας καθημερινός άνθρωπος αλλά κι ένας καθημερινός άνθρωπος της μεγάλης οθόνης! Έχει καλή διάθεση, είναι χαρισματικός και πολύ γοητευτικός. Έχει μια μοναδική ικανότητα στο να κερδίζει την συμπαθεια του κοινού. Όταν τον βλέπεις στην οθόνη θες να γίνεις ο κολλητός του. Είναι της ίδιας οικογενείας με τον Μπελμοντό και τον Λανβέν. Το τεράστιο κερασάκι στην τούρτα είναι πως πρόκειται για έναν εξαιρετικό ηθοποιό με απίστευτες δυνατότητες. Είχα δει φυσικά τι έχει κάνει στον κινηματογράφο. Ακόμα και σε μικρούς ρόλους, όπως στο “Tell No One” και στο «Υπ’ Αριθμόν 1 Δημόσιος Κίνδυνος», είναι εκπληκτικός. Μόλις του προτείναμε το ρόλο, δέχθηκε χωρίς να διστάσει.

Και τι σας έκανε να σκεφτείτε τον Ροσντί Ζεμ για το ρόλο του γκάνγκστερ;

Όσον αφορά τον Ροσντί, η ιστορία δεν είναι εξίσου αναμενόμενη. Δεν είχα ακόμα ξεκινήσει να γράφω το “3 Ώρες Διορία” όταν ζήτησα να τον συναντήσω, διότι νόμιζα τότε ότι θα ήταν ενδιαφέρον να του δώσω το ρόλο του Σάμιουελ. Ήπιαμε ένα ποτό μαζί, γνωριστήκαμε, του είπα την ιστορία και μου είπε, πολύ ευγενικά, “Ακούγεται πολύ ενδιαφέρον. Δώσ’ το μου να το διαβάσω όταν θα είναι έτοιμο.” Καθώς προχωρούσε το γράψιμο, έλεγα συνέχεια στον εαυτό μου πως “θα ήταν τόσο καλύτερος στον άλλο ρόλο, στο ρόλο του γκάνγκστερ!” και ήμουν έξαλλος με τη βιασύνη μου. Όταν ολοκληρώθηκε το σενάριο και είχα σκεφτεί τον Ζιλ για το ρόλο του Σάμιουελ, πήρα τηλέφωνο τον Ροσντί, νιώθωντας λίγη ντροπή: “Λοιπόν, θα με πεις τρελό αλλά τελείωσα το σενάριο και νομίζω πως θα ήσουν πολύ καλύτερος στο ρόλο του γκάνγκστερ.” Απάντησε: “Μην ανησυχείς. Όταν συναντηθήκαμε και μου είπες την ιστορία, ο ρόλος που ήθελα να παίξω ήταν του γκάνγκστερ, όχι του νοσηλευτή!” Διάβασε το σενάριο και δέχθηκε. Ο ρόλος του ταιριάζει γάντι. Έχει μια αινιγματική πλευρά, η παρουσία του είναι τόσο δυνατή που ακόμα κι οι σιωπές του είναι επιβλητικές.

Ποιος σκέφτηκε την ‘Ελενα Ανάγια για το ρόλο της συζύγου του Σάμιουελ;

Εγώ και πάλεψα για να την έχω στην ταινία! Την είχα δει στο «Υπ’ Αριθμόν 1 Δημόσιος Κίνδυνος» – έλαμπε πραγματικά. Την είχα στο μυαλό μου από την αρχή. Σκέφτηκα πως θα ήταν πιο ενδιαφέρον για το γυναικείο χαρακτήρα να βρίσκεται μακριά από την οικογένειά της. Όταν απάγεται, ο σύζυγός της είναι ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να τη βοηθήσει. Βρήκα επίσης την προφορά της πολύ αισθησιακή. Το να “κλείσω” την Έλενα όμως αποδείχθηκε λίγο πολύπλοκο. Η Έλενα είναι star τώρα στην Ισπανία. Είναι βασικά και η πρωταγωνίστρια στην νέα ταινία του Αλμοδόβαρ. Ευτυχώς όμως, τα καταφέραμε.

Αν και η επιτυχία της ταινίας εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της σκηνοθεσίας, εσείς δε χρησιμοποιείτε σχεδόν καθόλου σκηνοθετικά εφέ…

Το προτιμώ όταν τα πράγματα κινούνται μέσα στις εικόνες, αντί να κινείται η κάμερα. Όταν πάλι κινείται η κάμερα, θέλω να γίνεται για κάποιο λόγο. Είναι θέμα προσωπικού γούστου βέβαια, αλλά ταιριάζει και στην ταινία. Στις σκηνές δράσης, ήθελα τα πράγματα να φαίνονται ξεκάθαρα, να μην είναι συγκεκομμένα ή τραβηγμένα από όλες τις πλευρές, αλλά να είναι γρήγορα, βιαστικά και οδυνηρά, να νιώθεις τα χτυπήματα, να είναι ρεαλιστικά. Πάνω απ’ όλα, ήθελα να ακολουθώ τον Ζιλ όλη την ώρα, αλλά αυτό δεν ήταν πολύ απλό, ούτε για τον Ζιλ ούτε για το συνεργείο! Όταν σκηνοθετώ, είναι όπως όταν γράφω: αφαιρώ το λίπος. Θέλω να υπάρχει κάποιος λόγος για το καθετί που κάνω και να εξυπηρετεί την ταινία. Προσπαθώ να προσαρμόζω την σκηνοθεσία μου σε κάθε σεκάνς, να την κάνω όσο πιο αποτελεσματική γίνεται, να είμαι πάντα ρεαλιστής και βασικά να παρασύρω το θεατή, να βεβαιωθώ πως η κάμερα δεν του υπενθυμίζει πως παρακολουθεί ταινία. Αυτό δεν αποκλείει την μελέτη μου πάνω στα κάδρα, το ενδιαφέρον μου γι’ αυτό που λέει η εικόνα, μια έρευνα πάνω στην αισθητική. Το ιστορικό μου εξάλλου είναι στη φωτογραφία.

Από πού προέρχεται το πάθος σας για τα θρίλερ; Ποιο είναι το απόλυτο θρίλερ κατά τη γνώμη σας;

Συνήθως γυρίζεις ταινίες που απολαμβάνεις να παρακολουθείς. Λατρεύω τις παιχνιδιάρικες και ρομαντικές πλευρές που έχουν τα θρίλερ και οι ταινίες αγωνίας. Για μένα το απόλυτο θρίλερ είναι το “Ψυχώ”. Βασικά έχω μια περίεργη σχέση με το “Ψυχώ”. Όταν ήμουν 12 ή 13 ετών, ετοιμαζόμουν να το δω για πρώτη φορά στην τηλεόραση, η ταινία άρχιζε από λεπτό σε λεπτό όταν μπήκε η μητέρα μου στο σαλόνι και με ρώτησε “Τι έχει η τηλεόραση απόψε;”, κι εγώ απάντησα “Το “Ψυχώ” του Χίτσκοκ”. Μου λέει “Αφού το έχεις ξαναδεί.”. “Όχι, δεν το έχω δει.” “Ναι, το έχεις δει, είναι η ιστορία του τύπου που ντύνεται σαν την μητέρα του για να σκοτώσει…” Το στοιχείο της έκπληξης είχε μόλις εξαφανιστεί. Ίσως το ότι έχω ανάγκη να γυρίζω ταινίες αγωνίας να προέρχεται από την μεγάλη αυτή σύγχυση! Έξι μήνες πριν, έκανα αυτό που είχε κάνει κι η μητέρα μου – είπα την ιστορία σε μια θεατρική ομάδα, οι μισοί εκ των οποίων δεν είχαν δει το “Ψυχώ”!