Η Τουρκία συνεχίζει πορεία δημοκρατικής οπισθοδρόμησης, λέει η ΕΕ – Αντίδραση από το τουρκικό ΥΠΕΞ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει πως η Τουρκία κινείται σε πορεία «δημοκρατικής οπισθοδρόμησης με σοβαρές ελλείψεις στη λειτουργία των θεσμών της», όπως τονίζεται στην ετήσια έκθεση προόδου της Κομισιόν.

Κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η σοβαρή οπισθοδρόμηση της Άγκυρας συνεχίστηκε και στον τομέα της δικαιοσύνης παρά τα διάφορα πακέτα δικαστικών μεταρρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια και οι διαρθρωτικές ελλείψεις στο δικαστικό σύστημα παρέμειναν ανεπίλυτες. Η συνεχιζόμενη άρνηση εφαρμογής ορισμένων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία.

«Η εκτελεστική εξουσία στην Τουρκία είναι δημοκρατικά υπόλογη μόνο μέσω εκλογών»

Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι οι εξουσίες διατηρούνται στο επίπεδο της προεδρίας και δεν διασφαλίζεται ένας υγιής και αποτελεσματικός διαχωρισμός των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας.

«Ο αναποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου και ισορροπίας σημαίνει ότι η εκτελεστική εξουσία είναι δημοκρατικά υπόλογη μόνο μέσω εκλογών», τονίζει η έκθεση, ενώ προσθέτει ότι «ο πολιτικός πλουραλισμός συνέχισε να υπονομεύεται από τη στόχευση κομμάτων της αντιπολίτευσης και μεμονωμένων βουλευτών».

Σκληρή κριτική από την Κομισιόν

Σχέσεις γειτονίας

Για τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι «επιδεινώθηκαν μέχρι τις αρχές του 2023, αλλά μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 2023, υπήρξε αξιοσημείωτη βελτίωση». Σημειώνεται ότι «η Ελλάδα παρείχε γρήγορα ανθρωπιστική βοήθεια και υποστήριξη στην Τουρκία, γεγονός που βοήθησε στην αποκλιμάκωση των εντάσεων και της ρητορικής. Ακολούθησαν αρκετά τηλεφωνήματα και συναντήσεις υψηλού επιπέδου».

Επιπλέον, η έκθεση κάνει λεπτομερή αναφορά στο θετικό κλίμα των συναντήσεων που ακολούθησαν μεταξύ των ηγετών και των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Σημειώνεται, επίσης, ότι «από τον Φεβρουάριο του 2023, οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου μειώθηκαν δραστικά και δεν αναφέρθηκαν πτήσεις πάνω από ελληνικές κατοικημένες περιοχές». Η έκθεση υπογραμμίζει, επίσης, ότι «η συνέχιση του διαλόγου καλή τη πίστει και η αποχή από μονομερείς ενέργειες, που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάπτυξη ενός συνεταιρισμού και μιας αμοιβαίας επωφελούς σχέσης μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας».

Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, σημειώνεται ότι «η Τουρκία συνέχισε να αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και υποστήριξε επανειλημμένα μια λύση δύο κρατών στην Κύπρο, σε αντίθεση με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», ενώ επισημαίνεται ότι «η Ε.Ε. παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑΗΕ, σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ε.Ε. και το κεκτημένο». Σημειώνεται επίσης ότι δεν υπήρξαν μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες γεώτρησης από την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την περίοδο αναφοράς.

Ειδική αναφορά γίνεται στην κλιμάκωση της έντασης, στην οποία οδήγησε η Τουρκία, στην Πύλα τον Αύγουστο του 2023, η οποία περιλάμβανε την επίθεση εναντίον των ειρηνευτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP). Τον Οκτώβριο του 2023, τα Ηνωμένα Εθνη μεσολάβησαν σε μια συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών στο δρόμο προς τα εμπρός σχετικά με την περιοχή Πύλα, η οποία χαιρετίστηκε από την Τουρκία και την ΕΕ. «Ωστόσο, αυτές οι εξελίξεις συνέχισαν να υπονομεύουν την προοπτική επανέναρξης των διαπραγματεύσεων και επίτευξης συνολικής διευθέτησης του Κυπριακού», τονίζει η Επιτροπή.

Τουρκία: Απορρίπτουμε πλήρως τους αβάσιμους ισχυρισμούς

Οι διατυπώσεις αυτές στην ετήσια έκθεση προόδου της Κομισιόν έφεραν την έντονη αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.

Συγκεκριμένα, το τουρκικό ΥΠΕΞ απορρίπτει, «πλήρως τους αβάσιμους ισχυρισμούς και τις αδικαιολόγητες επικρίσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση, ιδιαίτερα τις ενότητες που αφορούν τα πολιτικά κριτήρια και το δικαστικό σύστημα καθώς και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Παρά όλες τις προσπάθειες που καταβάλαμε, από το 2009 εξ αιτίας πολιτικών εμποδίων μιας χώρας μέλους δεν κατέστη δυνατό να ανοίξουν τα κεφάλαια 23 για τη Δικαιοσύνη και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και 24 για τη Δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια».

Όπως τονίζει, «η διατύπωση διάφορων άδικων ισχυρισμών κατά της χώρας μας, αναφορικά με πολλά ζητήματα στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία είναι διαμφισβητούμενα ακόμα και μεταξύ των ίδιων των κρατών μελών, αποτελεί ένδειξη της ανειλικρινούς προσέγγισης και των προτύπων που βασίζονται σε δυο μέτρα και δυο σταθμά που ακολουθεί η ΕΕ».

Αναλυτικά το κείμενο αντίδρασης της Τουρκίας:

«Η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ανήγγειλε σήμερα το έγγραφο στρατηγικής διευρύνσεως 2023 και τις εκθέσεις που καταρτίστηκαν για όλες τις υποψήφιες και για τις πιθανές υποψήφιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.

Παρόλο το γεγονός ότι η έκθεση του 2023 για την Τουρκία είναι η 25η έκθεση που συντάσσει η Επιτροπή για την Τουρκία, η συνεχιζόμενη άδικη και προκατειλημμένη προσέγγιση της ΕΕ απέναντι στη χώρα μας είναι ανησυχητική για το μέλλον της ηπείρου μας, η οποία αντιμετωπίζει πολλές απειλές.

Απορρίπτουμε πλήρως τους αβάσιμους ισχυρισμούς και τις αδικαιολόγητες επικρίσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση, ιδιαίτερα τις ενότητες που αφορούν τα πολιτικά κριτήρια και το δικαστικό σύστημα καθώς και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Παρά όλες τις προσπάθειες που καταβάλαμε, από το 2009 εξ αιτίας πολιτικών εμποδίων μιας χώρας μέλους δεν κατέστη δυνατό να ανοίξουν τα κεφάλαια 23 για τη Δικαιοσύνη και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και 24 για τη Δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια. Η διατύπωση διάφορων άδικων ισχυρισμών κατά της χώρας μας, αναφορικά με πολλά ζητήματα στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία είναι διαμφισβητούμενα ακόμα και μεταξύ των ίδιων των κρατών μελών, αποτελεί ένδειξη της ανειλικρινούς προσέγγισης και των προτύπων που βασίζονται σε δυο μέτρα και δυο σταθμά που ακολουθεί η ΕΕ.

Το να εμποδίζεται από την μία πλευρά, τους μηχανισμούς διαλόγου και συνεργασίας για τις τοπικές και τις περιφερειακές εξελίξεις που αφορούν την ασφάλεια, την άμυνα και θέματα εξωτερικής πολιτικής, ενώ από την άλλη πλευρά, ισχυρίζεστε ότι φθίνει ο συμβαδισμός μας με τις πολιτικές της ΕΕ σε αυτούς τους κρίσιμους τομείς, είναι τουλάχιστον αντιφατικό. Ομοίως, ενώ ισχυρίζεστε ότι η Τουρκία δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της Τελωνειακής Ένωσης και ότι αυτό αποτελεί εμπόδιο στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, παρεμποδίζεται πολιτικοποιώντας την άρση των εμποδίων που θα επέτρεπαν να ξεπεραστούν οι διαπραγματεύσεις για την επικαιροποίηση και αυτό είναι μια από τις παρόμοιες αντιφάσεις της ΕΕ.

Αξιολογούμε σαν έπαινο ότι στο κείμενο διατυπώνεται σαν κριτική το γεγονός ότι η θέση της χώρας μας για τον πόλεμο Χαμάς-Ισραήλ είναι εντελώς ασύμβατη με την ΕΕ. Απέναντι σε μια σφαγή αμάχων που αναδύθηκε από τα σκοτάδια του Μεσαίωνα στον 21ο αιώνα, αισθανόμαστε την ανάγκη να υπενθυμίσουμε ότι οι πολιτικές που βασίζονται σε οικουμενικές αξίες, το διεθνές δίκαιο και τις ανθρωπιστικές αρχές δεν πρέπει να εφαρμόζονται μόνο στην Ουκρανία ή σε μια άλλη περιοχή της Ευρώπης, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Μέσης Ανατολής.

Όπως πάντα η έκθεση για την Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο και την Κύπρο αντικατοπτρίζει τις παράνομες, μη ρεαλιστικές και μαξιμαλιστικές θέσεις των Ελλήνων/Κύπριων, ενώ παράλληλα αγνοεί τις δίκαιες πολιτικές της χώρας μας και της ΤΔΒΚ αγνοώντας τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, γεγονός που αναδεικνύει για άλλη μια φορά μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου τη μεροληπτική και άδικη στάση που ακολουθεί η ΕΕ υπό το πρόσχημα της αλληλεγγύης.

Με αυτή την αφορμή θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η μορφή της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος είναι να υπάρξουν δύο πλευρές στο νησί, τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών. Επίσης εφόσον υπάρξει συναίνεση των μελών, σε καμία περίπτωση όπως και στις προηγούμενες διαδικασίες η ΕΕ, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τον ρόλο του παρατηρητή.

Θα πρέπει πλέον να γίνει αντιληπτό ότι στα μάτια της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής πλευράς δεν έχουν ούτε αξία ούτε δεσμευτικότητα οι δηλώσεις της ΕΕ, που συνίστανται στην άνευ όρων υπεράσπιση των ελληνοκυπριακών θέσεων για μια πιθανή λύση του Κυπριακού καθώς περισσότερο βλάπτουν παρά εξυπηρετούν τη διαδικασία επίλυσης.

Η έμφαση που δίνεται στην ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας και την ικανότητά της να αντεπεξέλθει στις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης καθώς και το γεγονός ότι η Τουρκία, η οποία έχει εναρμονίσει τη νομοθεσία της με το κεκτημένο της ΕΕ μετά τη σύσταση της Τελωνειακής Ένωσης, έχοντας προσαρμοστεί στα πρότυπα της ΕΕ σε πολλούς τομείς αντανακλά τις αποφασιστικές πολιτικές που ακολουθούμε.

Στην παρούσα διεθνή συγκυρία, είναι αναγκαίο για την ΕΕ να ασκήσει μια δίκαιη και περιεκτική πολιτική διεύρυνσης.

Η ίδια η ΕΕ αποδέχεται την πραγματικότητα της ύπαρξης της ανάγκης ενίσχυσης των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ σε όλους τους τομείς, η οποία είναι ακόμη πιο σημαντική από ό,τι στο παρελθόν.

Αντί για μονομερή και άδικη κριτική είμαστε πάντα ανοιχτοί στο να θεμελιώσουμε τις σχέσεις μας με την ΕΕ σε πιο στέρεες βάσεις και να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας με γνώμονα τα κοινά μας συμφέροντα, υπό την προϋπόθεση ότι θα ενεργούμε με πνεύμα συνεργασίας και διαλόγου.

Δεν θέλουμε να δούμε την υποψηφιότητά μας ως μια ξερή φράση στα χαρτιά, αλλά στις πράξεις, στις συζητήσεις και σε συγκεκριμένα βήματα της ΕΕ.

Είναι σημαντική και πολύτιμη η αλληλεγγύη που έδειξε η ΕΕ προς τη χώρα μας το 2023 στις δύσκολες στιγμές που ζήσαμε λόγω του καταστροφικού σεισμού. Στο ίδιο πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας, καλούμε την ΕΕ να άρει τα εμπόδια στην ενταξιακή διαδικασία της χώρας μας, να αναλάβει περισσότερες ευθύνες και να τηρήσει τους όρους της αρχής της πίστης».

Πληροφορίες: ΕΡΤ