Πεθαίνει ο «Μεγάλος Αδερφός» των social media; – 5 αλλαγές με τον νόμο για το Digital Services Act

Με τον DSA, τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες και τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές (DMA), σκοπός είναι ή ήταν, να προστατευτούν τα δικαιώματα των χρηστών ως προς την προσωποποιημένη και στοχευμένη διαφήμιση.

Ουσιαστικά μιλάμε για την προστασία των προσώπων από την χρήση και πώληση των δεδομένων τους σε επιχειρήσεις, πράξη που δημιουργεί ανισορροπία στον ανταγωνισμό. Αυτά που θα αλλάξουν χωρίς να το καταλάβετε άμεσα είναι τα Social Media.

Για την ιστορία, η πιο επιρρεπής πλατφόρμα στην παραπληροφόρηση σύμφωνα με την ΕΕ θεωρείται το X (πρώην Twitter).

Ποιες πλατφόρμες αφορά ως τώρα

Οι κανόνες που θεσπίστηκαν και εφαρμόζονται αρχικά αφορούν τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες. Όπως τις Alibaba, AliExpress, Amazon Store, Apple, AppStore, Booking.com, Facebook, Google Play, Google Maps, Google Shopping, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, Twitter, Wikipedia, YouTube, Zalando (αντίστοιχη αγορά με Amazon και Alibaba) και τις μηχανές αναζήτησης, Bing και Google Search.

Κάποιες από αυτές έκαναν ένσταση υποστηρίζοντας πως δεν εμπίπτουν στις πλατφόρμες, όπως η Amazon και Zalando. Το κριτήριο είναι οι πλατφόρμες με 45+ εκατ. ενεργούς χρήστες τον μήνα.

Οι κανόνες

• Οι πλατφόρμες αυτές είναι υποχρεωμένες αφενός να ενημερώνουν ικανοποιητικά τους χρήστες των υπηρεσιών και να μπορούν να εξαιρεθούν από το δημιουργία καταναλωτικού προφίλ.
• Αντίστοιχα ο χρήστης της υπηρεσίας μπορεί να καταγγείλει το παράνομο περιεχόμενο και οι πλατφόρμες οφείλουν τα λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν αυτά τα reports/καταγγελίες και να τα διερευνούν άμεσα.
• Οι διαφημίσεις δεν μπορεί να εξατομικεύονται με βάση την εθνότητα, την πολιτική στάση ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
• Όλες οι διαφημίσεις πρέπει να φέρουν το όνομα του υπεύθυνου για αυτές δηλαδή του τελικού χρήστη που πληρώνει.
• Κάτι που έχει ήδη γίνει πράξη από πολλές πλατφόρμες. Οι κανονισμοί οφείλουν να είναι γραμμένοι σε απλή και κατανοητή γλώσσα και δη την γλώσσα των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται.
• Οι πλατφόρμες οφείλουν να σέβονται την ανηλικότητα με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο (η νομοθεσία είναι άρτια), ενώ δεν μπορούν να εφαρμόζουν τα «θέλω» τους υποχρεωτικά.
• Τυπικά η πρόταση της Meta (σ.σ. μητρική εταιρεία των Facebook/Instagram) να αρχίσει να χρεώνει 14$ στους ευρωπαίους πολίτες εκτός αν αποδεχθούν προσωποποιημένη διαφήμιση ενδέχεται να ακυρωθεί χάρη σε αυτή την πρόβλεψη.
• Πλέον δεν μπορούν να διαφημίζουν προϊόντα στοχεύοντας ανήλικους και εντός ενός χρόνου οφείλουν να έχουν βγάλει σαφείς εκθέσεις εκτίμησης κινδύνου για τους ανήλικους από την χρήση των προϊόντων τους. Κυρίως για την ψυχική τους υγεία.
• Ύστερα οφείλουν να επανασχεδιάσουν τους αλγόριθμούς τους ώστε να εξαλειφθούν αυτοί οι κίνδυνοι.

H Meta ανταποκρίνεται απρόθυμα στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τελειώνει το περιεχόμενο βάσει δεικτών

Πλέον το περιεχόμενο στις πλατφόρμες το οποίο θα βλέπουν θα παρουσιάζεται με χρονολογική σειρά και όχι γιατί κάποιος φίλος του χρήστη αντέδρασε σε αυτήν ή γίνεται viral, συνολικά ο αλγόριθμος θα σταματήσει να παίρνει αποφάσεις στο τι θα εμφανιστεί, βασιζόμενος σε χιλιάδες δείκτες με τους οποίους έχει φτιάξει καταναλωτικό προφίλ χρήστη. Αυτό απαντά και στο ζήτημα πως ένα Google Search μπορεί να οδηγήσει σε στοχευμένες διαφημίσεις σε μια άλλη πλατφόρμα.

Οι πλατφόρμες του Facebook και του Instagram θα απλοποιήσουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται report σε μια φωτογραφία ή ανάρτηση, ενώ το TikTok έδωσε νέες επιλογές στους χρήστες για να αναφέρουν μια κατάχρηση. Αντίστοιχα, συμμορφώθηκε η Amazon ανοίγοντας επιλογή καταγγελίας ύποπτων προϊόντων.

Πλέον ξέρεις ποιους όρους χρήσης παραβίασες και γιατί

Πλέον κάποια βίντεο μπορεί να κατεβαίνουν γιατί αναφέρουν ψευδείς ισχυρισμούς, για παράδειγμα βίντεο που ανοίγει αναπόδεικτο ζήτημα εκλογικής νοθείας. Έπειτα οι πλατφόρμες θα ενημερώνουν τον χρήστη αν οι απόφασή τους πάρθηκε από άνθρωπο ή από αυτοματοποιημένη τεχνολογία όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη.

Μπορείς να σταματήσεις να βλέπεις προτάσεις βασισμένες στην διαδικτυακή σου παρουσία

Πλέον οι αυτοματοποιημένες επιλογές βάσει προτιμήσεων σταματούν. Μπορεί να πέρασε κάποιος άπειρο χρόνο εκπαιδεύοντας τον αλγόριθμο να του δείχνει μόνο βίντεο με «γάτες που βλέπουν αγγούρι» ή με «κουταβάκια που θηλάζουν άλλα ζώα», όμως πλέον θα μπορεί ο χρήστης να επιλέξει τι θέλει. Γιατί οι πλατφόρμες αυτές είναι σχεδιασμένες να κρατούν τον χρήστη μέσα με τις ώρες, μέχρι το σημείο του εθισμού.

Ο χρήστης πλέον μπορεί να απενεργοποιήσει και τις προτάσεις μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης. Ενώ στην Meta οι προτάσεις θα γίνονται αποκλειστικά με όσα πληκτρολογεί ο χρήστης και όχι σε σχέση με την δραστηριότητα και τα ενδιαφέροντά του. Στο TikTok τα βίντεο στην κατηγορία «Για Σένα» πλέον θα δείχνει δημοφιλή βίντεο από όλο τον κόσμο. Κάτι που είναι πιθανό να δημιουργήσει Mega-Influencers παγκοσμίου βεληνεκούς.

Με αυτόν τον τρόπο θα σπάσουν οι «bubbles» ώστε να σιγήσει το «echo chamber», δηλαδή το φαινόμενο όπου οι πλατφόρμες σε περιόριζαν σε ένα συγκεκριμένο κοινό και ακροατήριο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο κόσμος να φανατίζεται ευκολότερα, να του αποκρύπτεται ο αντίλογος και να περνά περισσότερο χρόνο στην πλατφόρμα, καθοδηγούμενος σε ολοένα σκληρότερη ρητορική και οπτική. Με λίγα λόγια αν ο αλγόριθμος είχε στοχοποιήσει έναν χρήστη ως ακροδεξιό εξτρεμιστή, τον βομβάρδιζε με συνεχή αντίστοιχο υλικό και τον μετέτρεπε σε ακόμα πιο ακραίο εξτρεμιστή! Αυτό ζούσε όλος ο πλανήτης.

Ο ψηφιακά διασυνδεδεμένος κόσμος έκρυβε πολλές παγίδες, κάποιες από τις οποίες αφαιρεί ο DSA.

Σταματάει η στοχοποίηση των παιδιών

Για έναν αλγόριθμο μπορεί να είναι ζήτημα ωρών να αναγνωρίσει αν ο χρήστης μιας συσκευής είναι ανήλικος ή ενήλικος. Από τις επιλογές αναζήτησης, μέχρι την ταχύτητα ή το πόση ώρα έχει αφήσει τον κέρσορα σε ένα σημείο. Οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες γνωρίζουν τι τραβά το ενδιαφέρον του χρήστη και για πόση ώρα.

Οι διαφημίσεις με στόχο τα παιδιά, σταματούν άμεσα υπό την απειλή υψηλότατων προστίμων. Το TikTok που ήδη πήρε μια γεύση των προστίμων από την ΕΕ, πλέον ανακοίνωσε πως οι διαφημίσεις στην πλατφόρμα που παρουσιάζονταi σε εφήβους από 13 έως 17 ετών «δεν βασίζονται στην δραστηριότητά τους στο TikTok». Το ίδιο ισχύει και από την Meta για τις δικές της πλατφόρμες. Πλέον οι μόνες πληροφορίες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν από τους διαφημιστές είναι η ηλικία και η περιοχή.

Πλέον μπορούν να γίνουν καταγγελίες για πώληση πλαστών προϊόντων άμεσα

Στην περίπτωση που σε κάποια «αγορά» που εμπίπτει στον νόμο DSA κάποιος χρήστης παρατηρήσει πλαστά προϊόντα, μπορεί να τα καταγγείλει άμεσα. Αυτό όμως υποχρεώνει πρώτα τις πλατφόρμες να γνωρίζουν τι προϊόντα εγκρίνουν προς πώληση στην πλατφόρμα τους. Κάποιες εταιρείες έχουν μεγαλύτερο ρίσκο σε αυτό και άλλες μικρότερο, όπου αυτό έχει να κάνει με επίσημους πωλητές ή όχι.