Γουίλιαμ Φώκνερ: Είμαι ένας ερασιτέχνης συγγραφέας και όχι πνευματικός άνθρωπος

Ένας από τους αξιολογωτέρους συγχρόνους Αμερικανούς συγγραφείς, ο Ουίλλιαμ Φώκνερ, απέθανε σήμερον (σ.σ. 6 Ιουλίου η ημερομηνία της ανταπόκρισης από την Οξφόρδη της πολιτείας του Μισισιπή) εις το ενταύθα νοσοκομείον, συνεπεία καρδιακής προσβολής. Ο πρόωρος θάνατός του –ήτο 64 μόλις ετών– θεωρείται ως οδυνηρόν πλήγμα διά τα αμερικανικά γράμματα, τα οποία προ ενός περίπου έτους έχασαν μίαν ακόμη προσωπικότητα, τον Έρνεστ Χεμινγουαίη. Ο Φώκνερ είχεν επιστρέψει εις την Οξφόρδην προ μερικών εβδομάδων από την Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια, εις το Πανεπιστήμιον της οποίας διετήρει την θέσιν του λέκτορος επί της αμερικανικής φιλολογίας. Η είδησις του θανάτου του επροκάλεσε θλίψιν εις τους πνευματικούς όσον και ευρυτέρους κύκλους των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου ο αποθανών συγγραφεύς, ο οποίος παρέμεινεν εις ολόκληρον την ζωήν του ένας απλός αγρότης, ήτο εξαιρετικά αγαπητός. Ευθύς ως εγνώσθη η πληροφορία του θανάτου του, ο Πρόεδρος Κέννεντυ εις ειδικήν δήλωσίν του απέτισε φόρον τιμής εις τον τιμηθέντα διά του Βραβείου Νομπέλ συγγραφέα, ειπών ότι «το έργον του θα παραμείνη άφθαρτον από τον χρόνον».

Ο Ουίλλιαμ Φώκνερ εγεννήθη την 25ην Σεπτεμβρίου 1897 εις το Νιου Ώλμπανυ του Μισισιπή. Γόνος παλαιάς αριστοκρατικής οικογενείας που κατεστράφη οικονομικώς κατά τον εμφύλιον πόλεμον, ο συγγραφεύς δεν έλαβε ποτέ κανονικήν μόρφωσιν. Εφοίτησεν εις το κολλέγιον της Οξφόρδης της ιδίας πολιτείας, το οποίον όμως εγκατέλειψε διά να πολεμήση εις τον πρώτον παγκόσμιον πόλεμον, καταταγείς εις την αεροπορίαν. Μετά την απόλυσίν του επανήλθεν εις την Οξφόρδην, γεμάτος πικρίαν διά τον αποδίδοντα τόσην σημασίαν εις τα υλικά συμφέροντα κόσμον, ακολούθως δε ενεγράφη εις το εκεί Πανεπιστήμιον, χωρίς να περατώση και πάλιν τας σπουδάς του. Ανήσυχος χαρακτήρ, ήλλαξεν εν συνεχεία πολλά επαγγέλματα, διατελέσας ζωγράφος, ταχυδρομικός υπάλληλος και νυκτοφύλαξ. Δι’ ένα χρονικόν διάστημα ο Φώκνερ έζησεν εις Ορλεάνην και Νέαν Υόρκην, όπου, εργαζόμενος ως βιβλιοθηκάριος, εδημοσίευσεν ωρισμένα έργα του. Η ατμόσφαιρα όμως της πόλεως ήτο πάντοτε αποπνικτική διά τον γεμάτον καλωσύνην, ανθρωπιά και προικισμένον με οξυδέρκειαν συγγραφέα. Επέστρεψεν εις Οξφόρδην, όπου ηγόρασεν ένα αγρόκτημα 1.647 περίπου στρεμμάτων, όπου και έζησε καθ’ όλην την διάρκειαν της ζωής του. Εκεί εκαλλιέργησε την γην και την τέχνην του…

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.7.1962, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Φώκνερ ουδέποτε εθεώρησε τον εαυτόν του ως επαγγελματίαν συγγραφέα. Ως επάγγελμά του είχεν, όπως έλεγε πάντοτε, το αγρόκτημά του, που σπανίως εγκατέλειπε. Εκεί έγραφε κατά την διάρκειαν της ημέρας τα έργα του, τα περισσότερα από τα οποία, όπως το «Άδυτο», ο «Παρείσακτος στη σκόνη», η «Μικρή μας πόλη» και το «Ρέκβιεμ για μια μοναχή», εσημείωσαν παγκόσμιον επιτυχίαν. Πασίγνωστα είναι επίσης τα βιβλία του «Ήχος και μανία» (σ.σ. «Η βουή και η μανία»), «Αβεσσαλώμ», «Αγριοφοινικιές» και τα «Διηγήματα».

Τα έργα του εκρίθησαν και επεκρίθησαν κατά καιρούς όσον ουδενός άλλου Αμερικανού συγγραφέως. Όλοι όμως ανεγνώριζαν πάντοτε ότι κανείς από τους συναδέλφους του –τουλάχιστον της εποχής που έζησεν– δεν ηδυνήθη να δώση με τόσην ζωντάνια και δύναμιν την ζωήν των ανθρώπων εις την πολιτείαν του Μισισιπή. Σιωπηλός, γεμάτος αξιοπρέπεια και ηρεμία, ο Φώκνερ διεκρίνετο διά το σπινθηροβόλον πνεύμα του. «Εάν ξαναζούσα», είπε κάποτε, «την ζωή μου, θα ήθελα να είμαι γυναίκα, και μάλιστα γυναίκα του δρόμου. Δεν κουράζονται καθόλου για να ζήσουν».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 7.7.1962, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Σπανίως έδιδε συνεντεύξεις προς τους δημοσιογράφους. Μία από τας ελαχίστας αυτάς συνομιλίας του με τους αντιπροσώπους του Τύπου επραγματοποιήθη προ ολίγων μόλις εβδομάδων, εις την κατοικίαν του. Εκεί εδέχθη συνεργάτην του περιοδικού «Λάιφ», το οποίον και δημοσιεύει την συνέντευξιν αυτήν, την τελευταίαν της ζωής του, εις το τελευταίο τεύχος του. Κυριώτερος στόχος του κατά την διάρκειαν της συνεντεύξεως υπήρξαν οι… συγγραφείς και το γράψιμο.

«Εάν το νοιώθης σαν ανάγκη, ότι πρέπει μέσα σε μια μέρα να γράψης 10 σελίδες, τότε όλη η ομορφιά του γραψίματος φεύγει και η δουλειά δεν γίνεται καλά. Το γράψιμο ήταν για μένα πάντοτε διασκέδασις και ουδέποτε το ένοιωσα διαφορετικά. Είμαι ένας ερασιτέχνης συγγραφεύς και όχι πνευματικός άνθρωπος», είπε με την ήσυχη, ακύμαντη φωνή του.

«Και τους πνευματικούς αυτούς ανθρώπους τούς θεωρώ σαν άτομα που κατατρύχονται από την ιδέα ότι πρέπει να γράψουν για… το καλό της λογοτεχνίας. Ποτέ μου δεν σκέφθηκα κάτι παρόμοιο. Το γράψιμο και η καθημερινή ζωή είναι δύο διαφορετικά πράγματα, και πρέπει να μένουν διαφορετικά. Γιατί το γράψιμο γεννιέται από την φαντασία και περιορίζεται σ’ αυτήν. Ένας συγγραφεύς, φυσικά, γράφει και πρέπει να γράφη οποιαδήποτε ώρα νοιώση την ανάγκη. Είναι ο μόνος τρόπος για να διώξη τον δαίμονα που τον βασανίζει. Η οικονομική επιτυχία δεν πρέπει πάλι να επηρεάση έναν συγγραφέα – έναν πραγματικό συγγραφέα. Γιατί, βλέπετε», συνέχισε χαρακτηριστικά, «ποτέ δεν μπορεί να γράψη την ιδανική, την τέλεια ιστορία που ονειρεύεται. Μπορεί να ικανοποιή το κοινό του, αλλά τον εαυτό του ποτέ. Ένας μαραγκός μπορεί να φτιάξη ένα τέλειο σπίτι, ένας κτίστης να φτιάξη έναν ακόμη τελειότερο τοίχο. Ο συγγραφεύς όμως ποτέ δεν φθάνει στην τελειότητα που ονειρεύεται. Γι’ αυτό πρέπει να συνεχίζη να γράφη».

Ο Φώκνερ πάντοτε υπεστήριζεν ότι η δουλειά του, το γράψιμο, ήταν εκείνο που τον συνεκίνει περισσότερο από κάθε τι.

«Τι άλλο μπορείς να κάνης», παρετήρησε κάποτε. «Δεν είναι δυνατόν να πίνης επί οκτώ ώρες την ημέρα, ούτε να κάνης συνεχώς έρωτα. Η δουλειά είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να σε κρατήση μακρυά από την ανία».

Η απλότης του, πάλιν, ήταν γνωστή εις όλους. Η πρώτη φορά που εφόρεσε φράκο εις την ζωή του ήταν εις την Στοκχόλμη το 1950, όπου, κατά την διάρκεια της επισήμου τελετής, ο βασιλεύς Γουσταύος της Σουηδίας τού ενεχείρισε το βραβείο Νομπέλ.

«Τα χρήματα αυτά», είπε τότε διά τις 30.000 δολλάρια που συνοδεύουν το βραβείο, «θα πάνε στις ανάγκες των ανθρωπάκων της ιδιαιτέρας μου πατρίδος. Περισσότερα βιβλία και μικρά σχολεία είναι ό,τι τους χρειάζεται».

Το ελεύθερο πνεύμα του συγγραφέως αυτού, που μαζί με τον Σίνκλαιρ Λιούις, την Περλ Μπακ, τον Ευγένιον Ο’Νηλ και τον Έρνεστ Χεμινγουαίη, ετίμησε τα αμερικανικά γράμματα με το ανώτατο βραβείο για την λογοτεχνία, το Νομπέλ, δεν εδίσταζε μπροστά σε τίποτε. Ούτε τίτλους, ούτε αξιώματα, ούτε ηγετικάς θέσεις ηθέλησε. Ως παράδειγμα θα έπρεπε να αναφερθή το θυμόσοφον απόφθεγμα που «εξετόξευσεν» όταν προσεκλήθη από τον Πρόεδρο και την κυρία Κέννεντυ να παραστή εις το γεύμα που έδωσαν εις τον Λευκόν Οίκον, όπου είχαν προσκληθή και άλλοι επιστήμονες και λογοτέχναι. «Είμαι πολύ μακρυά», είπεν απότομα. «Είναι πολύς δρόμος που χρειάζεται να κάνης, μόνο και μόνο για να φας»!

*Άρθρο για τον Γουίλιαμ Φώκνερ, που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την επομένη του θανάτου του, στις 7 Ιουλίου 1962.

Ο νομπελίστας αμερικανός συγγραφέας Γουίλιαμ Φώκνερ (William Cuthbert Faulkner) γεννήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1897 στο Νιου Όλμπανι της πολιτείας του Μισισιπή.

Ο Φώκνερ, ζώντας μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα των ΗΠΑ και απέχοντας συνειδητά από τα φώτα της δημοσιότητας, δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα το 1919.

Το 1926 κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα («Το μεροκάματο του στρατιώτη»).

Το 1929 νυμφεύτηκε την Εστέλ Όουλνταμ (Estelle Oldham), και το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, εργαζόμενος ως νυχτοφύλακας σε ένα σταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, έγραψε ανάμεσα στα μεσάνυχτα και τις τέσσερις το πρωί, μέσα σε έξι μόλις εβδομάδες, ένα από τα αριστουργήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, το «Καθώς Ψυχορραγώ».

Ακολούθησε το «Ιερό» (1931), το μυθιστόρημα που τον κατέστησε ευρέως γνωστό.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 ο Φώκνερ άρχισε να γράφει σενάρια για τον κινηματογράφο, χωρίς πάντως να καταφέρει να σταδιοδρομήσει ως σεναριογράφος στο Χόλιγουντ.

Κυριότερα έργα του υπήρξαν τα ακόλουθα: «Η Βουή και η Μανία» (1929), «Φως τον Αύγουστο» (1932), «Ο Ακατάβλητος» (1938), «Αβεσσαλώμ, Aβεσσαλώμ!» (1936), «Πορεύου, Μωυσή» (1942).

Το 1949 απονεμήθηκε στον Φώκνερ το Νoμπέλ Λογοτεχνίας.

Ο Φώκνερ τιμήθηκε επίσης με δύο Βραβεία Πούλιτζερ και δύο Βραβεία Εθνικού Βιβλίου των ΗΠΑ.

Ο σπουδαίος αυτός συγγραφέας απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στις 6 Ιουλίου 1962, στην κωμόπολη Byhalia της πολιτείας του Μισισιπή, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του στην πεζογραφία του 20ού αιώνα.

Η επιτύμβια πλάκα στον τάφο τού επί μακρόν εξαρτημένου από το αλκοόλ Φώκνερ υπήρξε απολύτως δηλωτική τής εν γένει κοσμοαντίληψής του: «Έγραψε βιβλία και πέθανε».