Με ΤΟ ΒΗΜΑ: Εμφύλιος Πόλεμος, 70 χρόνια μετά τη λήξη του μέσα από βουλγαρικά και γιουγκοσλαβικά αρχεία & BHMAGAZINO

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ παρουσιάζει

Εμφύλιος Πόλεμος

70 χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου, μία συγκλονιστική σειρά για την πιο μαύρη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, την πιο τραγική περίοδο που δίχασε την Ελλάδα.

Γεγονότα, πρωταγωνιστές, ντοκουμέντα, μαρτυρίες, ιστορικές αναλύσεις.

Αυτή την εβδομάδα

Ενα βιβλίο-ντοκουμέντο

«Το χρονικό μιας τραγωδίας»
του Αλέκου Κουτσούκαλη

Ενα βιβλίο-ντοκουμέντο που φέρνει στο φως τα δραματικά γεγονότα που αιματοκύλησαν την Ελλάδα.
Θύτες και θύματα, εικόνες φρίκης και τρόμου, πολιτικοί πρόσφυγες,
σελίδες από την επισήμως άγνωστη ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Εκατοντάδες ονόματα παρελαύνουν στις σελίδες του έργου ∙ πρόσωπα και καταστάσεις απομυθοποιούνται∙ εικόνες φρίκης και τρόμου. Στη δημοσιότητα έρχονται, σελίδες από την επισήμως άγνωστη ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Καταστροφικές ηγεσίες, με σχεδόν μεσσιανικές εμμονές, οδηγούν χιλιάδες συντρόφους στην ήττα και τον αφανισμό. Βήμα προς βήμα, ξαναζωντανεύει όλη η τραγωδία του εμφυλίου πολέμου, η μετέπειτα εξέλιξη του δράματος στην υπερορία∙ κατονομάζονται θύτες και θύματα.
Και φτάνοντας στη σημερινή εποχή, το αίτημα του συγγραφέα, όπως και χιλιάδων άλλων εξοστρακισμένων αγωνιστών, επαναδιατυπώνεται: τα ιστορικά αρχεία του ΚΚΕ πρέπει ν’ ανοίξουν.

Τις επόμενες εβδομάδες θα ακολουθήσουν:

«Εγγραφα από τα γιουγκοσλαβικά και βουλγαρικά αρχεία»
των Βασίλη Κόντη – Σπυρίδωνα Σφέτα

Τα δραματικά γεγονότα του εμφυλίου πολέμου αποτέλεσαν αντικείμενο αμφιλεγόμενων ιστορικών ερμηνειών και έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων για δεκαετίες ολόκληρες. Το πολωτικό κλίμα της ελληνικής κοινωνίας μετά το 1949, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις του παρελθόντος ήταν αναμφισβήτητα αρνητικοί παράγοντες για τη διαλεύκανση της κρίσιμης αυτής περιόδου της νεοελληνικής ιστορίας. Κυρίως όμως η έλλειψη πρωτογενών πηγών υπήρξε ο περισσότερο ανασταλτικός παράγοντας, εφόσον τα σχετικά αρχεία για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμειναν απρόσιτα στους ερευνητές. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα (1974) δημοσιεύτηκαν σποραδικά διάφορα έγγραφα και απομνημονεύματα πρώην στελεχών του ΚΚΕ, που είχαν άμεση ανάμιξη στον Εμφύλιο. Ολα όμως αυτά τα δημοσιεύματα χαρακτηρίζονταν κυρίως από εκλεκτικισμό στην επιλογή του υλικού και από υποκειμενισμό στην ανάλυση των γεγονότων.
Μετά την πτώση του κομμουνισμού δημιουργήθηκαν ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια νηφάλια προσέγγιση των γεγονότων του Εμφυλίου, δεδομένου ότι και το πολωτικό κλίμα αμβλύνθηκε σημαντικά και τα σχετικά αρχεία έγιναν προσιτά.
Στην παρούσα έκδοση δημοσιεύονται έγγραφα από τα αρχεία της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας, χωρών που είχαν άμεση εμπλοκή στον ελληνικό Εμφύλιο. Ως παράρτημα παρατίθενται και μερικά ρωσικά έγγραφα. Η αρχειακή έρευνα πραγματοποιήθηκε επί τόπου και καταβλήθηκε προσπάθεια να επιλεγούν όσα από τα ευρεθέvτα έγγραφα κρίθηκαν ως σημαντικότερα. Δυστυχώς ένα μέρος του αρχείου του Τίτο και του Στρατιωτικο-Ιστορικού Ινστιτούτου του Βελιγραδίου έχει καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς. Τη μετάφραση από τη βουλγαρική, σερβική και ρωσική όπως και τον σχολιασμό των εγγράφων, μόνο όπου αυτός κρίθηκε απαραίτητος, επιμελήθηκε ο επιστημονικός συνεργάτης του Ι.MXA. και Λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. κ. Σπυρίδων Σφέτας.

«Εμφύλιος – Πολιτισμικό τραύμα»
των Νίκου Δεμερτζή, Ελένη Πασχαλούδη, Γιώργου Αντωνίου

Από τη «λήθη» στην «εθνική συμφιλίωση» κι από κει στην «αναστοχαστική επεξεργασία» του εμφύλιου παρελθόντος: μέσω αυτής της διαδρομής θα έλεγε κανείς πως αντιμετωπίστηκε ο εμφύλιος πόλεμος στην ελληνική δημόσια σφαίρα.
Παρόλο που για σαράντα περίπου χρόνια (1949-1990) δεν υπήρχε θέση
γι’ αυτόν στο δημόσιο λόγο, κι ενώ επισκιάστηκε από την αφήγηση της «εθνικής αντίστασης», ο Εμφύλιος δεν έπαψε να αποτελεί ένα παροντικό παρελθόν. Μάλιστα, από τη δεκαετία του ’90 εγγράφεται πολλαπλώς και με εκθετικό τρόπο στους «πολέμους της μνήμης» όσον αφορά τη δεκαετία του ’40 και άρα στο γενικότερο τελικά ερώτημα «με ποιους όρους «θυμάται» και «ξεχνά» η κοινωνία το παρελθόν της». Εκτοτε, πρωταγωνιστές, ακτιβιστές, πολιτικά κόμματα, κυβερνήσεις, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες όχι μόνο έχουν ανασύρει τον Εμφύλιο από την αφάνεια, αλλά επιχειρηματολογούν εναντιωματικά γύρω από το πώς και το γιατί, μετατρέποντας έτσι τη συλλογική και εν πολλοίς διαγενεακή οδύνη σε πολιτισμικό τραύμα.

Αποτελώντας τα δραματικά στοιχεία του τραύματος, στη δημόσια αυτή αναστοχαστική διαδικασία, μνήμη, συναίσθημα και ταυτότητα αλληλεπιδρούν στο πλαίσιο της ολοπαγούς κρίσης που βιώνει το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας.
Με λιγότερες πλέον αυταπάτες, οι διαφορετικές ερμηνείες του Εμφυλίου μας βοηθούν να κατανοήσουμε, όχι τόσο το παρελθόν αλλά κυρίως το παρόν και τους μηχανισμούς με τους οποίους συγκροτείται η προσδοκία του μέλλοντος.
Με αφετηρία τη θεωρία του «πολιτισμικού τραύματος», το βιβλίο αυτό καλύπτει κρυφές και ξεχασμένες όψεις του ελληνικού εμφυλίου πολέμου χρησιμοποιώντας εναλλακτικά εννοιολογικά εργαλεία και θέτοντας νέα ερωτήματα.

Μαζί

ΒΗΜΑGAZINO

The Bechams. 20 χρόνια κοινής συναρπαστικής ζωής!

Και στην απλή έκδοση των €2.