Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της κωμωδίας (Μέρος Β’)

Κατά την πρώιμη φάση της η κωμωδία παρέμεινε επί μακρόν σε ένα στάδιο αυτοσχεδιασμού. Ο Αριστοτέλης αποδίδει ορθώς την ονομασία της στο τραγούδι μιας θορυβώδους συντροφιάς (κώμος), που αποτελούσε το έναυσμα για τη συμμετοχή των πιστών του Διονύσου σε ένα αχαλίνωτο κέφι.

Σωζόμενες αρχαίες πραγματείες για την κωμωδία και ένα ιδιαίτερα πλούσιο λαογραφικό υλικό αναφορικά με παλαιά έθιμα μάς προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τη γένεση της κωμωδίας βάσει της αριστοτελικής εκδοχής.

Ο Αριστοτέλης, όπως προείπαμε, αναφέρεται στις πομπές με το φαλλό, που συνοδεύονται από ανάλογα τραγούδια, ενώ οι Αχαρνής του Αριστοφάνη μάς ενημερώνουν περιληπτικά για το τι γινόταν στα Μικρά ή κατ’ αγρούς Διονύσια.

Πληρέστερη είναι η εικόνα που μας δίνει ο Σήμος από τη Δήλο, ένας συγγραφέας των Ελληνιστικών Χρόνων, στον οποίον αναφέρεται ο Αθήναιος.

Δυστυχώς, ο δήλιος συγγραφέας δεν προσδιορίζει τους τόπους στους οποίους γνώρισε το έθιμο με το φαλλό, ενδέχεται όμως οι φαλλοφόροι που περιγράφει να προέρχονται από τη Σικυώνα.

Αυτοί, στεφανωμένοι με πολλά κλαδιά και λουλούδια, έχοντας στην κορυφή της πομπής ένα παλικάρι που κρατούσε το φαλλό και ήταν μουντζουρωμένο με καπνιά, εισέρχονταν στην ορχήστρα, στην οποία είχε ήδη μεταφερθεί το υπό εξέταση έθιμο.

Στενοί συγγενείς των προαναφερθέντων ήταν οι Ιθύφαλλοι, που έφεραν μεταξύ άλλων και μάσκες μεθυσμένων.

Όσο για τους Αυτοκάβδαλους, μια τρίτη ομάδα αυτού του είδους, δεν είναι πολλά αυτά που μαθαίνουμε από τον Σήμο.

Όλες αυτές οι πομπές συνοδεύονταν από τραγούδια, ενώ οι φαλλοφόροι φρόντιζαν να περιλούσουν με χλευασμούς ορισμένους από τους θεατές.

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της κωμωδίας (Μέρος Α’)