Μ. Παπαγιάννη: Μετά από τόσα χρόνια κοινής ζωής με τον Θάνο Μικρούτσικο…

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

«Εάν βρεις αυτό που ψάχνεις, θα φτάσεις στο ζήσαμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα. Μετά τους δράκους, τους λύκους, τις μητριές, τα τέρατα, τις απογοητεύσεις, τις θυσίες, τις ήττες και τις οδύνες, στην τελευταία στροφή προσμένει πάντα η λύτρωση, η ωρίμανση, το ζήσαμε καλά», δηλώνει στο in.gr η συγγραφέας Μαρία Παπαγιάννη.

Σύζυγος του συνθέτη Θάνου Μικρούτσικου, παρουσιάζει ένα νέο βιβλίο που τιτλοφορείται «Παπούτσια με Φτερά». Πρόκειται για ένα κείμενο στο οποίο η ποίηση εναλλάσσεται με τα μικρά θαύματα και τους μεγάλους αγώνες, ενώ κυρίαρχοι της υπόθεσης του έργου είναι οι κανονικοί άνθρωποι που συνεχίζουν να ονειρεύονται.

Στο βιβλίο, εμφανής είναι η συνύπαρξη δύο κόσμων, του πραγματικού και του άλλου, του κρυμμένου που άλλοτε βρίσκεται στη φαντασία κι άλλοτε στον βυθό του κάθε ατόμου.

Στα «Παπούτσια με Φτερά» η μικρή Ρόζα μεγαλώνει με τον πατέρα της που είναι ψαράς και γράφει στα κρυφά ποιήματα. Συχνά μιλά μέσα από στίχους. Εξαιτίας ενός κινητικού προβλήματος μετακομίζει στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας ή στο «Βασίλειο των Γάτων». Στην καινούρια γειτονιά, η Ρόζα δημιουργεί φιλίες, το μόνο όμως που σκιάζει τον νέο της κόσμο είναι η… κυρία Περίεργη.

Μυθιστορήματα για παιδιά και νέους έχει συγγράψει η κ. Παπαγιάννη. Τα βιβλία της έχουν αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις, ενώ το παραμύθι της «Μια άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ» έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί σε πολλές γλώσσες. Έχει γράψει, ακόμη, λιμπρέτα και στίχους για τις παραστάσεις «Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου», «Παράξενο δεν είναι;, Πες το μ’ ένα παραμύθι», σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Το έργο της «Το αίνιγμα του Τρουλ» παρουσιάστηκε με την κινητή μονάδα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου σε παιδιά που νοσηλεύονται σε ιδρύματα και νοσοκομεία.

«Μετά από τόσα χρόνια κοινής ζωής με Θάνο, δεν θυμάμαι αν ήξερα από πάντα ότι το ταλέντο δεν φτάνει αλλά χρειάζεται και η γνώση», αναφέρει για να μιλήσει για έναν δρόμο που άνοιξε πριν από δύο δεκαετίες.

Τη λένε Ρόζα. Μεγαλώνει με τον πατέρα της που είναι ψαράς, γράφει στα κρυφά ποιήματα, βαφτίζει τις γάτες του με ονόματα ποιητών και συχνά μιλά μέσα από στίχους. Μιλήστε μας για την ηρωίδα του νέου σας βιβλίου, «Παπούτσια με Φτερά»
Η Ρόζα είναι ένα κορίτσι σαν όλα τα άλλα αλλά και διαφορετικό όπως το κάθε κορίτσι. Της αρέσει να έχει φίλους, να μιλάει ελεύθερα, να κρύβει τους φόβους της και να μοιράζεται τα όνειρά της. Είναι διαφορετικό από πολλά παιδιά γιατί μεγαλώνει μόνο με τον μπαμπά της που προσπαθεί να αφήνει στην καθημερινότητα ένα μεγάλο περιθώριο για να χωράνε και τα όνειρα και τα παραμύθια και τα θαύματα. Η Ρόζα είναι τυχερή γιατί έχει έναν μπαμπά που προσπαθεί να ξεχειλώσει τις μέρες της για να ζει και με όσα φαντάζεται.

Από τις περιγραφές σας, η Ρόζα μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από κόσμους γνωστούς και όχι άγνωστους. Από τον 21ο αιώνα ίσως. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Ναι φυσικά. Μπορεί να μην υπάρχει ένα ξεκάθαρο χρονικό πλαίσιο αλλά η Ρόζα θα μπορούσε να μεγαλώνει σε μια οποιαδήποτε γειτονιά. Για παράδειγμα στη δική μου. Έχει πλατείες, έχει ένα λόφο, έχει κάποιον που μένει στο αυτοκίνητό του κι άλλους που ψάχνουν στα σκουπίδια, έχει παιδιά που τρέχουν και σίγουρα παιδιά που αναρωτιούνται και ταξιδεύουν στη φαντασία τους

Στη ζωή της ηρωίδας, όπως και όλων των ανθρώπων, υπάρχει το φως και το σκοτάδι, το μισογεμάτο ποτήρι και το μισοάδειο…σε ποια μεριά επιλέγει να σταθεί η Ρόζα;
Λέω στα παιδιά που συναντώ στα σχολεία ότι μοιάζουν με τον λύκο της Κοκκινοσκουφίτσας όταν λέει ότι έχει δυο μεγάλα μάτια για να βλέπει καλύτερα και δυο μεγάλα αυτιά για να ακούει καλύτερα. Έτσι είναι όλα τα παιδιά. Προσπαθούν να διαβάσουν και να καταλάβουν τον κόσμο. Πολλές φορές τον ερμηνεύουν μέσα απ΄ όσα ζούνε κι άλλες φορές προσπαθούν να τον κατανοήσουν δημιουργώντας έναν άλλον παράλληλο κόσμο. Αυτό κάνει η Ρόζα στα «Παπούτσια με φτερά».

Στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός παράλληλου κόσμου, πού εντοπίζονται οι φόβοι και οι ανασφάλειες;
Τα παιδιά μοιράζονται τον ίδιο κόσμο με μας. Λέτε να μεγαλώνουν σ΄ ένα σπίτι με γονείς που έχασαν τη δουλειά τους, που δεν μπορούν να τους πάνε βόλτες κι εκδρομές, που δυσκολεύονται να τους προσφέρουν τα απαραίτητα και να μην το καταλαβαίνουν; Ακόμα κι αν όλη μέρα κλείνουν τα αυτιά τους με τα ακουστικά και φαίνονται αδιάφοροι, τα βράδια σίγουρα θα τους επισκέπτονται εφιάλτες. Μακάρι η ορμή της ηλικίας τους να τους παρασύρει και να τους κεράσει και λίγη ελαφρότητα γιατί την έχουν ανάγκη.

Σε μια εποχή που τα όνειρα φαίνεται να συνοδεύονται από τη λέξη «πολυτέλεια», τι έχουν να μας πουν οι ήρωες που τολμούν και ονειρεύονται;
Δεν συμφωνώ ότι τα όνειρα στην εποχή μας συνοδεύονται από τη λέξη «πολυτέλεια». Απλά ο καθένας βλέπει τον κόσμο μέσα από τους δικούς του καθρέφτες. Εγώ θα σας έλεγα ότι στην εποχή μας, τα όνειρα μοιάζουν με πολυτέλεια. Κι είναι καθήκον όλων να σπρώξουν την πόρτα της καθημερινότητας για να αφήσουν μια χαραμάδα, έστω και ψευδαίσθηση. Λυπάμαι όσα παιδιά μου λένε ότι αναζητούν τι θα κάνουν με μόνο κριτήριο αν θα βρουν δουλειά. Λυπάμαι να συναντάω νέους ανθρώπους που ψαλιδίζουν τα όνειρά τους για να τα φέρουν στο μικρό μέγεθος της εποχής τους. Είναι σαν να πηγαίνεις να αγοράσεις παπούτσια και να σου λένε ότι πρέπει οπωσδήποτε να χωρέσεις σ΄ αυτά που τους περίσσεψαν. Κι είναι όλα μικρά νούμερα. Τι κάνεις; Περπατάς ξυπόλυτος, λέω εγώ. Καλύτερο μου φαίνεται. Κι αν είσαι τυχερός θα ταξιδέψεις. Πάντως να μένεις καρφωμένος, δεν νομίζω να ταιριάζει με την παιδική ηλικία. Είναι θλιβερό.

Σε αυτή την περίοδο εσείς τι ονειρεύεστε; Συνδέετε το όνειρο με την τόλμη;
Το όνειρο με την τόλμη, έτσι όπως το λέτε. Έτσι ήταν πάντα αλλά ακόμα περισσότερο σήμερα. Όταν εγώ μεγάλωνα στη Λάρισα τολμούσα να ονειρεύομαι ότι θα κάνω τον γύρο του κόσμου. Τολμήσαμε και με τα ελάχιστα κάναμε μεγάλες βόλτες. Και τώρα αυτό θέλω να κάνω. Να τολμώ να ονειρεύομαι ότι αν θέλω μπορώ να κάνω τον γύρο του κόσμου και να γυρίσω πάλι πίσω.

Tα βιβλία σας θα έλεγε κανείς ότι δανείζονται κάτι από τον μεταφυσικό κόσμο.
Πιστεύω αυτό που λένε τα παραμύθια. Τα παραμύθια δεν λένε ότι υπάρχει το ελιξίριο της αιώνιας ζωής αλλά ότι αν βρεις αυτό που ψάχνεις θα φτάσεις στο «ζήσαμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα». Από τότε που ήμουνα μικρή αντιμετώπιζα τα δύσκολα με ιστορίες που σκάρωνα με τη φαντασία μου. Έτσι τιμωρούσα όσους πίστευα πως με αδικούσαν, γιάτρευα τις πληγές μου, τάιζα την καθημερινότητα μου με μεγάλες δόσεις μιας παράλληλης πραγματικότητας που ήταν όλη δική μου. Αυτό νομίζω ότι κάνουν τα παιδιά όλου του κόσμου. Γι΄ αυτό έχουν ανάγκη και τα παραμύθια. Είναι το φίλτρο που θα τους κάνει δυνατότερους για να αντιμετωπίσουν φοβίες, αγωνίες κι εφιάλτες, για να εξηγήσουν το κακό και να επιλέξουν το καλό. Γιατί μετά τους δράκους, τους λύκους, τις μητριές, τα τέρατα, τις απογοητεύσεις, τις θυσίες, τις ήττες και τις οδύνες, στην τελευταία στροφή προσμένει πάντα η λύτρωση, η ωρίμανση, το ζήσαμε καλά

Ως σύζυγος του Θάνου Μικρούτσικου, τι έχετε αντλήσει τόσα χρόνια από την κοσμοθεωρία του, από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει την τέχνη;
Μετά από τόσα χρόνια κοινής ζωής δεν θυμάμαι αν ήξερα από πάντα ότι το ταλέντο δεν φτάνει αλλά χρειάζεται και η γνώση. Δεν θυμάμαι αν ήξερα από πάντα πως μόνο με σκληρή δουλειά κερδίζεις την έμπνευση και μόνο με επιμέλεια και υπομονή δημιουργείς τον τρόπο σου να εκφράζεις αυτά που θέλεις. Χρωστάω πολλά στον Θάνο αλλά κυρίως γιατί μεγαλώσαμε τα παιδιά μας προσπαθώντας και οι δυο μας να τους δείξουμε πέρα μακριά στον ορίζοντα. Εκεί που αν θέλουν μπορούν να πετάξουν.

Η καθημερινότητα σάς τρομάζει, σάς κουράζει, σάς αναζωογονεί; Τι από τα τρία θα επιλέγατε;
Θα επέλεγα ένα τέταρτο παρ΄ όλα που όσα αναφέρατε ισχύουν. Ο μόνος τρόπος να ξυπνάω με κέφι το πρωί είναι να περιμένω την κάθε μέρα σαν ένα δώρο. Δώρο γιατί ξυπνάω τον γιο μου για να πάει στο σχολείο. Δώρο γιατί ανυπομονώ να πάω τη Σίλα, το σκυλί μας, βόλτα στον Αρδηττό. Δώρο και οι γάτες μου που στριμώχνονται πoια θα πρωτοανεβεί στην αγκαλιά μου. Δώρο που είμαι εδώ και προσπαθώ και θέλω ακόμα να πιστεύω ότι θα ζήσουμε καλύτερες μέρες ή τουλάχιστον ότι η ζωή θα με κεράσει μια ακόμα ωραία ιστορία

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ