Break the Chain: Η ανθρώπινη εκμετάλλευση μάς αφορά όλους

«Το πρόβλημα του human trafficking δεν είναι απλά ένα έγκλημα, είναι ένα αφήγημα, μια κατάσταση για την οποία δεν υπάρχει υψηλή ευαισθησία και αντίδραση από την πλευρά της κοινωνίας» εξηγεί στο in.gr ο Εθνικός Εισηγητής για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων, Ηρακλής Μοσκώφ, με αφορμή το Φεστιβάλ Break the Chain, που θα λάβει χώρα στις 22 και 23 Οκτωβρίου στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων.

Το Φεστιβάλ, το οποίο πραγματοποιείται για δεύτερη χρονιά, αποτελεί μια εκστρατεία για την καταπολέμηση της εμπορίας και εκμετάλλευσης ανθρώπων. Ο σκοπός του είναι η ενημέρωση και η αφύπνιση της κοινωνίας, από τους αρμόδιους φορείς έως τους απλούς πολίτες, με βασικό όχημα την τέχνη και τον πολιτισμό.

Το BreakTheChain (#BtCFestival2) συμπίπτει με παράλληλες εκδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη για την Πανευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Εμπορίας και Εκμετάλλευσης Ανθρώπων. Αυτό που επιχειρεί είναι να δώσει μια διάσταση κοινωνικής ευαισθησίας και να «περάσει» το μήνυμα ότι η έννοια «κράτος» δεν είναι κάτι ξεκομμένο από την κοινωνία. Αντιθέως, μας χρειάζεται όλους, για να λειτουργήσει σωστά και αποτελεσματικά.

Η εκμετάλλευση και η εμπορία ανθρώπων έχει πολλές εκφάνσεις. Η μια όψη του trafficking είναι η εργασιακή εκμετάλλευση, μια έκφανση άγνωστη προς το ευρύ κοινό, παρόλο που αφορά όλους. Παρόλο που καθημερινά οι πολίτες καταναλώνουν προϊόντα, τα οποία έχουν παραχθεί σε συνθήκες εκμετάλλευσης ανθρώπων.

Η δεύτερη όψη είναι η σεξουαλική εκμετάλλευση και είναι μείζον ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Φεστιβάλ επιδιώκει, ανάμεσα σε άλλα, να διαπαιδαγωγήσει τους πολίτες, έτσι ώστε οι αυριανοί να είναι πιο συνειδητοποιημένοι από τους σημερινούς. Τέλος, καθώς διανύουμε μια από τις σημαντικότερες κρίσεις της ανθρωπότητας, την προσφυγική κρίση, καθίσταται αναγκαίο να προστατευτούν οι ευάλωτοι άνθρωποι, οι άνθρωποι που αποτελούν εύκολη λεία στα παράνομα κυκλώματα.

«Μας ενδιαφέρει να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο σε δυο επίπεδα», τονίζει ο ο. Μοσκώφ. Από τη μια, τους επαγγελματίες, οι οποίοι με τη δουλειά τους έχουν τη δύναμη να συμβάλλουν στη βοήθεια των πιθανών θυμάτων. Εργαζόμενοι στα νοσοκομεία, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, οι πάροχοι υπηρεσιών προς τους μετανάστες, όλοι μπορούν να βοηθήσουν, καλώντας απλά σε ένα από τα πολλά τηλέφωνα που υπάρχουν. «Δεν είναι δουλειά μόνο της αστυνομίας» υπογραμμίζει ο Εθνικός Εισηγητής, ενώ ταυτόχρονα αναφέρει ότι αν μείνουμε μόνο στη νομική διάσταση του θέματος, στο τι μπορούν να κάνουν οι διωκτικές αρχές, οι αρχές πρόνοιας και προστασίας, δηλαδή, τα αποτελέσματα θα είναι συνεχώς «μικρά» και σίγουρα δεν θα αντανακλούν το πρόβλημα που υφίσταται αυτή τη στιγμή.

«Σκοπός μας είναι να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα του κράτους μας και όλων των φορέων. Αν το αφήσουμε στην αστυνομία και στη δικαιοσύνη, όσο φιλότιμα και να κάνουν τη δουλειά τους, λειτουργούν μετά το έγκλημα, όχι πριν, και μας ενδιαφέρει η πρόληψη» Η πρόληψη είναι και το δεύτερο επίπεδο ευαισθητοποίησης που επιδιώκεται.

Το κομμάτι της πρόληψης έχει δυο διαστάσεις. Το ένα είναι η ενεργοποίηση του κοινού με βασικό όχημα την τέχνη και τον πολιτισμό. Το «ιδανικότερο πεδίο για να στοχαστούμε, να αφυπνιστούμε και να επιστρατευτούμε, αν θέλετε». Το άλλο είναι η έμφαση στην εκπαίδευση και συγκεκριμένα στην εκπαίδευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (που είναι και μια από τις ημερίδες). «Προσπαθούμε να διεισδύσουμε στα σχολεία, στα πανεπιστήμια» εξηγεί ο κ. Μοσκώφ. Γίνεται προσπάθεια ώστε η νέα γενιά να έχει μεγαλύτερες αντιστάσεις στο έγκλημα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, να είναι πιο υποψιασμένη.

Δυστυχώς, μεγάλο μέρος του κόσμου δεν γνωρίζει την «πραγματικότητα» αυτών των ανθρώπων, των θυμάτων του human trafficking. Γιατί συμβαίνει αυτό; «Γιατί με τα καταναλωτικά μας αφηγήματα, θεωρούμε ότι αφενός έχουμε ανάγκη αυτούς τους ανθρώπους για να κάνουν τις δύσκολες, τις ‘βρώμικες’ δουλειές, ως φτηνό και ευέλικτο ανθρώπινο δυναμικό στη δύση και από την άλλη φροντίζουμε να τους δίνουμε τίτλους ώστε να τους εκμεταλλευτούμε». Για παράδειγμα, συνεχίζει ο κ. Μοσκώφ, θεωρούμε τη σεξουαλική εκμετάλλευση ως το αρχαιότερο επάγγελμα, ενώ δεν είναι. Το αρχαιότερο επάγγελμα είναι ο κλέφτης ανθρώπων, αυτός που εκμεταλλεύεται την υπεραξία και την αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου.

Human Trafficking στην Ελλάδα. Έχει καταπολεμηθεί το φαινόμενο; «Και ναι και όχι» αναφέρει ο Εθνικός Εισηγητής. «Είναι δύσκολο να αναγνωρισθεί ένα θύμα από trafficking». Κι αυτό, γιατί πρέπει να συντρέχουν πολλοί παράγοντες. Πρέπει να συνεργαστεί το θύμα και να υπάρξει μαρτυρική κατάθεση. Και για να υπάρξει κατάθεση, πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να έχουν προσφέρει στο θύμα κάτι καλύτερο από αυτό που υπόσχεται ο διακινητής. «Ο διακινητής, ο trafficker, δεν είναι, όπως καταλαβαίνετε, αυτός που ήταν 20 χρόνια πριν». Πλέον, κάνει κι αυτός παραχωρήσεις στα θύματα για να θολώσει το τοπίο. Και τα καταφέρνει. «Είναι ένα αόρατο έγκλημα. Μιλάμε για 100 αναγνωρισμένα θύματα το χρόνο, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι η πραγματικότητα αφορά σε εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπους το χρόνο».

Συνεπώς, ενώ, σύμφωνα με τον κ. Μοσκώφ, είμαστε πλήρως θωρακισμένοι νομικά, δεν είναι εύκολο να οδηγηθούμε σε ένα δικαστήριο και να λειτουργήσουν αυτοί οι νόμοι.

«Εμάς, λοιπόν, μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι να δημιουργηθεί μια συνείδηση σχετικά με την ανθρώπινη εκμετάλλευση». Συγκεκριμένα, το πώς θωρακίζεται ο ιδιωτικός τομέας από το χωράφι έως το σούπερ μάρκετ, ώστε να μην εκμεταλλεύεται ανθρώπους. Ο σκοπός είναι να υπάρχει μηδενική ανοχή, από όλες τις αλυσίδες, απέναντι στα προϊόντα που μπορεί να προέρχονται από εκμετάλλευση.

Έχει διογκωθεί το φαινόμενο του human Trafficking με την προσφυγική κρίση; «Αυτό το θέμα είναι και το επίκεντρο του πρώτου πάνελ της ημερίδας, όπου θα μιλήσουν φορείς της μεταναστευτικής πολιτικής». Το προσφυγικό αποτελεί ένα ιδιαίτερα φλέγον ζήτημα, γιατί εφόσον δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να εντάξουμε αυτούς τους ανθρώπους στην κοινωνία, αποτελούν εύκολη λεία στα παράνομα κυκλώματα και στη μαφία. «Ακούγεται λογικό, δηλαδή, να υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στις μεταναστευτικές ροές και στα θύματα εμπορίας και εκμετάλλευσης».

«Υπάρχει ένα έλλειμμα αντιμετώπισης του κράτους και της κοινωνίας σε θέματα όπως τα ασυνόδευτα ανήλικα, η επαιτεία, η εξαναγκαστική εγκληματικότητα». Πολλοί «τσαντάκηδες», για παράδειγμα, είναι οι ίδιοι θύματα, είναι οι ίδιοι σκλάβοι. Υπάρχει, βέβαια, και η σεξουαλική εκμετάλλευση, το survivor sex, που μπορεί κανείς να δει σε πιάτσες πορνείας, στο Πεδίον του Άρεως και αλλού. Έφηβοι μπορεί να ικετεύουν για πέντε ή δέκα ευρώ, με αντάλλαγμα σεξουαλικές υπηρεσίες. «Το δικό μας μήνυμα είναι ότι αντί να πηγαίνουμε αυτά τα παιδιά για εξακρίβωση στοιχείων, να πηγαίνουμε τους πελάτες».

Το Φεστιβάλ Break the Chain πραγματοποιείται για δεύτερη χρονιά. «Ο σκοπός είναι απλός» εξηγεί η κ. Δάφνη Σοφιανοπούλου, Υπεύθυνη Διοργάνωσης. «Σκοπός είναι να ενημερωθεί και να αφυπνισθεί ο κόσμος για το πολυδιάστατο αυτό φαινόμενο».

Η πρώτη χρονιά έφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα; Θετική είναι η αποτίμηση της προσπάθειας, σύμφωνα με την κ. Σοφιανοπούλου. «Όταν προσεγγίζουμε ανθρώπους που επιθυμούμε να αποτελέσουν μέρος της διοργάνωσης, γνωρίζουν ήδη περί τίνος πρόκειται και δεν χρειάζεται να κάνουμε από την αρχή την παρουσίαση. Το δεύτερο δείγμα είναι η αστυνομία, το τμήμα του antitrafficking, είπε ότι το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 2015 (μετά το Φεστιβάλ) δέχτηκε περισσότερες κλήσεις σε σχέση με πριν». Τέλος, η υπεύθυνη διοργάνωσης αναγνωρίζει ότι ο κόσμος είναι πλέον πολύ πιο ανοιχτός σε όλο αυτό, θέλει να συμμετέχει και μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει το πώς έχουμε βιώσει όλοι την προσφυγική κρίση.

Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, είναι πλούσιο και πολυθεματικό. Περιλαμβάνει ενημερωτικές, επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, µε τη συµµετοχή σημαντικών φορέων – εταίρων, οργανισµών, ιδιωτικών εταιρειών. Οµάδες τέχνης, δηµιουργοί, προσωπικότητες και καλλιτέχνες ενώνουν τις δυνάμεις τους σε µια «γιορτή» ενεργοποίησης, κατά της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων.

Μαρία Πετροπούλου

Break the Chain
Σάββατο 22 και Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ

in.gr